Kryzys polityczny zaistniały za panowanie pierwszych Piastów miał swoje podłoże w kilku czynnikach jednym z nich by problemy wewnętrzne, mianowicie:
1.) Państwo pierwszych Piastów podobnie jak wszystkie inne monarchie wczesno feudalne, było bardzo słabo powiązane wewnętrznie. Przyczyny takiego stanu rzeczy były:
- czynniki naturalne, ukształtowanie terenu, które sprawiało problem w przemieszczaniu się a tym samym w trwałym ciągłym kontakcie np. - puszcze, bagna, oddzielające siedziby plemion polskich
- czynnik odosobnienia, obcości poszczególnych plemion wobec innych plemion
- czynnik wewnętrznego braku poczucia bezpieczeństwa, poprzez toczone często wojny z sąsiadami
- czynnik gospodarczy - brak rozwiniętego handlu pomiędzy poszczególnymi regionami, co przyczyniało się do braku powstawiania więzi miedzy nimi.
Kolejna grupę czynników odnajdujemy w sferze polityki międzynarodowej i licznych konfliktów z sąsiadami. Zwłaszcza liczne wojny prowadzone za panowania Bolesława Chrobrego, które przyczyniły się do:
- z jednej strony doprowadziły do powiększenia obszaru Polski
- z drugiej strony niosły ze sobą zagrożenia ze strony sąsiadów, którzy nie rezygnowali z utraconych na rzecz Polski ziem, dążąc do odwetu. Jego politykę zagraniczna kontynuował jego syn i następca Mieszko II, systematycznie napadając sąsiadów zwłaszcza urządzając częste najazdy na Saksonie. Taka krótkowzroczna polityka konfliktu ze wszystkimi sąsiadami przyniosła swój bolesny efekt w 1031 roku, wówczas to nastąpił równoczesny najazd cesarza Konrada II oraz księcia kijowskiego Jarosława Mądrego, którego Mieszko nie zdołał odeprzeć. Wynikiem tego było utracenie przez Polskę Grodów Czerwińskich na rzecz Rusi i Milska oraz Łużyc na rzecz Niemiec. Dodatkowo w rekach czeskich pozostały Morawy, a w węgierskich Słowacja, choć ta ostatnia utracona została jeszcze za panowania Bolesława Chrobrego.
Oprócz tych nieszczęśliwych wydarzeń na arenie międzynarodowej doszły problemy wewnętrzne Mieszka II z przedstawicieli dynastii. W wyniku, których, Mieszko musiał uciekać z kraju, podczas jego nieobecności władzę przejściowo sprawował jego brat Bezprym, który odesłał insygnia koronacyjne do cesarza niemieckiego, co oznaczało rezygnacje z politycznej samodzielności. Gdy Mieszko powrócił nie mógł już ogłosić się królem, musiał za to zgodzić się na podział wewnętrzny kraju, rozpad monarchii.
Rozpad monarchii
Po śmierci Mieszka II narastały trudności wewnętrzne, co ostatecznie doprowadziło do załamania się aparatu państwowego. Mianowicie władzę w kraju opanowali możni, przyczynili się oni do wygnania z kraju wdowy po Mieszku II - Rychezy, a także jego następcy, Kazimierza. Wobec zaistniałej sytuacji doszło do wybuchu buntu w Wielkopolsce skierowanym przeciwko polityce prowadzonej przez możnych i kościół. W wyniku buntu powstało do wyodrębnienia się oddzielnego państewka na Mazowszu, którego władcą został Maslaw, a ponadto od ziem Polski odłączyło się Pomorze, gdzie rozpoczęli swe rządy lokalni władcy. Polska nękana konfliktami wewnętrznymi została dodatkowo osłabiona poprzez najazd czeski, który miał miejsce w 1039 roku. Książe czeski Brzetysław dokonał najazdu na Polskę, grabiąc wszystko, co było cenne włącznie z relikwiami św. Wojciecha z Gniezna, dodatkowo niszcząc miasto doszczętnie. Uprowadził wielu jeńców i podporządkował sobie Śląsk.
