Jednym z wybitnych polityków, którzy wpłynęli na historię Związku Radzieckiego i na jego rozwój był jego sekretarz generalny: Michaił Siergiejewicz Gorbaczow. Urodził się w wiosce Priwolnoje w Kraju Stawropolskim dnia 2 marca 1931 roku. Jego najbliższa rodzina związana była już od pokoleń z działającym tam kołchozem. Jako nastolatek równocześnie pracował w kołchozie (jak jego dziadek i ojciec) i uczył się oraz podejmował działalność w Komsomole. W wieku 19 lat zaczął studiować prawo na moskiewskim Uniwersytecie imienia Łomonosowa. Dwa lata później , w 1952 roku został członkiem KPZR ( Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego). W 1955 roku, kiedy skończył studia, przeniósł się z powrotem do rodzinnego Stawropolska. Tu rozpoczął swoją karierę działacza i radzieckiego polityka począwszy od stanowiska funkcjonariusza do spraw młodzieżowych w lokalnym Komsomolu, a w następnym roku już Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego.

Z czasem podjął naukę na kolejnym kierunku, tym razem już w Stawropolsku. Od 1964 roku rozpoczął trzyletnie studia ekonomii rolnej. To otwierało przed nim możliwości pięcia się coraz wyżej w strukturze urzędniczej partii. Tym sposobem w wieku czterdziestu lat, powołano go na członka Komitetu Centralnego partii komunistycznej. Tam poznał i nawiązał przyjaźń z Jurijem Andropowiczem, wówczas dowódcą KGB. Dzięki jego protekcji w siedem lat później w 1978 roku, mianowany został sekretarzem Komitetu Centralnego KPZR do spraw rolnictwa. W rok później otrzymał członkostwo w Biurze Politycznym Kumunistycznej Partii Związku Radzieckiego.

Począwszy od roku 1982 został przez Jurija Andropowa, wtedy już I sekretarza, mianowany jego doradcą. Jego też wielu z otoczenia sekretarza uważało, że to właśnie Gorbaczow będzie jego następcą na tym najwyższym stanowisku. Jak się okazało rzeczywiście urząd ten udało mu się osiągnąć , jednak po wcześniejszym , krótkim urzędowaniu Konstantina Czernienki, w 1985 roku. Będąc najwyższym a państwie urzędnikiem, czując potrzebę nieuchronnych zmian, rozpoczął projekt zwany "pierejestrojka i glasnotia", to znaczy " przebudowy i jawności". Kurs ten niezbędny dla ratowania politycznego i przede wszystkim gospodarczego stanu państwa doprowadził jednakże do rozluźnienia hierarchii KPZR , tym samym do zmniejszenia ogromnej i nieograniczonej dotąd władzy urzędników KGB i samej partii.

Skupili się oni w tej sytuacji na kwestiach materialnych, korzystając ze swojej uprzywilejowanej pozycji wobec reszty społeczeństwa. Te pierwsze zmiany doprowadziły wkrótce do złagodzenia radzieckiej władzy. Przyczyniło się to do odzyskania przez Polskę i inne kraje środkowoeuropejskie wolności, czego wizualnym wyrazem było obalenie muru berlińskiego w 1990 roku. Jako pierwszego w historii Związku Radzieckiego, wybrano go na prezydenta państwa w 1990 roku. Jak czas miał pełnił tę funkcję jako ostatni. Do coraz większego znaczenia tymczasem dochodził Borys Jelcyn. 18 sierpnia 1991 roku na drodze tzw. puczu Janajewa (bądź też puchu moskiewskiego)czyli spisku kierowanego przez członków KGB, Gorbaczow został aresztowany a potem , 25 grudnia zmuszony został do dymisji. W tym czasie wchodzące dotąd w skład Związku Radzieckiego republiki ogłosiły swoją niepodległość i tym samym Związek Radziecki przestał istnieć.

W następnych latach Gorbaczow starał się wrócić do aktywności politycznej w kraju, ale bezskutecznie. Mimo to wielka jest jego rola w zmianach jakie się dokonały w samej Rosji, ale też w całej Europie Wschodniej i Środkowej. Przede wszystkim wiele państw tego regionu ( m.in. Polska, Litwa, Estonia, Łotwa i inne) odzyskało niepodległość na drodze pokojowych działań, bez konieczności walki. Poza tym otworzył swój kraj na kontakty z Europą Zachodnią. Dał początek pertraktacjom ze Stanami Zjednoczonymi, dotyczącymi rezygnacji dalszych agresywnych zbrojeń. Zaistniał też na arenie międzynarodowej jako rzecznik rozwiązywania sporów drogą pokojową, drogą dyplomacji.

Rezultatem tej polityki, było odwołanie oddziałów wojskowych z terenów afgańskich, które przyczyniło się też do załagodzenia ostrego konfliktu istniejącego na scenie europejskiej. Wspomagał także działania państw zachodnich w rejonie Zatoki Perskiej. Postawa Gorbaczowa, zdecydowana i nastawiona pokojowo, uchroniła zapewne wiele byłych republik radzieckich przed zbrojną interwencją radzieckiej armii na ich terytoria do czego skłonni byli doprowadzić bardziej zatwardziali i zachowawczy członkowie KPZR . Dzięki niemu też Niemcy dokonali zjednoczenia swojego kraju bez rozlewu krwi. W rezultacie efekty jego działalności politycznej przerosły jego oczekiwania. Nie dążył on bowiem do likwidacji struktury Związku Radzieckiego. Zamiarem jego była poprawa gospodarki i losu społeczeństwa tego państwa. W tym też celu odstąpił od inwazyjnej i agresywnej polityki zagranicznej skupiając swoją uwagę na sytuacji wewnętrznej kraju.

W 1987 roku wydał swoją publikację zatytułowaną : Przebudowa i nowe myślenie dla naszego kraju i całego świata".

Za swoja pokojową postawę i aktywną realizację głoszonych haseł otrzymał w 1990 roku pokojową Nagrodę Nobla.