Główne okresy historyczne w dziejach Egiptu:

Periodyzacja historii Egiptu jest w miarę łatwa, od dawna stosuje się podział na trzy wielkie okresy świetności Egiptu: stare Państwo, Średnie Państwo i nowe Państwo ora oddzielające je okresy przejściowe, które wiąże się z upadkiem wewnętrznym albo najazdem i władzą obcych ludów.

  1. Okres Wczesnodynsatyczny I-II dynastie (ok. 3100 – 2675)
  2. Stare Państwo III-VI dynastie (ok. 2675-2170)
  3. Pierwszy Okres Przejściowy VII – połowa XI dynastie (ok. 2170-200)
  4. Średnie Państwo połowa XI – XII dynastie (ok.2000-1760)
  5. Drugi Okres Przejściowy XIII-XVII dynastie (ok.1760 – 1565)
  6. Nowe Państwo XVIII-XX dynastie (ok.1565-1085)
  7. Epoka Późna XXI-XXXI dynastie (ok.1085-332)

Mówi się, że Egipt był darem nilu, ale przede wszystkim był darem i dziełem bogów w których wierzyli, w którym cześć oddawali Egipcjanie. Każda dziedzina życia, każdy akt, działalność państwowa, kulturalna, czy wreszcie każda czynność nawet codzienna była związana z bogami. Każdą chwilę życia Egipcjanina od narodzin po śmierć regulowały sprawy związane z religią. Początek historii Egiptu wiąże się z legendarnym aktem rozbicia Egiptu na Północy (boga Horusa) i Południowy (boga Seta). Dlatego gdy Egipt został zjednoczony w właśnie w imię Horusa pierwsi faraonowie przyjęli tego boga na swojego patrona i co więcej uznali się także za jego żywe wcielenie na ziemi. Można powiedzieć, że panteon bóstw egipskich nigdy nie doczekał się usystematyzowania, czy utworzenia jakiejś oficjalnej doktryny państwowej. Historia religijna wczesnego państwa upłynęła pod znakiem rywalizacji dwóch ośrodków Heliopolis (gdzie oddawano cześć bogu Re) oraz Memfis (gdzie czczony był Ptah). Według kapłanów z Helipolis Re wyłonił się z przedwiecznego oceanu Nun i stworzył dwie kolejne pary bogów (Geb i Nut, którzy urodzili Ozyrysa, Izydę, Seta i Neftydę). Inaczej stworzenie świata wyobrażali sobie kapłani z Memfis, bowiem stworzenie świata przypisywali Ptahowi, który działał pod ośmioma postaciami, w tym Tota, Horusa i Atuma. Ostateczne zwycięstwo odniosła teoria z Helipolis, co stanowiło źródło popularności kultu w czasie średniego Państwa innej postaci boga słońca i powietrza Amona z Teb (zwanego czasem Amon-Re). Podejmowano próby odnowy religijnej, której autorstwo przypisuje się Amenhotepowi IV Echnatonowi. Tak zwane rewolucja, czy inaczej zwana doktryna amarneńska uznawała istnienie tylko jednego boga, który był stwórca świata, źródłem życia, bogiem tarczy słoneczne. Tym bóstwem był Aton. Dopiero śmierć faraona-heretyka spowodowała, że potężni kapłani Amona zniszczyli ślady dawnego kultu i przywrócili swą władzę. W okresie Późnym Okresie, gdy jedność państwa była poważnie zagrożona, dominacja kultu Amona została ograniczona do Górnego Egiptu i etiopskiego kraju Kusz (ośrodek w Napata). W Delcie do głosu dochodziły do głosu lokalne bóstwa – Neit, Izyda i Bastet. Wyjątkowa była mitologia związana z Ozyrysem. Według legendy Set miał go zabić, a jego ciało porąbać na kawałki i rozrzucić po całym świecie. Dobra małżonka  Ozyrysa – Izyda pozbierała jego szczątki i pochowała. Po śmierci Ozyrys został władcą świata umarłych, zaś jego syn Horus pomścił śmierć ojca pokonując Seta. Każde z bóstw egipskich miał dokładnie określoną naturę, domenę aktywności, osobisty charakter, a także główne miejsce kultu, własne symbole i liczby magiczne orz święte zwierzę.

Wśród naczelnych bóstw starożytnego Egipt wymienić należy: Re - pana wszechświata, bóga-słońce (czczony w Helipolis), Ptaha stwórcę świata, patrona rzemiosł i sztuk (czczony w Memfis, jego znakiem był byk Apis), Atum boga zachodzącego słońca, często czczonego jako Re-Atum (czczony w Helipolis, jego znakiem był lew i wąż), Horusa boga nieba, w zależności od kolejnej hypostazy syna Re lub Ozyrysa, czczony pod postacią sokoła w bardzo wielu miejscach Egiptu, Seta boga burzy i pustyni, brata i jednocześnie wroga Ozyrysa, przynoszącego zło (czczonego w Ombos). Ozyrys umierający i zmartwychwstający bóg, decydował o życiu i wegetacji, był najwyższym sędzia zmarłych (czczonym w Abydos, Busiris, File). Tot bóg pisma, mądrości i nauki, był posłańcem bogów, przez Greków utożsamiany z Hermesem (czczony w Hermopolis, jego znakiem był pawian i ibis). Kolejnym z bogów był Chonsu -  bóg księżyca, syn Amona i Mut (czczony w Tebach) oraz Anubis bóg zmarłych, czuwający nad mumifikacją (czczony w Kynpolois, pod postacią szakala) i Apis bóg – byk łączony z Ptahem i Ozyrysem (czczony w Memfis)

Do boskiego panteonu bogiń należały natomiast: Hathor bogini miłości, utożsamiana często z Izydą (czczony w wielu miejscach, jej znakiem była krowa),Izyda lokalna bogini miłości i nieba, opiekunka władzy królewskiej, magii i czarów, później utożsamiana z Hathor, Bastet (Bast) - bogini zabawy i muzyki, utożsamiana później z wieloma innymi boginiami (czczony w Bubastis, jej znakiem był kot) oraz wielkimi boginiami azjatyckimi, babilońską Isztar, syryjską i fenicką Asztarte, a także grecką Demeter (czczona w Delcie, Helipolis, File).

Duże znaczenie w religii Egipcjan miało życie pozagrobowe, bardzo wiele rytuałów i tradycji było z tym związane. Śmierć była oddzieleniem się od ciała elementu duchowego człowieka, składającego się z kilku aspektów: ducha (ka), duszy (ba), i osobowości („światłości”, która była zapewne traktowana jako element boski obecny w duszy każdego człowieka ). Smerc Egipcjanina to było jedynie przejście do innego świata – świata zmarłych. Bytujący w nim samoistnie element duchowy zmarłego odnajdywał jednak w ciele niezbędną siedzibę i schronienie. To dlatego tak duże znaczenie miało zachowanie w stanie nienaruszonym ciała po śmierci. Proces zachowania ciała nazywano mumifikacją. Podczas tego procesu ciała balsamowano i owijano w kilka warstw bandaży i tkanin. Usuwano narządy wewnętrzne, które umieszczano w specjalnym pojemniku (nazywano je urnami kanopskimi, miały one postać małych naczyń ze złota). Teraz element duchowy odbywał drogę w zaświaty. Kluczowym elementem decydującym o dalszych losach człowieczej duszy był „sąd ostateczny”, gdzie siedziało czterdziestu bogów na czele z Ozyrysem. Po odbyciu spowiedzi Anubis ważył serce zmarłego kładąc na przeciwnej szali pióro, będące symbolem bogini wiecznej prawdy Maat. Jedynie zachowanie równowagi było pomyślnym wynikiem. Wtedy zmarły mógł udać się na pola Jaru, gdzie spokojnie oddawał się ulubionym zajęciom. Problemem pojawiał się gdy sąd był niepomyślny. Zmarły był skazywany na stałe cierpienie lub był rozszarpywany przez potwora Ammita. Aby przebrnąć przez sąd Ozyrysa nie wystarczyło prowadzić bogobojne i dobra życie, lecz także znać właściwe zaklęcia i modlitwy, mieć odpowiednie amulety i naczynia, a przede wszystkim pomoc wspierających zmarłego modlitwami kapłanów. Najpełniejszym wykazem modlitw była Księga Piramid i Księga Umarłych. Miejscami kultu były świątynie, gdzie bóstwa mieszkały i przyjmowały ofiary. Każda świątynia i bóstwo miało własnych kapłanów, którzy dbali o codzienne modlitwy, ofiary i nabożeństwa. Do największych świat egipskich trzeb zaliczyć uroczystości związane z Ozyrysem w Abydos, ze wspaniałą procesją i prezentacją misterium śmierci  boga oraz związane z kultem Amona święto Opet. Wiązało się ono z podróżą Amona ze świątyni w Karnaku do Luksoru odbytej droga wodną w asyście całej flotylli łodzi boskiej rodziny, faraona oraz kapłanów, gwardii i orszaku świątecznego. Po kilkunastu dniach w równie wspaniałej i podniosłej atmosferze Amon powracał do swej świątyni w Karnaku,. Wszystkim uroczystym czynnościom (8wyjaz, powrót, przenoszenie łodzi, przybijanie i odbijanie od brzegu towarzyszyły nabożeństwa i składanie ofiar.