W VII wieku n.e. na terenie Półwyspu Arabskiego powstała nowa monoteistyczna religia - islam. Jej założycielem był Mahomet - jeden z najważniejszych reformatorów religijnych w dziejach świata. Urodził się w 570 roku i od wczesnych lat dziecięcych był sierotą. Gdy poślubił bogatą wdowę - Chadżidzę, mógł zająć się rozmyślaniami filozoficznymi i wtedy dopiero według tradycyjnego przekazu objawił mu się archanioł Gabriel nakazujący Mahometowi by ten ukazał Arabom Allaha, który odtąd miał być ich jedynym Bogiem. Sam Mahomet - pierwszy prorok, nazwał nową religię islamem - czyli "podporządkowaniem" samego siebie Bogu. Była to religia o bardzo dużej sile oddziaływania. Prosta i konsekwentna, wyraźnie określająca obowiązki wiernych, napawająca lękiem przed potępieniem w dniu sądu ostatecznego, przemawiała do ludów o różnych kulturach i tradycjach, dzięki czemu szybko zdobywała nowych wyznawców a zasięg jej oddziaływania w dość krótkim czasie objął nie tylko sam Półwysep Arabski ale dotarł do odległych odeń terytoriów. Najbardziej podatna na nową religię była miejska biedota, natomiast bogate rody, które rządziły Mekką - miastem, w którym początkowo Mahomet głosił nową religię przyjmowały islam z oporem. Z powodu grożącego Mahometowi niebezpieczeństwa musiał w 622 roku uciekać z Mekki i schronić się w leżącej nieopodal Medynie. Ten przełomowy moment w życiu Mahometa został uznany przez wyznawców islamu za początek ich ery chronologicznej i został nazwany hidżrą. Lata od czasu ucieczki z Mekki do Medyny Mahomet poświęcił walce o zjednoczenie wszystkich plemion arabskich. Jego starania zakończyły się sukcesem i powstaniem państwa, które obejmowało terytorium całego Półwyspu Arabskiego. Następcy Mahometa - zwani kalifami - rozprzestrzeniali religię poza Półwysep Arabski. To właśnie oni rozpoczęli podboje, które doprowadziły do powstania olbrzymiego państwa rozciągającego się od wybrzeży Oceanu Atlantyckiego po rzekę Indus.

Pierwszymi terenami, które wpadły w ręce muzułmanów były obszary perskiego państwa Sasanidów oraz cesarstwa bizantyjskiego. Obydwa państwa, mimo iż wydawały się być mocarstwami to w rzeczywistości dysponowały niewielkimi siłami, które mogłyby powstrzymać arabską ekspansję. Dodatkowo ludność zamieszkująca wschodnie granice cesarstwa bizantyjskiego nie była przyjaźnie nastawiona do rządów cesarza, co było dodatkowym czynnikiem ułatwiającym Arabom podbój owych ziem. Arabowie byli także tolerancyjni wobec ludności zamieszkującej podbite tereny, czym zdobywali sobie zwolenników wśród chrześcijan i Żydów. Sami zaś Arabowie byli umotywowani do walki dżihadem - czyli świętą wojną przeciw niewiernym ogłoszoną jeszcze przez Mahometa przed jego śmiercią w 632 roku. Te wszystkie czynniki umożliwiły początkowe sukcesy islamu. W dość krótkim czasie muzułmanie podporządkowali swej władzy tereny Syrii (636-638), Egiptu (640-642) i Mezopotamii (639-646). W tym też okresie nastąpił upadek perskiego imperium rządzonego przez dynastię Sasanidów. W następnych latach Arabowie podbili całą Afrykę Północną i Hiszpanię. Ich próba zajęcia Galii została udaremniona w bitwie pod Poitiers (czyt. puatie), która miała miejsce w 732 roku. Na wschodzie Arabowie zajęli duże tereny Azji Środkowej docierając do Indii i zbliżając się do granic Chin.

Najważniejszą i świętą księgą islamu jest Koran, który jest zbiorem nauk objawionych Mahometowi przez Boga a także zbiorem podstawowych praw. W Koranie zawarte są zasady, którymi powinni kierować się wyznawcy islamu oraz ich obowiązki. Znajduje się tam także historia wiary muzułmańskiej. Inne źródło praw stanowią tzw. "hadisy" - czyli słowa Proroka Mahometa, jego własne poglądy. On sam odróżniał to co było jego własnymi poglądami od tego co zostało mu przekazane przez Boga. Nie uznawał się za osobę nieomylną, a jedynie za ostatniego z proroków, do których według islamu należeli także Abraham i Jezus.

Najważniejszym zakazem zawartym w Koranie jest odstępstwo od wiary muzułmańskiej, zaś podstawowe obowiązki wiernych zawierają się w tzw. pięciu filarach wiary. Należą do nich: wyznanie wiary, modlitwa odmawiana pięć razy dziennie w określonych porach, z twarzą zwróconą w stronę świętego miasta islamu - Mekki, jałmużna, posty w przepisanych dniach (szczególnie w okresie postnego miesiąca - ramadanu), pielgrzymka do świętego miasta przynajmniej raz w życiu. Ważne miejsce w religii muzułmańskiej zajmuje koniec świata, czyli tak zwany Dzień Ostatni, który nadejdzie w momencie gdy Bóg tak zechce. Świat ulegnie wtedy zagładzie, natomiast ludzie poddani zostaną ostatecznemu sądowi, z którego wyniknie czy trafią do raju czy do piekła. Miejsce w raju zapewnione mieli ci, którzy polegli w czasie dżihadu walcząc za wiarę.

Muzułmanie uznają za święte teksty także inne istniejące przed Koranem księgi objawione, do których zaliczają się: "Zwoje", "Tora", "Psalmy" oraz "Ewangelie". "Zwoje" zostały według tradycji objawione Abrahamowi, "Tora" Mojżeszowi, "Psalmy" Dawidowi, natomiast "Ewangelie" Jezusowi. Za wzór życia lub za swój kodeks postępowania uznają muzułmanie sunnę, na którą składa się Koran wraz z hadisami.