Społeczeństwo polskie było mocno zaniepokojone gwałtownie pogarszającą się sytuacją międzynarodową Polski. Złożyły się na nią następujące wydarzenia:

- niemiecko-rosyjski układ w Rapallo z kwietnia 1922 roku

- międzynarodowy układ z Locarno z 16 października 1925 roku otwierając Niemcom drogę do rewizji granic z Polską i Czechosłowacją

- rozpoczęcie przez Niemcy w 1925 roku wojny gospodarczej z Polską

- fiasko polsko-radzieckich rokowań w sprawie zawarcia układu o nieagresji

- zawarcie w kwietniu 1926 roku w Berlinie radziecko-niemieckiego układu "O przyjaźni i współpracy" wymierzonego przeciw Polsce

- wrogie stanowisko rządu czechosłowackiego wobec prób nawiązania bliższej współpracy z Polską

Niepowodzenia na arenie międzynarodowej spowodowały obniżenie autorytetu państwa i kryzys wewnętrzny. Załamanie gospodarcze spowodowało wzrost bezrobocia, narastające niezadowolenie i ogólne pogorszenie sytuacji społecznej. W tych warunkach wydawało się, że Polskę może uratować człowiek obdarzony ogromnym autorytetem, który był nie tylko współtwórcą państwa polskiego, ale i jego rzeczywistym obrońcą. Takim człowiek oczywiście był Józef Piłsudski, który w dniach 12-14 maja 1926 roku przejął władzę w Polsce wraz ze swoimi zwolennikami. Nie tworzyli oni żadnej partii politycznej, ponieważ ich przywódca bardzo ostro krytykował system partyjny.

Po przewrocie majowym rozpoczął się w Polsce okres coraz ostrzejszej walki politycznej pomiędzy obozem sanacyjnym zmierzającym do ugruntowania autorytarnego modelu państwa, a opozycją broniącą dotychczasowych zasad funkcjonowania struktur kraju. Po 1926 roku do zwolenników Marszałka przylgnęło określenie "obóz sanacyjny", którym z czasem zaczęto się posługiwać w odniesieniu do całego środowiska rządzącego Polską po 1926 roku. Sam termin "sanacja" wziął się stąd, iż bardzo często słowem tym posługiwały się pomajowe władze wyrażając konieczność "uzdrowienia", czyli właśnie "sanacji" sytuacji panującej w Polsce.

Piłsudski - wbrew powszechnym oczekiwaniom - nie przyjął wyboru na stanowisko Prezydenta RP, wysunął jednak swego kandydata - profesora Politechniki Lwowskiej, wybitnego chemika, Ignacego Mościckiego. Faktycznie jednak kierownictwo państwa spoczywało w rękach Piłsudskiego i jego najbliższych współpracowników. Mimo, że był on tylko ministrem spraw wojskowych i Generalnym Inspektorem Sił Zbrojnych oraz dwukrotnie premierem, wyznaczał kandydatów na prezesów Rady Ministrów i poszczególnych ministrów a także często przekazywał wytyczne ministrom do ich pracy. 2 sierpnia 1926 roku Sejm uchwalił poprawki do Konstytucji z 1921 roku, pozwalając prezydentowi na rozwiązanie obu izb parlamentu, wydawanie rozporządzeń z mocą ustawy, ograniczającą rolę parlamentu przy uchwaleniu budżetu, oraz ograniczeniu immunitetu poselskiego. W ten sposób Sejm zrezygnował ze swoich uprawnień na rzecz rządu w dużym stopniu. Sanacja polskiego życia publicznego, zgodnie ze zdaniem jej autorów, miała polegać na ukróceniu wszechwładzy Sejmu przy zdecydowanym sprzeciwie wobec praktyki przedkładania interesu partyjnego nad państwowym oraz wzmocnić skuteczność rządu. Formalnie sanacja chciała zachować pozory rządów demokratyczno-parlamentarnych. Dlatego nowe wybory do Sejmu i Senatu zostały wyznaczone po upływie pięcioletniej kadencji, czyli na marzec 1928 roku.

Realizacja tych postulatów wymagała zmiany konstytucji, zaś decyzję taką mógł podjąć tylko Sejm. Dlatego mimo ogólnej niechęci do walki partyjnej, Józef Piłsudski był zmuszony powołać organizację spełniającą rolę partii politycznej. Tylko w ten sposób mógł zwyciężyć w wyborach parlamentarnych i zmienić konstytucję. W 1928 roku sanacja w czasie trwania kampanii wyborczej utworzyła Bezpartyjny Blok Współpracy z Rządem. W ugrupowaniu tym znaleźli się działacze, którzy wywodzili się z różnych nurtów politycznych, od lewicy do konserwatystów. Łączyło ich jedynie poparcie udzielone Józefowi Piłsudskiemu. Na czele tej organizacji stanął Walery Sławek - bliski współpracownik Marszałka. Celem tego ugrupowania było zdobycie jak najwięcej mandatów w zbliżających się wyborach, aby w ten sposób sanacja mogła dokonać zmiany konstytucji. Przeprowadzone 4 marca 1928 roku wybory sejmowe, nie zakończyły się zwycięstwem sanacji. Utworzony w ich wyniku Sejm miał wyraźny antypiłsudczykowski charakter, gdyż na jego czele stanął działacz PPS Ignacy Daszyński. Od razu było pewne, że stosunki między Józefem Piłsudskim a władzą ustawodawczą nie będą się kształtować poprawnie. I tak tez się stało, albowiem już w lutym 1929 roku posłowie uchwalili wniosek o postawienie przed Trybunałem Stanu sanacyjnego ministra skarbu Gabriela Czechowicza za przekroczenia budżetowe, gdyż kampania wyborcza BBWR w roku 1929 finansowana była między innymi z pieniędzy publicznych. W obronie ministra stanął sam Józef Piłsudski, bardzo mocno atakując parlament. Wyrazem coraz intensywniejszej walki politycznej było tez powołanie 14 kwietnia 1929 roku nowego rządu, na czele którego stanął Kazimierz Świtalski. Rząd ten przeszedł do historii jako pierwszy rząd pułkowników. W odpowiedzi na ten krok sanacji, opozycja 14 września 1929 roku doprowadziła do powstania bloku antypiłsudczykowskich partii centrowych i lewicowych - Centrolewu. W skład weszło sześć klubów sejmowych: PPS, Stronnictwo Chłopskie, PSL "Wyzwolenie", NPR, chadecja, PSL "Piast". Na wniosek Centrolewu, w grudniu 1929 roku Sejm odwołał "rząd pułkowników". Domagano się poszanowania prawa i Konstytucji, położenia samowoli organów administracji państwowej oraz autonomii Śląska.

Nowy rząd Kazimierza Bartla (koniec grudnia 1929-marzec 1930) nie spełnił nadziei Centrolewu, dlatego nastąpił w stosunkach wewnętrznych kryzys. Nowym szefem rządu stał się zwolennik rządów twardej ręki - Walery Sławek. Przywódcy opozycji zorganizowali 29 czerwca 1930 roku w Krakowie Kongres Obrony Prawa i Wolności Ludu. Uchwalono rezolucję potępiającą dyktaturę Józefa Piłsudskiego oraz poczynania rządu i prezydenta. Zapowiedziano walkę o całkowite obalenie dyktatury i przywrócenie systemu demokratyczno-parlamentarnego. W tej atmosferze coraz ostrzejszych starć słownych, prezydent Ignacy Mościcki 29 sierpnia 1930 roku rozwiązał Sejm i Senat. Wybory przedterminowe wyznaczono na listopad tego roku. Na kilka dni przed wyborami, w nocy z 9 na 10 listopada 1930 roku cześć przywódców opozycji została aresztowana pod zarzutem wywoływania zamieszek i przygotowywania przejęcia władzy siłą. Wśród aresztowanych znaleźli się między innymi: Wincentego Witosa, Karola Popiela, Adama Ciołkosza, Stanisława Duboisa, Józefa Putka, Wojciecha Korfantego. Zatrzymanych przewieziono do twierdzy w Brześciu nad Bugiem.

Fakt aresztowania wybitnych polityków opozycyjnych, wpłynął na charakter kampanii przedwyborczej. Odbywała się ona w warunkach coraz większego nacisku politycznego, a jej przebieg był daleki od norm demokratycznych. Zastraszenie części wyborców i unieważnienie aż 482 tysięcy głosów doprowadziło, że wybory wygrał BBWR a w historii wygrana ta przeszła jako "wybory brzeskie". Sanacja uzyskała 55,6% miejsc w Sejmie a 67,6% w Senacie.

Po wyborach w maju 1931 roku nowym premierem został Aleksander Prystor. W zróżnicowanej wewnętrznie sanacji ton nadawali zwolennicy rządów autorytarnych z Piłsudskim, Sławkiem Prystorem i Miedzińskim na czele. Konieczność takiej formy rządów tłumaczyli oni wysokimi kosztami demokracji w Polsce i zagrożeniem bezpieczeństwa Polski przez kraje ościenne.

Opozycja została zepchnięta do roli obserwatora poczynań sanacji. Od 26 października 1931 roku do stycznia 1932 roku trwał w Warszawie proces więźniów brzeskich. Więźniowie Dubois, Ciołkosz, Putek otrzymali wyroki 3 lat pozbawienia wolności, inni niższe (Witos 1,5 roku więzienia). Niektórzy znaleźli się w więzieniu a inni wybrali emigrację, np. Wincenty Witos, Władysław Kiernik.

W maju 1933 roku upłynęła siedmioletnia kadencja prezydenta Mościckiego. Kandydatem obozu rządzącego pozostał Mościcki, a w sytuacji braku kontrkandydata został ponownie wybrany na urząd prezydencki. Po reelekcji Mościckiego nowym premierem został Janusz Jędrzejewicz, a rok później na czele rządu stanął Leon Kozłowski.

Kryzys gospodarczy jaki zaistniał w kraju, zaostrzył tez stosunki narodowościowe. Poważną role odgrywała tu inspiracja z zewnątrz. Niemcy traktowali mniejszości w Polsce jako czynnik rozsadzania państwa polskiego. Rząd czechosłowacki, nastawiony antypolsko, chciał rękami Ukraińców utorować sobie drogę do wspólnej granicy z Rosją. Moskwa i Berlin dążyły do wewnętrznego osłabienia Polski i przeciwdziałały każdej próbie jakiejkolwiek ugody polsko-ukraińskiej. W tej sytuacji aktywne wsparcie otrzymali destrukcyjnie działający komuniści (Moskwa) jak również nacjonaliści ukraińscy (Berlin, Praga, Kowno). Nasiliły się drastycznie akty terroru i dywersji zarówno komunistycznej jak i nacjonalistycznej. W 1934 roku nacjonaliści ukraińscy pod wodzą Stefana Bandery i Romana Szuchewycza zamordowali w Warszawie ministra spraw wewnętrznych Bronisława Pierackiego. W odpowiedzi na ten akt, władze utworzyły w Berezie Kartuskiej na Polesiu obóz odosobnienia. Do obozu tego kierowano osoby związane z organizacjami ekstremistycznymi: komunistów, terrorystów ukraińskich i działaczy Obozu Narodowo-Radykalnego. Osadzenie w obozie odbywało się na zasadzie postanowienia sędziego śledczego, a nie wyroku sadowego. Był to kolejny przejaw ograniczania swobód obywatelskich w Polsce. Obawiano się czy sanacja nie będzie stosować podobnych środków wobec przeciwników systemu. I rzeczywiście w marcu 1939 roku został osadzony w Berezie Stanisław Cat-Mackiewicz (publicysta) za krytyczne wypowiedzi na temat polityki zagranicznej ówczesnego rządu.

Dążenie sanacji do wzmocnienia władzy wykonawczej kosztem ustawodawczej znalazło swój finał w nowej Konstytucji ogłoszonej 23 kwietnia 1935 roku. Jej głównym motywem było stworzenie silnej i stabilnej władzy. Urząd prezydencki uzyskiwał bardzo rozległe uprawnienia i bezpośredni wpływ na wszystkie ważniejsze sprawy państwa. Stał się on nadrzędnym czynnikiem nad wszystkimi władzami i organami państwa - zwierzchnikiem rządu, Sejmu, Senatu, sił zbrojnych, sądów, kontroli państwowej, stanowił o wojnie i pokoju, zawierał i ratyfikował umowy międzynarodowe a także reprezentował państwo na zewnątrz. Rząd politycznie był odpowiedzialny przed Prezydentem, parlamentarnie przed Sejmem i Senatem, konstytucyjnie przed Trybunałem Stanu. Rola Sejmu, Senatu i rządu została ograniczona. Sejm miał pochodzić z powszechnych, równych, tajnych i bezpośrednich wyborów. Rozszerzono uprawnienia Senatu, a jego marszałek otrzymał funkcje związane z zastępstwem prezydenta.

Zgon Józefa Piłsudskiego (12 maja 1935 rok) skomplikował sytuację w obozie rządzącym. Stanowisko Głównego Inspektora Sił Zbrojnych powierzono generałowi Edwardowi Śmigłemu-Rydzowi. Bardzo szybko okazało się, że obóz sanacyjny wewnętrznie połączony był wyłącznie przez sympatię do osoby Józefa Piłsudskiego, nie zaś przez konkretne punkty programu. Już jesienią 1935 roku wybuchł pierwszy konflikt. Otóż prezes BBWR Walery Sławek zażądał od prezydenta Ignacego Mościckiego poddania się do dymisji i oddania mu urzędu. Wobec odmowy prezydenta, doprowadziło to do podziału obozu sanacyjnego i wykształcenia się w jego ramach tak zwanej grupy zamkowej (Ignacy Moscicki, Eugeniusz Kwiatkowski) i obozu pułkowników (wojskowi popierający Walerego Sławka). Konflikt zakończył się zwycięstwem prezydenta a Walery Sławek najpierw zgłosił dymisje swego rządu (12 października 1935 roku) a potem rozwiązał BBWR. Nie mogąc się pogodzić z przegraną i utratą wpływów politycznych, w roku 1939 roku popełnił samobójstwo. Aby załagodzić kolejny, zarysowujący się konflikt wokół osoby Rydza-Śmigłego (po "upadku" Walerego Sławka, skupiający działaczy z kręgów wojskowych), nastąpiło porozumienie miedzy prezydentem a Rydzem-Śmigłym, na mocy którego Edward Rydz-Śmigły został drugą po prezydencie osobą w państwie a 11 listopada 1936 roku został także mianowany Marszałkiem Polski. W wyniku tego porozumienia na czele rządu stanął generał Felicjan Sławoj Składkowski, który pełnił te funkcje do wybuchu II wojny światowej. Wobec zwiększającego się zagrożenia ze strony Niemiec, wewnątrz obozu sanacyjnego nastąpiło wyciszenie sporów.

Nowa konstytucja zakończyła proces przebudowy ustroju państwa z demokratycznego na autorytarny. Rządy autorytarne to system rządzenia polegający na znacznej przewadze władzy wykonawczej (egzekutywy) nad władzą ustawodawczą (legislatywą). Zmiana władzy nie następuje w drodze powszechnych wyborów, lecz na drodze zamachu stanu. Władzę przejmuje osoba ciesząca się szczególnym uznaniem wśród wpływowych grup ludzi a także wśród znacznej części społeczeństwa. Swobody demokratyczne zostają ograniczone, przy zachowaniu niektórych instytucji republiki parlamentarnej oraz systemu wielopartyjnego. Niewątpliwie taki system rządów istniał w Polsce po 1926 roku. Zamach majowy i ograniczanie swobód demokratycznych były jednak sprzeczne z dążeniami dużej części społeczeństwa.