Stanisław August Poniatowski urodził się w 1732r. jako syn krakowskiego kasztelana Stanisława Poniatowskiego i Konstancji pochodzącej z rodziny Czartoryskich. Poniatowski otrzymał bardzo dobre wykształcenie, które wzbogacił swoimi podróżami po państwach zachodniej Europy. W trakcie podróży po Anglii poznał zasady działania systemu parlamentarnego. W 1764r. został kandydatem na króla ze trony stronnictwa rodziny Czartoryskich - Familii. Przy aprobacie carycy Katarzyny II został ostatnim monarchą w historii Polski. Panował w latach 1764 - 1795.

Po objęciu tronu przeprowadził reformę armii, która polegała na zastąpieniu kawalerii piechotą i wyposażeniu żołnierzy w nowe rodzaje broni. Z jego inicjatywy powstała odlewnia dział, komisja mennicza, która zajmowała się kwestiami monetarnymi oraz komisje dobrego porządku odpowiedzialne za gospodarkę i skarb miejski. W 1765r. monarcha powołał do życia Szkołę Rycerską, w której młodzi chłopcy mieli kształcić się, by w przyszłości zostać urzędnikami państwowymi i doskonałymi oficerami.

Przeprowadzone zmiany w Polsce nie znalazły jednak uznania w oczach carycy Katarzyny. Postanowiła ona zahamować poczynania Stanisława Augusta Poniatowskiego i w tym celu wykorzystała ambasadora Rosji w Polsce - Repnina. Wynikiem jego działań było utworzenie przez szlachtę w 1767r. konfederacji, która skierowana była przeciwko osobie króla i stronnictwu Czartoryskich. Konfederacja ta w trakcie obrad sejmu (1767 - 1768) przyjęła "prawa kardynalne" gwarantowane przez Rosję. W latach 1768-1772 powstała kolejna konfederacja- barska utworzona w celu obrony szlacheckich przywilejów. Wielu zarzuciło wówczas Poniatowskiemu, że pozwolił Rosji na ingerencję w wewnętrzną politykę naszego kraju.

W 1772r. Rosja, Austria i Prusy dokonały I rozbioru Polski, który został zatwierdzony w trakcie obrad Sejmu Rozbiorowego, powołanego przez króla pod presją Stackelberga w 1773r. Podczas obrad Poniatowski powołał do życia Komisje Edukacji Narodowej, która była pierwszą tego rodzaju instytucją w Europie oraz Radę Nieustającą będącą zalążkiem rządu.

Monarcha miał ograniczone pole działania, ponieważ Polska utraciła częściowo swoją suwerenność i niezależność w wyniku rozbiorów. Jednak Poniatowski starał się rozwijać krajową gospodarkę i troszczył się o kulturę. W trakcie jego rządów powstało wiele nowych manufaktur, a także zakłady produkujące fajans, broń czy wyroby z marmuru. To on zlecił również przebudowę Zamku Królewskiego w Warszawie oraz budowę pałacu w Łazienkach. Monarcha cieszył się uznaniem ludzi nauki i kultury, ponieważ wspierał kulturę oraz był mecenasem sztuki.

Największym osiągnięciem w Polsce za czasów panowania Stanisława Augusta Poniatowskiego było uchwalenie pierwszej w Europie, a drugiej na świecie ustawy zasadniczej. Konstytucja 3 Maja została przyjęta w 1791r. przez posłów obradujących na Sejmie Czteroletnim.

Niestety w 1792r. granice Polski przekroczyły wojska carskie, a król chcąc ocalić państwo i reformy podpisał się pod konfederacją targowicką. W ten sposób ujawniła się nieznajomość kwestii militarnych przez Poniatowskiego, który najlepsze osiągnięcia odniósł na polu sztuki i kultury. Poparcie Targowiczan spowodowało, że utracił on zaufanie społeczeństwa i został nawet okrzyknięty zdrajcą Polski. Słaba pozycja króla ułatwiła przeprowadzenie kolejnego rozbioru ziem Rzeczpospolitej w 1793r.

W trakcie Insurekcji Kościuszkowskiej, która wybuchła w 1794r. stracił właściwie realną władzę, gdyż nie miał już wpływu na politykę. Monarcha popierał powstańców, chociaż sceptycznie wypowiadał się o ich szansach na zwycięstwo. Gdy powstanie upadło na początku 1795r. Poniatowskiego wywieziono do Grodna, ale swoją abdykację ogłosił dopiero w listopadzie 1795r. Zmarł trzy lata później w Petersburgu, a jego prochy zostały złożone w Warszawie w katedrze św. Jana.

Ostatni monarcha w dziejach Polski zapisał się więc jako twórca reform. Największym sukcesem jego panowania było uchwalenie Konstytucji 3 Maja. Pozytywnie oceniano również powołanie Szkoły Rycerskiej i Komisji Edukacji Narodowej. Monarcha zreorganizował także wojsko i został opiekunem sztuki.

Paradoksalnie, to liczne reformy doprowadziły do klęski jego polityki. Stanisław August Poniatowski nie sprostał swojej roli, ponieważ przez swoją uległość umożliwił Rosji ingerowanie w kwestie polskie. Do klęski przyczynił się także brak militarnego zmysłu.

Podsumowując, uważam, że okres panowania Stanisława Augusta Poniatowskiego należy mimo wszystko do udanych. Monarchę zgubiło zbyt szybkie tempo wprowadzania reform, co sprawiło, że nasi sąsiedzi zaczęli interesować się polską polityką. W obawie przed wzmocnieniem państwa polskiego dokonali podziału ziem Rzeczpospolitej między siebie. Może gdyby król zdecydował się na większe rozciągnięcie w czasie reform, to historia państwa polskiego potoczyłaby się inaczej?