Kultura średniowiecznej europy kształtowana była na przełomie wielu wieków od czasów upadku zachodniego imperium do rzymskiego Az po swój kres, który przypisany jest różnym wydarzeniom z końca XV wieku. Czas panowania średniowiecza dla kultury to dwuznaczny okres wzajemnego przemijania, przeplatania się spuścizny po antyku a także pozostałości z wierzeń pogańskich wobec nowej dominującej siły, jaka stało się chrześcijaństwo w owym czasie. Początkowo zmierzch antyku i surowe podejście kościoła do jego dorobku kulturalnego, często niebezpiecznego dla dogmatów wiary, stanowił o pewnym cofaniu się w rozwoju intelektualnym ludzi. Kościół bojąc się spuścizny antycznej, jej wpływu na wiernych wołał często zachować jej dzieła dla własnych potrzeb. Dlatego tez w średniowieczu często mówimy o dwóch typach kultury: to wyższa, naukowa dostępna tylko dla wybranych tzn. duchowieństwo i ludowa dostępna dla ogółu głównie oparta na przesłaniu chrześcijaństwa. Okres ten przypada od V do XI wieku, okres, w którym kościół kształtował życie społeczne swych wiernych.
Początkowo szerzeniem wiary zajmowali się tylko kapłani, ale wraz z rozwojem coraz silniejszych państw, monarchii, poszczególni władcy wcielali się w role nawracających. To przyczyniło się do wybuchu licznych wojen rzekomo w imię boga dla szerzenia chrześcijaństwa. Dlatego niemal wszystkie istniejące wówczas państwa w europie przyjęły chrzest jako oznakę swojej wiary chrześcijańskiej. Chrzest zwiększał pozycje państwa i władcy decydujących się na przyjęcie chrześcijaństwa a także chronił od ewentualnych wojen z przyczyn religijnych. Aczkolwiek w państwach, które przyjmowały chrzest, często zanim dotarli na ich ziemie misjonarze i kapłani, którzy dość często byli nie przygotowani merytorycznie do swych ról, podtrzymywano kulty pogańskie. Dlatego tez dla niwelowania wpływu wierzeń pogańskich często związanych z oddawaniem czci rożnego rodzaju bożkom, dość popularne stały się w średniowieczu kult świętych relikwii, czyli szczątków, które pozostały po żyjących świętych. Kościół walcząc z poganami nie tylko rozprzestrzeniał misjonarzy po całej europie, zmieniał swoja strukturę organizacyjna rozbudowując ja począwszy od biskupstw, których siedzibami były miasta a kończąc na małych wiejskich parafiach. Poszczególne biskupstwa stanowiły prowincje a jedno z pośród tych miast wybierano na stolice zwana metropolia. Z czasem rola biskupa w danym mieście nabrała olbrzymiego znaczenia i wpływu na politykę danego państwa, oprócz posługi bożej stawali się oni często wysokimi dostojnikami królewskimi. Rozbudowa struktury organizacyjnej, hierarchii kościoła w małych wsiach poprzez powstawanie parafii doprowadziła do uzależnienia ludności wiejskiej od woli duchowny. To oni często przejmowali obowiązki świeckie, pełniąc role administracyjna, sadownicza nad podległa im społecznością. Skupienie władzy w rękach duchowieństwa przyczyniało się do bogacenia biskupów i pomnażania majątków kościelnych w europie. Oprócz rozbudowy swoich struktur, kościół zapoczątkował od VI wieku swoisty ruch na rzecz tworzenia wspólnot ascetycznych wśród kapłanów. Powstawały zamknięte klasztory, w których rozkwitała nauka i kultura w imię Boga, z czasem stawały się one lokalnymi centrami kulturalnymi. Wśród mnichów pogłębiano wiedze, stad wielu spośród nich było doskonale wykształconych i często z racji swej wiedzy służyli jako doradcy na dworach królów europejskich. Do jednych z najbardziej popularnych w owym czasie należało bractwo benedyktynów ( od św. Benedykta z Nurski).
