Dokonujące się po roku 1989, zmiany w polskiej rzeczywistości politycznej i obywatelskiej, nie mogły ominąć sfery gospodarczej, a co za tym idzie, także podatkowej. Na płaszczyźnie gospodarczej dotychczasowy system realnego socjalizmu, był bowiem zastępowany systemem wolnorynkowym, konkurencyjnym, opartym na zasadzie własności prywatnej. Opisana zmiana wpłynęła na finanse publiczne państwa, a w konsekwencji (jak już wspomniano) na sferę podatkową. Tym bardziej, że to właśnie dotychczasowy system podatkowy, nie spełniał wymogów nowej gospodarki, był wsteczny, archaiczny i nieprzydatny. Dlaczego? Odpowiedź na tak postawione pytanie wydaje się być prosta. W dotychczasowym systemie gospodarczym przepływ środków finansowych odbywał się w ramach własności państwowej. Jako że podatek pełni rolę swoistej miarki (o charakterze ekonomicznym), powinien być pobierany w stosownych proporcjach. Tak zarysowanej funkcji podatek nie spełniał w realiach gospodarki socjalistycznej. Był w niej bowiem jedynie elementem hamującym, bądź uniemożliwiającym działalność sektora prywatnego. Poza tym system podatkowy sprzed roku 1989 był niejednorodny, gdyż jak już zaznaczono, przedmiotem zainteresowania systemu jako takiego, była gałąź funkcjonowania, a więc państwowa - uprzywilejowana, bądź prywatna - znienawidzona, a nie zakres działalności.
Zmianę w systemie podatkowym państwa, wymusiła przede wszystkim dysfunkcja finansów w kraju, odczuwalna szczególnie dotkliwie w pierwszej połowie 1991 roku. Szczególnie istotną rolę w nowych realiach, odegrało uchwalenie jednolitego podatku dochodowego od osób prawnych w 1989 roku. Kolejne zmiany w tej kwestii, wprowadzono między innymi trzy lata później (1992 rok). Nie bez znaczenia było też wpisanie do systemu podatkowego, podatku dochodowego od osób fizycznych., a także od gier losowych, od towarów i usług, popularnie nazywany VAT-em. Razem z akcyzą, były "namacalnym zastrzykiem" dla finansów państwa, zasilając tym samym budżet. Na tym nie koniec. Sejm uchwalił bowiem także podatek od importu oraz od sprzedaży akcji w obrocie publicznym.
Ustanowienie samorządów, wymusiło na państwie, potrzebę wskazania źródeł ich finansowania, a w konsekwencji obarczenie instytucji lokalnych i ogólnopaństwowych, polityką utrzymywania i sponsorowania władz gminnych, a następnie (od 1999 roku), powiatowych i wojewódzkich. Ostatnim krokiem na drodze reformowania i ulepszania systemu podatkowego III Rzeczpospolitej (nie licząc stale się dokonujących modyfikacji np. w sferze stawek podatkowych), było opodatkowanie rolnictwa i uchwalenie podatku katastralnego.
Kolejnym wielkim, rzec by można milowym krokiem w polskiej polityce podatkowej, będzie zbliżenie stawek do tych obowiązujących w Unii Europejskiej. Nie ulega wątpliwości, że na realizację podobnego zamierzenia niezbędny jest czas, a także zrozumienie, że dobry system podatkowy, to nie tylko system zapewniający wpływ środków finansowych do budżetu państwa, ale także gwarantujący inwestycje i swobodę działania gospodarki.
