W XV w. Kościół borykał się ze schizmą, herezją i reformami. Kardynałowie wywodzący się ze środowiska rzymskiego i awiniońskiego zorganizowali sobór w Pizie w 1409r., na którym udało się jedynie wybrać kolejnego papieża i opracować harmonogram kolejnych soborów. Jan Luksemburczyk przekonał przyszłego papieża Jana XXIII, aby zwołał sobór do Konstancji.
Sobór w Konstancji trwał 4 lata od 1415-1418r. Miasto to stało się wówczas stolicą dla świata zachodniego. Duchownym i świeckim przyznano takie sama prawa, a uczestnicy soboru zostali podzieleni na tzw. nacje (narodowości). Wyszczególniono nację francuską, angielską, włoską, hiszpańską, niemiecką oraz nację kardynałów. Podział na nacje nie pokrywał się dokładnie z podziałem na narody, ponieważ np. wśród nacji niemieckiej znajdowali się Czesi, Węgrzy, Polacy i Szkoci. Każda nacja obradowała osobno, a ich postanowienia przedstawiano, a następnie przyjmowano na sesjach plenarnych z udziałem wszystkich. Do życia powołano również trzy komisje, które miały się zająć się miały kolejno: problemem schizmy, reformy i czystości wiary.
W komisji, która zajmowała się problemem schizmy, ścierały się dwa poglądy. Teologowie paryscy opowiadali się za wypowiedzeniem papieżowi posłuszeństwa, a cesarz wraz z biskupami włoskimi chcieli ograniczyć się w działaniu jedynie do nacisków.
teologowie paryscy - wypowiedzieć papieżowi posłuszeństwo, co ich skłoniło do rezygnacji.
W trakcie obradowania soboru zostały określone kompetencje soboru. Przede wszystkim postanowiono, że soboru już obradującego nie można przerwać lub zerwać bez jego uchwały. Wszystkie uchwały soboru dotyczące problemu schizmy i kwestii wiary były wiążące dla wiernych oraz dla papieża.
Papieża Jan XXIII ujęto, a następnie osadzono, natomiast Grzegorz XII przyjął za fakt autorytet soboru i zrezygnował. Natomiast papież Benedykt XIII wypowiedział posłuszeństwo, co doprowadziło do jego odsunięcia. Do soboru należała więc suwerenna władza i prawo wyboru następcy św. Piotra. 11.11.1417r. Sobór wybrał nowego papieża-Marcina V.
Jednak w kwestiach reformy nie udało się niczego postanowić. Jan Hus i Hieronim z Pragi zostali skazani na stos za głoszenie herezji, co przyczyniło się do potwierdzenia autorytety Kościoła w kwestiach wiary.
Następny sobór odbył się w 1423, a kolejny w Bazylei w 1431r. Jednak sytuacja międzynarodowa w Europie nie była korzystna. Anglia prowadziła wojnę z Francją, a Turcy starali się wkroczyć na stary kontynent. Odpowiedzią na tę sytuację było ogłoszenie przez papiestwo krucjaty.
Początkowo papież uznał wyższość autorytetu soboru w Bazylei, ale po pewnym czasie nakazał jego przeniesienie do Ferrary. Jedynie część uczestników zgodziła się na przeniesienie obrad. Reszta dokonała wyboru nowego papieża i ogłosiła schizmę. Wobec zaistniałych wydarzeń państwa zachowały neutralność. Natomiast cesarz rozkazał usunięcie soboru z Bazylei (przeniesiono go do Lozanny). Jednak w 1449r. jedność Kościoła została przywrócona, ponieważ papież Feliks V zrzekł się stanowiska, a obradujący w Lozannie sobór uznał Mikołaja V jako następcę św. Piotra i zakończył obrady.
Skutki ruchu soborowego:
- wierni otrzymali prawo decydowania w kwestii wiary i wyboru biskupów oraz kapłanów
- możliwość współistnienia kilku legalnych papieży w jednym czasie
- możliwość działania Kościoła bez papieża
- ingerencja władzy w życie Kościoła
- pojawienie się idei kościoła ewangelickiego, który byłby przeciwwagą dla kościoła hierarchicznego
