1. Grupy plemion zamieszkujących ziemie przyszłego państwa polskiego:

a) największe:

  • Wiślanie: siedziby położone nad górnym biegiem Wisły. Prawdopodobnie już w IX w (źródła mówią o państwie, w którym panuje "Wielki Książę") utworzyli organizację państwową. W X w. podporządkowani państwu Wielkomorawskiemu.
  • Polanie - nad Wartą i Notecią, ze stolicą w Gnieźnie. Wokół Polan skonsolidują się pozostałe plemiona

b) inne:

  • Pomorzanie: zamieszkiwali nad dolną Wisłą i Nad Bałtykiem
  • plemiona śląskie (m.in. Ślężanie, Dziadoszanie, Bobrzanie, Opolanie i in.) zajmowali rozległy obszar nad górną i środkową Odrą
  • Mazowszanie: z siedzibami nad środkową Wisłą
  • Lędzianie: zajmowali tereny nad Sanem i Wieprzem
  • Goplanie: zamieszkiwali teren Kujaw

2. Władcy polańskiego Gniezna:

a) legendarny Piast

b) Piastowie, których imiona są tradycyjne:

  • Siemowit (Ziemowit)
  • Leszek (Lestek)
  • Siemomysł (Ziemomysł)

c) pierwszy historyczny władca księstwa: Mieszko I (objął władzę około połowy X w)

3. Powstanie państwa: Mieszko kolejno podporządkowywał sobie ziemie plemion tzw. polskich. W 966 roku, gdy zdecydował o chrzcie kraju, w skład państwa wchodziły:

  • Wielkopolska
  • Kujawy
  • Mazowsze
  • prawdopodobnie Pomorze Gdańskie

Dalszy rozwój państwa to przyłączenie:

  • Śląska około 990 roku
  • dawnej ziemi Wiślan: Małopolski

4. Walka o utrzymanie niezależności państwa:

- państwo Polan zagrożone było ekspansją niemiecką i uzależnieniem od Cesarstwa. Jednym z politycznych manewrów było przyjęcie chrztu z rąk sąsiada czeskiego (sojusz z księciem czeskim Bolesławem I), by uniknąć uzależnienia od cesarza niemieckiego.

- na ziemie Polan najeżdżali również margrabiowie niemieccy. W 972 najazd Hodona (Odona) został odparty w bitwie pod Cedynią

- innymi wrogami byli, pragnący posiadać ujście, Odry Wieletowie (963 r)

5. Bilans państwa około roku 1000:

  • 250 tys. km kw. z około 1 mln mieszkańców (przy bardzo nierówno rozłożonym zaludnieniu
  • państwo administrowana przez księcia i drużynę książęcą
  • wykształcony system grodów, z centrum politycznym na dawnych ziemiach Polan (główne miasta: Gniezno, Poznań - siedziba biskupa misyjnego od 968 roku, Kruszwica).