Po roku 1989 Polska stanęła przed problem stworzenia nowej wizji polityki zagranicznej. Następne cztery lata będą czasem pracy nad stworzeniem polskiej racji stanu. Polityka ta nadal się kształtuje i kształtować będzie ale zasadnicze jej filary pozostaną te same. Niektóre z zadań udało nam się już zrealizować a co do pozostałych to jesteśmy na drodze do ich realizacji. Opierając się na podstawowych filarach Polska zmienia ją zgodnie z panującą sytuacją międzynarodową.

Podstawowe jej cele to; zapewnienie bezpieczeństwa państwa, rozwój gospodarczy i społeczny, działalność na forum międzynarodowym. Wynikają z nich następujące strategie;

  • dążenie do współpracy z europejskimi strukturami bezpieczeństwa i współpracy gospodarczej,
  • umacnianie pozycji naszego kraju w regionie, i działalność w organizacjach regionalnych,
  • współpraca i przyjazne stosunki z sąsiadami,
  • działalność na forum organizacji ogólnoświatowych,
  • zrównoważona polityka wobec Zachodu i Wschodu,
  • popieranie procesów rozbrojeniowych,
  • ochrona tożsamości narodowej i dziedzictwa kulturowego,
  • współtworzenie stabilnego systemu bezpieczeństwa europejskiego opartego na współdziałaniu NATO, UZE, OBWE oraz ONZ.

Głównym celem polskiej racji stanu jest który wpływa na wszystkie pozostałe jest kierowanie swej polityki na drogę pokojową w celu zapewnienia naszemu krajowi trwałe bezpieczeństwo oraz trwały zrównoważony rozwój gospodarczy, kulturalny oraz społeczny.

Priorytety te które powstały na początku są w dalszym ciągu realizowane przez kolejne rządy. Popierane przez prawie całe społeczeństwo. I nie stały się one elementem gry politycznej. mają zachować swoje znaczenie w każdych okolicznościach, bez względu na to jaka rządzi orientacja polityczna.

Po 1989 roku Polska uczyniła swój pierwszy krok a mianowicie zwróciła swą politykę ku zachodowi. Najważniejszymi celami stało się członkostwo w Unii Europejskiej i NATO.

Do podstawowych zadań zaliczamy również:

  • współpraca ze wschodem i nie spychanie go na drugi plan,
  • działalność na forum organizacji europejskich.

Racja stanu RP wyznacza miejsce naszego kraju w Europie. Polska polityka zagraniczna stara się nie być tylko biernych członkiem wydarzeń. Stara się wpływać na politykę międzynarodową. Jesteśmy obecni na wielu misjach pokojowych. Nasze wojska obecnie stacjonują w Iraku i strzegą tam bezpieczeństwa po niedawno co zakończonej wojnie. Byliśmy głównym sojusznikiem Ukrainy w dnia pomarańczowej rewolucji. Staramy się wpływać na poprawę losu ludności Białorusi.

Rząd naszego kraju stara się zapewnieniu bezpieczeństwo poprzez;

  • współprace z innymi państwami,
  • poprzez traktaty pokojowe i o dobrych stosunkach,
  • uczestnictwo w międzynarodowych strukturach, przede wszystkim NATO, lecz także w Unii Zachodnioeuropejskiej,
  • poprzez prowadzenie przyjaznej dla sąsiadów polityki,

Jako członek NATO dysponujemy solidnymi gwarancjami bezpieczeństwa, w przyjaznym duchu rozwijamy stosunki z sąsiadami, wkrótce zyskamy dodatkowe wzmocnienie poczucia bezpieczeństwa poprzez członkostwo w Unii Europejskiej.

Jak pokazuje historia musimy też być ostrożni prowadząc tak otwartą politykę. Nasz położenie geograficzne w związku z uczestnictwem W NATO i Unii stawia przed naszym krajem sporo niebezpieczeństw. Polska nieustannie musi zabiegać o przyjazne stosunki z sąsiadami. Ostatnie niepokojące wydarzenia na Białorusi nakazują dużą ostrożność w podejmowaniu pochopnych decyzji.

Sojusz Północnoatlantycki którego jesteśmy członkami od 12 marca 1999 roku zapewnia na pewnych sojusz militarny. Uczestnictwo w nim potwierdza w oczach Europy zmiany które nastąpiły w naszym państwie. W naszym interesie leży to by organizacja ta oparta była na udziale w nim USA i obecności tego kraju w sprawach europejskich. Wiele osób uważa także, że istnienie NATO pozostaje w konflikcie z ewentualną integracją Europy w zakresie polityki zagranicznej i bezpieczeństwa w ramach Unii Europejskiej. Zwolennicy prowadzenia Wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa (CFSP) chcą rozwiązania NATO, oraz realizacji wspólnej polityki obronnej i zagranicznej przez istniejące instytucje Unii Europejskiej. Jest to oczywiście nie do zrealizowania w dzisiejszych czasach. Szczególnie po wydarzeniach z 11 września. Obrona europejska musi się opierać na wspólnej sile w której Polska też uczestniczy. Zgodnie z zasadą jeden za wszystkich, wszyscy za jednego. W interesie polskiej racji stanu jest utrzymanie bezpieczeństwa w naszym kraju , regionie i świecie.

Polska potwierdza zasadę że filarem bezpieczeństwa w Europie jest NATO. Docenia także wkład innych instytucji i struktur, które zgodnie z prawem przyczyniają się do podniesienie poczucia bezpieczeństwa. Na arenie światowej bierze czynny udział w działalności ONZ. Działa na tym forum już od momentu jego powstania. Od 1989 z inną postawą może przyczyniać się do bezpieczeństwa i stabilizacji sytuacji na świecie.

Istotnym filarem naszej polityki zagranicznej jest członkostwo w Unii Europejskiej i działalność w jego strukturach. Unia przyczynia się dla rozwoju naszego państwa. Stając się jej członkiem stanęliśmy po stronie pokoju i dobrobytu.

Działalność OBWE (Organizacja Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie) której zdaniem jest zapobieganie powstawaniu konfliktów w Europie popiera choć jest przeciwna by stała się ona główną siłą decydująca o pokoju w Europie. Krytykuje jej rosyjską wizje ładu w tej części kontynentu. Należy dodać ze organizacja nie posiada swych sil militarnych wiec w przypadku konfliktu jest bezużyteczna. Nasz kraj bierze czynny udział w pracach OBWE. Warszawa jest siedzibą powołanego w 1992 Biura Instytucji Demokratycznych i Praw Człowieka OBWE (ODIHR). Sprawuje ono kontrolę nad przestrzeganiem praw człowieka, w tym także praw mniejszości narodowych oraz zasad demokracji na terenie państw członkowskich. W ramach KBWE/OBWE ochrona mniejszości narodowych stała się, po raz pierwszy po drugiej wojnie światowej, przedmiotem współpracy międzynarodowej a nie polemik politycznych.

Współpraca w ramach OBWE opiera się na dwóch zasadach równości państw i konsensu przy podejmowaniu decyzji dotyczących dwóch kluczowych koncepcji:

- koncepcji kooperatywnego bezpieczeństwa, (co-operative security), stawiającej sobie za cel wzajemne współdziałanie we wspierających się strukturach bezpieczeństwa;

- koncepcji niepodzielnego i wszechstronnego bezpieczeństwa (indivisible and comprehensive security), obejmującego aspekty polityczno wojskowe, gospodarcze i prawa człowieka.

Wstąpienie Polski do NATO nie było krokiem wymierzonym w stronę Rosji. Nie miało to też być skierowane przeciw jakiemuś państwu. Polska nie zgadzała się i nie zgadza z opiniami że wstąpienie do NATO doprowadzi do izolacji Rosji. Mówiono że stanie się nową kurtyną która pokryje tą część kontynentu. Polska jest zdania, że tak samo jak nasz kraj Rosja ma prawo współpracy z Paktem w celu dążenie do bezpieczeństwa i rozwoju gospodarczego.

Kolejnym zadaniem naszej polityki zagranicznej jest wpieranie w drodze do członkostwa państw kandydujących. Zajmujemy stanowisko ze wraz z wstąpieniem naszego kraju sojusz stanął otworem przed następnymi kandydatami naszym interesie leży tez nie opuszczenie w sytuacji zagrożenia innego państwa. Sojusz jak i umowy między innymi państwami mają nam zagwarantować bezpieczeństwo. Reformy wewnątrz państwa i działalność w organizacjach europejskich mają także na celu zbudowanie nowego obrazu Polski. Kraju otwartego i przyjaznego dla innych nacji.

.

Drugim strategicznym celem polskiej polityki zagranicznej jest działalność w strukturach Unii Europejskiej. Unia Europejska opiera się na trzech filarach:

1. Zakres działania dwóch Wspólnot Europejskich (głównie sprawy gospodarcze, w tym Unia Gospodarczo-Walutowa); w 2002 roku wygasł zawarty na 50 lat traktat ustanawiający Europejską Wspólnotę Węgla i Stali, obecnie obowiązujące traktaty to: Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską oraz Traktat ustanawiający Europejską Wspólnotę Energii Atomowej

2. Wspólna polityka zagraniczna i bezpieczeństwa

3. Współpraca policyjna i sądowa w sprawach karnych (do 1999 r. współpraca w zakresie wymiaru sprawiedliwości i spraw wewnętrznych).

Polska pragnie poprzez swą działalność w niej zmienić oblicze tej części kontynentu. W opinii Polaków Unia postrzegana jest jako szansa rozwoju dla naszego kraju. Jest także symbolem demokratycznego porządku państwowego, poszanowania praw człowieka i mniejszości narodowych.

Wstąpienie do Unii dla Polski było w jej interesie. Na ten czas nie ma lepszej opcji w polityce międzynarodowej niż udział w pracach Unii europejskiej. Pozostanie poza strefą unijną oznaczało by wybranie opcji peryferyjnej. Oznacza ono również przystąpienie do planu budowy przyszłego zjednoczonego kontynentu. Polska poprzez prace w Unii i okresy przejściowe szybko nadrabia zaległości w stosunku do innych państw Unii. Bardzo ważne było przygotowanie naszego kraju do uczestnictwa w Unii. Potrzeba było całego szeregu zmian i reform by dostosować nasz kraj do wymogów Unii.

UE i NATO cieszą się w naszym kraju poparciem. Podobnie jak przed wstąpieniem tak i po nim w obie te struktury cieszą się one nie słabnącym poparciem. Choć czasami wącha się i spada odczytywany zawsze jest jako bardzo wysoki.

.

Wejście Polski do UE nie jest transakcją jednostronnie korzystną, zarówno dla Polski jak i dla innych państw członkowskich oznacza on nowe rynki zbytu i nowe możliwości. Polska jest atrakcyjnym krajem do inwestowania. Niska cena ziemi i nieruchomości zachęca inwestorów do inwestycji w naszym kraju. Odstraszają trochę przepisy które wymagają zmian by można bez przeszkód i bez obawy inwestować w naszym kraju. Poprzez promocje naszych produktów na zachodzie zapewniamy sobie nowe rynki zbytu. Umowy o charakterze międzynarodowym stwarzają możliwość rozwijania swej działalności. Zachód podbiły takie produkty jak polska kiełbasa, wódka, wyroby mięsne i nabiał.

W interesie naszej racji stanu jest także działalność w stronę wycofania wiz dla naszych rodaków w USA. Obecnie ruch w stronę USA może odbywać się tylko dzięki nim. USA jest jednym z głównych naszych sojuszników i partnerów gospodarczych.

Położenie naszego kraju sprawia ze musi on nawiązywać dialog z sąsiadami ze wschodu. Poprzez pokojową politykę przyczynia się zapewnienia spokoju w tej części Europy. Polska polityka w tym regionie ma także na celu umacnianie więzi tych państw z UE. Obecnie najważniejszym problemem w tym regionie jest sytuacja na Białorusi. Która wymyka się spod kontroli i wymaga ona racjonalnej i mądrej polityki Unii i Polski.

Dzisiaj przed Polską stoją trudne zadania które przyjęła na siebie w momencie wstąpienia do Unii. Przyjęła na siebie obowiązek realizacji standardów europejskich.

Kolejnym ważnym problem było stworzenie konstytucji unijnej. Polska już jako pełnoprawny członek brała udział w tworzenie jej. Jest ona tworem kompromisu pomiędzy różnymi stanowiskami członków.

W naszym interesie leży dbanie o wizerunek naszego państwa na świecie. Zależy nam by nasz kraj nie spadł do roli słabeusza Unijnego. Staramy się być krajem silnym mającym wpływ na europejską politykę. Poprzez udział naszych wojsk w misjach pokojowych realizujemy Światowy plan pokojowy.

Stosunki regionalne zajmują bardzo ważne miejsce są one zacieśnieniem współpracy w regionie. Sprowadzają one wiele udogodnień i możliwości dla państw regionu. Działalność regionalna jest także wytyczną Unii. Potrzeba prowadzenia wewnątrz Unii Europejskiej polityki regionalnej jest konsekwencją dużego zróżnicowania stopnia rozwoju społecznego i gospodarczego poszczególnych krajów członkowskich Unii oraz istnienia jeszcze większych dysproporcji rozwojowych pomiędzy ich regionami. Dysproporcje te mają często charakter strukturalny, wynikający z peryferyjnego położenia regionu, trudnych warunków klimatycznych i geograficznych, niedostatecznie rozwiniętej infrastruktury, niekorzystnej struktury gospodarki (z dominacją rolnictwa), niskiego poziomu kwalifikacji zawodowych ludności itp.

Sytuacja naszego państw jeszcze nigdy nie była taka dobra. Mamy zapewnione bezpieczeństwo, stabilizuje się gospodarka. Polska stara się układać dobrosąsiedzkie stosunki. Pierwszym krokiem który do tego prowadził było zawarcie państwami sąsiedzkimi traktatów przyjaznej współpracy i dobrym sąsiedztwie. Potwierdzono także zasadę nienaruszalności granic. Zobowiązano się objąć opieką mniejszości narodowe i etniczne. Zamknięto także sprawę roszczeń terytorialnych.

Stosunki polsko-niemieckie zaczynają nabierać nowego światła. Nie są one jeszcze idealne bo na razie rzucane wciąż na nie cień historia ale zmierzają w dobrym kierunku. Razem z Niemcami i Francuzami działamy w ramach Trójkąta Weimarskiego. Nazwa ta pochodzi od pierwszego spotkania ministrów spraw zagranicznych Polski, Krzysztofa Skubiszewskiego, Niemiec, Hansa Deitricha Genschera i Francji, Rolanda Dumasa odbytego 28 i 29 sierpnia 1991 r. w Weimarze. Powstała ta organizacja jako instrument służący przede wszystkim włączeniu Polski w nurt polityki europejskiej i wspierający jej integrację ze strukturami euroatlantyckimi. Debata historyczna , wymiana kulturalna , propagowanie różnorodności językowej - te zagadnienia mogłyby również znaleźć w Trójkącie Weimarskim właściwego promotora. Obecnie dąży się do tego by rozszerzyć zakres działania tej organizacji.

Kształt stosunków polsko-rosyjskich znacząco określały dwa kompleksy zagadnień. Pierwszy - to problemy bezpieczeństwa regionalnego i europejskiego, które należy postrzegać zwłaszcza w kontekście rozwoju sytuacji politycznej w Rosji. Drugi - to kwestia odtworzenia lub zintensyfikowania racjonalnych powiązań gospodarczych, wymagająca rozstrzygnięcia wielu problemów cząstkowych o mniejszej lub większej doniosłości, w tym "opcja zerowa" we wzajemnym zadłużeniu.

Niepodległość Ukrainy stanowi kluczowe ogniwo nowej konfiguracji geopolitycznej, która po 1991 r. ukształtowała się na wschód od Polski; konfiguracji odmieniającej kilkusetletni układ, w którym Polska wciśnięta była między dwa byty imperialne: Rosję i Niemcy. Teraz od zachodu Polska graniczy z gruntownie zdemokratyzowanymi Niemcami, na wschodzie zaś z szeregiem nowo powstałych lub wskrzeszonych państw. Istnienie niepodległej i suwerennej Ukrainy stanowi wiarygodny wskaźnik słabości tendencji reintegracyjno-imperialnych na obszarze postsowieckim. Dziś po wydarzeniach rewolucji pomarańczowej w której mieliśmy swój udział Ukraina stała się naszym dobrym partnerem co stwarza możliwość nowej współpracy.

Polska dąży do tego by jej polityka wschodnia stała się trwałym elementem działalności UE i NATO. Dążymy także do pełnej otwartości granic wewnątrz Unii. Nie wszystkie jednak kraje otworzyły rynki pracy dla Polaków.

Nie zapominamy również o innych obszarach pozaeuropejskich: Azji, Ameryce Łacińskiej i Karaibach i Afryce. Pragniemy brać aktywny udział w działaniach prowadzonych przez UE w ramach WPZiB i pogłębić nasze więzy polityczne i gospodarcze z państwami wywodzącymi się z tych regionów

W interesie polskiej racji stanu leży również zmienianie stereotypów naszego kraju panujących w Unii. Zależy nam także na powiększaniu wiedzy o naszym państwie wśród ludności Europy.

Polska działa też w organizacji której jest jednym z założycieli o nazwie Środkowoeuropejskie Porozumienie o Wolnym Handlu - Central European Free Trade Agreement w skrócie CEFTA. CEFTA powstała na podstawie porozumienia podpisanego 21 grudnia 1992 r. w Krakowie. Sygnatariuszami porozumienia były pierwotnie trzy kraje: Czechosłowacja, Polska i Węgry. Przyczyną powstania CEFTY był drastyczny spadek wymiany handlowej między krajami Europy Środkowej po upadku muru berlińskiego i rozwiązaniu RWPG. Celem porozumienia jest zniesienie ceł między krajami członkowskimi. Towary podzielono na kilka grup w ramach których cła są stopniowo znoszone. Towary zaszeregowano do grup kierując się "wrażliwością" na konkurencje na rynkach państw członkowskich. Do najbardziej wrażliwych zaliczono artykuły rolno-spożywcze, na które cła nie zostaną zupełnie zniesione a nastąpi jedynie ich redukcja. Obecnie do tej organizacji chcą przystąpić inne państwa co świadczy o jej popularności i właściwym działaniu.

Polska działa także na forum ONZ którego jest jednym z państw założycieli.

Szczególne miejsce w tych zamierzeniach odgrywa współpraca w ramach Rady Państw Morza Bałtyckiego. RPMB powstała w 1992 roku. Jej członkami są: Dania, Estonia, Finlandia, Islandia (od 1995 r.), Litwa, Łotwa, Niemcy, Norwegia, Polska, Rosja, Szwecja i Komisja Europejska. Status obserwatora uzyskały: Francja, Holandia, Słowacja, Ukraina, Wielka Brytania, Włochy i USA. Od czerwca 2003 r. do 21 czerwca 2004 r. przewodnictwo w RPMB sprawowała Estonia. Podczas szczytu w Estonii w czerwcu 2004 r. przewodnictwo, po raz drugi w historii przejęła Polska. Celem RPMB jest uzyskanie stabilności i bezpieczeństwu w regionie. Głównymi obszarami współpracy, zapisanymi w mandacie RPMB są: wspieranie instytucji demokratycznych, współpraca gospodarcza, ochrona zdrowia, ochrona środowiska, energetyka, edukacja kultura, , turystyka, transport i komunikacja

Podsumowując Polska po 1989 roku wybrała właściwy kurs polityki zagranicznej. Co jakiś czas musi on ulec drobnej korekcie co wiąże się ze zmieniającą sytuacją międzynarodową. Polityka ta wprowadza nas w przyszłość miejmy nadzieje że bezpieczną i stabilną.