Religia ma swój rodowód wcześniejszy niż państwo. Religie starożytnego Wschodu charakteryzowały się politeizmem, czyli wiarą w wielu bogów, oraz wiarą w życie pozagrobowe. Czczono też liczne duchy, demony i siły przyrody.
1. Egipt
Egipcjanie szczególną czcią otaczali:
Faraona - władca był uważany za boga, syna Ra
Zwierzęta - przede wszystkim koty, krokodyle, pawiany i skarabeusze
Siły przyrody - święta rzeka Nil, tarcza słoneczna Ra
Bóstwa egipskie były przedstawiane jako zwierzęta lub ludzie ze zwierzęcymi głowami. Bogowie mieszkali w świątyniach, mieli takie same potrzeby jak ludzie (musieli być karmieni, ubierani i układani do snu). Swoich bogów miały też miasta oraz dzielnice, np. opiekunem Teb był Amon.
Ważniejsi bogowie :
RA - najwyższy bóg-stwórca, przedstawiany jako tarcza słoneczna
OZYRYS - wielki bóg stwórca, pan świata podziemnego
AMON - symbol niewidzialnej siły stwórczej
SET - bóstwo obcych krajów, bóg pustyni i dzikiej przyrody
IZYDA - dawczyni życia, opiekunka mocy magicznej
HORUS - patron faraonów, bóstwo nieba
Powszechna wśród Egipcjan była wiara w życie pozagrobowe. Po śmierci odbywał się nad duszą zmarłego sąd, któremu przewodniczył bóg Ozyrys. Kto nie umiał udowodnić swej niewinności, ten ginął w paszczy potwora. Aby dusza niematerialna KA mogła przetrwać w wieczności, trzeba było jej zapewnić ciało lub chociażby wizerunek. Dlatego ciała zmarłych poddawane były mumifikacji lub suszone były w piasku. Do trumny wraz ze zwłokami, wkładano malowidło zmarłego oraz Księgę Umarłych. która potrzebna była na sądzie.
2. Mezopotamia
Ważniejsi bogowie :
ANU - pan nieba, ojciec bogów
SZAMASZ/UTU - bóg słońca
SIN/NANNA - bóg księżyca
MARDUK - opiekun Babilonu, władca świata
Wielka czcią otaczane były bóstwa płodności, np. Isztar i Tammuz. W wierzeniach religijnych Mezopotamii wielkie znaczenie miały wróżby oraz przepowiednie. Mitologia babilońska pełna jest demonów i groźnych duchów.
3. Indie
Początki religii Indii sięgają II tys. lat p.n.e., kiedy to Ariowie podbili tereny zamieszkałe przez Drawidów. Religia Indii była związana z podziałem społecznym państwa.
Całe społeczeństwo Półwyspu Indyjskiego podzielone było na 4 grupy zwane warnami, do trzech pierwszych z nich należeli tylko Ariowie.
BRAMINI - kapłani
KSZATRIOWIE - wojownicy
WAJSJOWIE - kupcy, rzemieślnicy
SIUDRIOWIE - ludność podbita, niewolnicy
W miarę upływu lat z podziału na warny powstał podział na kasty, czyli ściśle zamknięte grupy społeczeństwa, które były zróżnicowane pod względem posiadanych praw i pełnionych obowiązków. Poza systemem kastowym znajdowali się pariasi, czyli "nietykalni", ludzie, którzy wykonywali nieczyste zawody.
Głównymi religiami Indii są HINDUINIZM i BUDDYZM. Jedna z faz rozwoju hinduizmu był braminizm, który wykształcił się ok. IV wieku p.n.e. Według braminów świat powstał z praofiary. Głównymi bogami hinduizmu byli:
BRAHMA - bóg-stwórca
WISZNU - bóg podtrzymujący istnienie
SIWA - bóg-niszczyciel
