Na kształt polityki pierwszych władców Polski z dynastii Piastów złożyło się wiele czynników. Kierunek tej polityki był niewątpliwie uzależniony od sytuacji na arenie międzynarodowej oraz od umiejętności i talentu polskich władców, którzy dyktowali kierunek tej polityki.

Polska pierwszych Piastów była państwem bardzo młodym i można powiedzieć - nowicjuszem w polityce europejskiej. Podstawy terytorialne młodego państwa dopiero się kształtowały. Kluczowe znaczenie dla tego procesu miało panowanie Mieszka I oraz Bolesława Chrobrego. Za panowania obu władców Polska podjęła szeroko zakrojoną ekspansję terytorialną, kierując swą uwagę przede wszystkim na tereny zachodnie i leżące na morzem. Taki kierunek przybrała od samego początku polityka zagraniczna Mieszka I. Z zachodu zagrażało zresztą Polsce największe niebezpieczeństwo. Wykorzystując fakt, że państwo polskie jest jeszcze państwem pogańskim, władcy i feudałowie niemieccy usprawiedliwiali swą ekspansję na ziemie polskie potrzebą chrystianizacji pogańskich mieszkańców tych ziem. Mieszko I zadawał sobie sprawę, że należy zachodnim sąsiadom wytrącić z ręki ten religijny argument. Poza tym wiedział, że trwanie Polski przy pogaństwie jedynie przyczynia się do większej izolacji jego kraju na europejskiej scenie politycznej. Przyjęcie chrztu otwierało drogę do zmiany tego stanu rzeczy, o czym doskonale wiedział przezorny polski książę. Mieszko I postanowił zatem zbliżyć się do Czech, w których rządziła wówczas dynastia Przemyślidów. Pojął za żonę czeską księżniczkę Dobrawę, a następnie wraz ze swoim dworem przyjął chrzest, co zapoczątkowało brzemienny w konsekwencje proces chrystianizacji Polski. W ten sposób Mieszko I doprowadził do zerwania niekorzystnego dla Polski sojuszu, jaki łączył wcześniej Czechów i Wieletów. Wieleci byli z kolei sojusznikami Wolinian; plemię to ciągle groziło zachodnim granicom Polski. Pozbawieni czeskiego wsparcia Wieleci i Wolinianie poważnie osłabli. Dzięki temu Mieszko I mógł podjąć skuteczną walkę o ujście Odry. Mieszko I wyprawił się na Wolinian i rozgromił ich; w trakcie tych walk zginął między innymi saski banita Wichman. Walki o Pomorze Zachodnie zakończyło zwycięstwo Mieszka I pod Cedynią w 972 r. nad margrabią niemieckim Hodonem. Pomorze zostało przyłączone do Polski. Sojusz z Czechami okazał się w tych walkach bardzo przydatny. Sytuacja polityczna zmieniła się w 980 r., kiedy Czesi zbliżyli się ponownie do Wieletów, natomiast Sasi tym razem zaczęli udzielać poparcia Mieszkowi I. Mieszko I zdołał ugruntować swą władzę na Pomorzu.

Chrystianizacja Polski miała ogromne znaczenie dla sytuacji wewnętrznej kraju. Jej następstwem było powstanie organizacji kościelnej na ziemiach polskich. Mieszko I zabiegał o utworzenie w Polsce odrębnej i niezależnej prowincji kościelnej. Chrześcijańska Polska wzmocniła wprawdzie swą pozycję na arenie międzynarodowej i zyskała równe prawa z innymi państwami chrześcijańskimi, ale tylko własna metropolia mogła zagwarantować jej pełną niezależność. Z początku w 968 r. powstało w Polsce biskupstwo o charakterze misyjnym (podporządkowane mu było całe terytorium kraju), którego zaletą było to, iż podlegało ono bezpośrednio papiestwu w Rzymie. Mieszko I pod koniec swego panowania oddał państwo polskie pod protekcję Stolicy Apostolskiej. Zdawał sobie sprawę, że podporządkowanie Polski papiestwu jest gwarancją jej niezależności od Niemiec. Przyjęcie chrztu przez Mieszka I wydobyło Polskę z izolacji, odebrało argument władcom niemieckim, dla których chrystianizacja była pretekstem do ekspansji.

Mieszko I zmarł w 992 r. Jego sukcesorem został książę Bolesław Chrobry, który jednak by objąć pełnię władzy musiał wypędzić z kraju swych braci. Bolesław kontynuował kierunek, jaki polskiej polityce nadał Mieszko I. Z jednej strony dążył do umocnienia chrześcijaństwa i uzyskania dla Polski metropolii, a z drugiej podjął jeszcze większą niż ojciec ekspansję terytorialną. Pierwszy cel udało mu się dość szybko zrealizować. Wykorzystał do tego bardzo umiejętnie okazję, jaką stworzyła męczeńska śmierć praskiego biskupa Wojciecha. Wojciech podjął bowiem misyjne wyprawy na teren pogańskich Prusów, w czym wspierał go Bolesław. Chrobry liczył, że w ten sposób stopniowo opanuje Prusy. Podczas jednej z takich misji, w 997 r. biskup został zamordowany. Bolesław Chrobry wykupił ciało męczennika i przeniósł je do Gniezna, umieściwszy w tamtejszej bazylice. Rozpoczął starania o kanonizację św. Wojciecha, które zakończyły się powodzeniem. Mając w swym kraju tak cenne relikwie rozpoczął starania o utworzenie w Polsce prowincji kościelnej z metropolią w Gnieźnie. Papież wyraził na to zgodę. W 1000 r. przybył do Polski z pielgrzymką do grobu św. Wojciecha cesarz Otton III. W Gnieźnie doszło do jego spotkania z Chrobrym (zjazd gnieźnieński); Otton III potwierdził wówczas decyzję papieża o powołaniu metropolii w Gnieźnie. Pierwszym polskim metropolitą mianowano Radzima-Gaudentego. Podczas zjazdu doszło do jeszcze innego równie ważnego wydarzenia, kiedy cesarz Ottona III przekazał Chrobremu włócznię św. Maurycego i diadem. Ten symboliczny gest Ottona III interpretuje się zazwyczaj jako zgodę na koronację polskiego księcia.

Dobre polsko-niemieckie stosunki za Ottona III przerwała się śmierć cesarza. Następca Ottona III - Henryk II bawarski zmienił zupełnie politykę Niemiec wobec Polski. Rozpoczął się okres wojen polsko-niemieckich. Obiektem rywalizacji stały się Łużyce i Milsko. W pierwszym etapie wojen Chrobry opanował te tereny (polski książę twierdził, że tereny te przyrzekł mu cesarz Otton III). Jednocześnie, w 1003 r., Chrobry podjął się interwencji w wewnętrzne sprawy Czech, licząc na zdobycie tronu czeskiego. Skłonił księcia czeskiego Bolesława Rudego, by ten przybył do Krakowa. Chrobry uwięził go i oślepił. Następnie zajął Pragę przy poparciu części czeskich możnych. Chrobry był wówczas księciem Polski i Czech oraz władcą Łużyc i Milska. Henryk II był nawet gotowy zgodzić się na ten stan rzeczy, ale pod warunkiem, że Bolesław złoży mu hołd lenny z Czech. Chrobry dążył jednak do ostatecznej rozprawy z Henrykiem II. Liczył, że cesarz jest słaby, ponieważ przeciw niemu uformowała się opozycja. Henryk II jednak bardzo szybko rozgromił opozycję, wkroczył do Czech i wypędził Bolesława Chrobrego. Odzyskał też Łużyce i Milsko. Od Polski odpadło Pomorze Zachodnie. Niemcy i Polska zawarły pokój. Doszło jednak do kolejnej wojny, w trakcie której Mieszko I odbił utracone tereny (1007 r.). Ten etap wojen zakończył pokój w 1013 r. zawarty w Merseburgu. Znów jednak podjęto działania wojenne i zakończono je po kilku latach. Umożliwiło to Chrobremu wyprawę na Ruś i przyłączenie do Polski terytorium Grodów Czerwieńskich. Warto także wspomnieć, że to prawdopodobnie Bolesław już na początku swego panowania odzyskał od Czech teren Krakowa i Małopolski. Ukoronowaniem sukcesów Chrobrego była jego koronacja królewska w 1025 r. Państwo polskie zostało podniesione do rangi królestwa.

Następcą Chorego został Mieszko II. Próbował on kontynuować kierunek polityki Chrobrego, ale napotkał na poważne trudności. Nie udało mu się utrzymać wszystkich zdobytych przez ojca ziem; stracił Łużyce i Milsko. Stratę tą niejako zrównoważyło odzyskanie Pomorza Zachodniego. Za panowania Mieszka II doszło do poważnego konfliktu w łonie dynastii Piastów. Przeciw Mieszkowi II wystąpili jego bracia, którzy zostali usunięci od władzy - Bezprym i Otton. Bezprym sprzymierzył się z księciem Rusi - Jarosławem Mądrym. Doszło do najazdu na Polskę z dwóch stron - ruskiego od wschodu oraz niemieckiego pod wodzą króla Konrada II od zachodu. Mieszko II został zmuszony do ucieczki z kraju, schronił się w Czechach; a w Polsce rządy objął Bezprym. Otton jednak porozumiał się z Mieszkiem przeciw Bezrymowi. Doszło do zamachu na Bezpryma, w wyniku którego Mieszko II znów przejął władzę. Musiał się nią jednak podzielić z Ottonem i stryjecznym bratem Dytrykiem. Dostali oni własne dzielnice. Otton szybko jednak zmarł; Dytryk został wygnany. Polska znalazła się w jednych rękach - Mieszka II. Nie trwało to długo, bo Mieszko II zmarł w 1034 r., a rządy objął jego syn - Kazimierz zwany Odnowicielem, który miał wtedy 18 lat. Obce interwencje pogłębiły chaos w kraju; dochodziło do wystąpień przeciw chrześcijaństwu i Kościołowi. Zanik władzy centralnej spowodował wzrost władzy możnych. Usamodzielniło się Mazowsze, na którym władzę przejął Masław. Kazimierz musiał uciekać na Węgry. Anarchię pogłębił najazd czeskiego księcia Brzetysława. Tymczasem władca węgierski, Stefan internował polskiego księcia. Dopiero po śmierci Stefana Kazimierz wydostał się z Węgier i podążył do Niemiec. Król niemiecki Henryk III postanowił pomóc Kazimierzowi w odzyskaniu władzy. Władca Niemiec pokonał Brzetysława i w 1041 r. zawarł z nim porozumienie w Ratyzbonie, na mocy, którego Brzetysław musiał oddać Polsce wszystkie zabrane jej ziemie oprócz Śląska. Kazimierz zabiegał też o pomoc Rusi. Zawarł sojusz z Jarosławem Mądrym, który przypieczętowano małżeństwem Kazimierza z Dobroniegą, siostrą Jarosława. Z posiłkami ruskimi Kazimierza podporządkował sobie Mazowsze. Sporną kwestia była przynależność Śląska. Rozsądził o tym Henryk III w Kwedlinburgu w 1054 r. - Śląsk miał należeć do państwa polskiego, ale pod warunkiem, że Polska będzie płacić z tego obszaru trybut, co rok na rzecz Czech. Po tych ciężkich walkach udało się zatem Kazimierzowi opanować kryzys w kraju i odzyskać część utraconych ziem.

Rządy po Kazimierzu objął Bolesław Śmiały. Jego pierwszym posunięciem było zaangażowanie Polski w konflikt z Czechami, co przyczyniło się do utraty przez Polskę Pomorza. Jednak kolejne decyzje, jakie podejmował Bolesław w polityce zewnętrznej należy ocenić jako udane. Wzmocnił pozycję Polski wobec Rusi i Węgier, gdzie na tronach osadził lojalnych wobec siebie władców; na Rusi był to Izjasław, a na Węgrzech Bela, Gejza i Władysław. Śmiały zaprzestał uiszczania trybutu na rzecz Czech ze Śląska. W sporze między papieżem a cesarzem książę polski stanął po stronie papieża i wyraził zgodę na przeprowadzenie reform i zmian w polskim Kościele. Stał się tym samym niezależny od cesarza. Dzięki temu stanowisku Bolesław Śmiały uzyskał zgodę papieża na koronację i ponowne ustanowienie w Polsce królestwa. Polska umocniła swą pozycję wobec innych państw europejskich. Te sukcesy Śmiałego przerwał jego konflikt z biskupem Krakowa - Stanisławem. W jego wyniku Bolesław musiał ratować się ucieczką na Węgry. Niedługo później zmarł w tym kraju.

Jego syn - Władysław Herman zupełnie zmienił kierunek polskiej polityki zagranicznej. Doszło do osłabienia międzynarodowej pozycji Polski. Doszło do konfliktów w łonie dynastii - przeciw Hermanowi wystąpili jego dwa synowie - starszy Zbigniew i młodszy Bolesław Krzywousty. Nie było wśród nich zgody, co do kształtu polskiej polityki. O ile Zbigniew zacieśniał swe związki z Pomorzem i był skłonny podporządkować się cesarzowi, o tyle Bolesław był zdecydowanym przeciwnikiem cesarza. Rezultatem walk między braćmi była ucieczka Zbigniewa do Niemiec. Polskiego księcia poparł król niemiecki, Henryk V. Zorganizował on w interesie polskiego księcia wyprawę na Polskę. Nie udało mu się jednak pokonać Krzywoustego. Bolesław tymczasem opanował Pomorze i rozpoczął na tym terenie chrystianizację. Pod koniec swego panowania musiał jednak Krzywousty stawić czoło wielu problemom, które wynikały między innymi z faktu, że Polska opowiedziała się po stronie antypapieża. Groźna była też polityka cesarza Niemiec Lotara, która zmusiła Polskę do ustępstw. Przed swoją śmiercią Krzywousty sporządził statut sukcesyjny (nazywany testamentem), w którym uregulował zasady sukcesji tronu w Polsce. Wydzielona została dzielnica senioralna, niepodzielna i należąca do seniora, czyli księcia zwierzchniego w całym państwie. Była ona niedziedziczna i przejmował ją każdy najstarszy członek dynastii Piastów. Statut miał zapewnić Polsce stabilizację i uchronić kraj przed wojnami domowymi i rywalizacją o władzę między potomkami Krzywoustego.