Ustawa sukcesyjna, którą pozostawił po sobie Bolesław Krzywousty podzieliła państwo na polskie na dzielnice i zapoczątkowała w historii Polski trwający do 1320 r., a więc przez 182 lata okres rozbicia dzielnicowego. Zasady sukcesji ustalone przez Bolesława Krzywoustego miały zabezpieczyć państwo przed ewentualnymi walkami o władzę pomiędzy pretendującym do objęcia rządów potomstwem zmarłego księcia. Bolesław sądził, że podział władzy i ziem między jego synów pozwoli zachować spójność państwa i ład wewnętrzny. Władza książąt nad poszczególnymi dzielnicami podlegała dziedziczeniu przez ich męskie potomstwo. Sprawną i silną władzę miała gwarantować zasada senioratu, która stanowiła, że zwierzchnia władza w kraju należy się najstarszemu synowi Bolesława, a potem najstarszemu w rodzie Piastów. Jemu mieli być podporządkowani pozostali książęta - juniorzy. Statut sukcesyjny nie spełnił jednak celu, dla którego został wprowadzony. Niedługo po śmierci Bolesława rozpoczęły się walki o władzę pomiędzy jego synami. Ta rywalizacja osłabiła znacznie państwo, a w konsekwencji przyczyniła się do spadku jego pozycji na arenie międzynarodowej. Państwo rozdzierane wewnętrznymi konfliktami nie było w stanie prowadzić spójnej polityki zewnętrznej, a jego struktura ulegała postępującemu rozdrobnieniu.

Okres rozbicia dzielnicowego odcisnął się mocno na kształcie życia politycznego i gospodarczego Polski średniowiecznej; pozostawił swój ślad w dziedzinie stosunków społecznych oraz kultury.

W dziedzinie polityki podstawową konsekwencją rozbicia dzielnicowego było między innymi wspomniane już osłabienie państwa polskiego wobec jego sąsiadów. Spowodowało to oczywiście wzrost zagrożenia zewnętrznego i uzależnienia od obcych państw. Silniejsze Niemcy dążyły do podporządkowania sobie słabej Polski. Wyrazem słabości Polski były hołdy lenne, jakie polscy książęta składali cesarzom Niemiec. Władza książąt słabła wraz z kolejnymi podziałami dzielnic i kurczeniem się ich rozmiarów. Rywalizacja między szczególnymi książętami dzielnicowymi uniemożliwiała ich konsolidację w celu obrony przed wrogiem zewnętrznym. Sami natomiast nie byli oni w stanie sprostać zagrożeniu. Wykorzystał tę sytuację między innymi Zakon Krzyżacki, który w zamian za podbicie ziem Prusów otrzymał od księcia Konrada Mazowieckiego ziemię chełmińską. Rozbicie Polski wykorzystała też Marchia Brandenburska, która odkupiła ziemię lubuską. Wszystkie te ziemie podporządkowane były jednak zwierzchnictwu arcybiskupstwa w Gnieźnie. W czasie kiedy Władysław Łokietek jednoczył ziemie polskie, Krzyżacy podstępnie opanowali Pomorze Gdańskie. W czasie rozbicia dzielnicowego Polska niemal całkowicie straciła kontakt z Pomorzem Zachodnim. Kontrola nad tą prowincją przeszła w ręce Niemiec.

Państwo polskie straciło swoją pozycję, którą miało w czasach Bolesława Chrobrego.

Konsekwencją rozbicia było nie tylko osłabienie państwa na zewnątrz, ale także upadek autorytetu władzy wewnątrz państwa. Władza książąt słabła, a rosła pozycja możnych, którzy zdobywali coraz większy wpływ na kształt rządów w kraju.

W okresie rozbicia dzielnicowego nastąpiły bardzo istotne przeobrażenia w gospodarce ziem polskich. Zmiany te objęły rolnictwo, w którym zaczęto stosować trójpolówkę, a zamiast niedoskonałych już narzędzi posługiwano się lepszymi, na przykład pługiem. Pozawalało to zwiększyć wydajność upraw i uzyskiwanych plonów. Jest to także okres szczególnej popularności prawa niemieckiego, w oparciu o które przeprowadzono wiele lokacji wsi i miast. Akcją osadniczą objęty został szczególnie Śląsk. Proces kolonizacji spowodował nie tylko wzrost potencjału gospodarczego kraju, ale przyczynił się również do wzrostu liczby ludności oraz gęstości zaludnienia. Na ziemiach polskich osiadali przybysze z Niemiec, zarówno mieszczanie, jak i chłopi. Wraz z rozwojem miast rozkwitał handel i rzemiosło, a także górnictwo. Rozwój gospodarczy sprzyjał rozpowszechnieniu się pieniądza jako podstawowego środka płatniczego oraz powstawaniu struktur gospodarki towarowo-pieniężnej.

Zmiany w dziedzinie gospodarki nie pozostały bez wpływu na stan stosunków społecznych. Spowodowały one powstanie nowych warstw społecznych, czyli stanów - mieszczaństwa i rycerstwa. W odrębny stan ukształtowało się duchowieństwo. Szczególną w tym czasie pozycję uzyskał Kościół, nie tylko prawną, ale i majątkową. Obowiązek składania dziesięciny wzmocnił znacznie finansową pozycję Kościoła. Powolne zmiany zachodziły też w życiu codziennym mieszkańców ziem polskich. Upowszechniał się miejski styl życia; miasta stały się centrami gospodarczymi, kulturowymi i religijnymi. Centralnym punktem miast był natomiast rynek. Społeczeństwo stawało się bardziej mobilne, ożywił się ruch pomiędzy poszczególnymi dzielnicami, co sprzyjało tworzeniu się więzi między nimi. Tak więc osłabienie polityczne państwa zupełnie nie szło w parze z jego rozwojem gospodarczym i społecznym.

Czwartą dziedziną, która uczestniczyła w przemianach w tym czasie była kultura. Dla rozwoju kultury szczególne znaczenie miał Kościół. Klasztory i kościoły były bowiem ważnymi ośrodkami życia kulturalnego. W ciągu XIII w. struktura organizacji kościelnej uległa wzmocnieniu oraz rozbudowie. Kościół wciąż prowadził misję chrystianizacji pogan. Kultura polska wówczas była przede wszystkim kulturą chrześcijańską. Ważnymi centrami kultury były oczywiście dwory poszczególnych książąt oraz możnych. Rozwijało się budownictwo - zarówno sakralne (kościoły), jak i świeckie - zamki, dwory książęce oraz pałace. Dominował najpierw styl romański, a później zastąpił go styl gotycki. Rozwijało się również budownictwo miejskie; w miastach wznoszono domy mieszczańskie, używając do tego cegły. Kształtował się powoli literacki język polski, którego pierwszym pomnikiem jest religijna pieśń - "Bogurodzica". Rozkwit przeżywała również historiografia; powstawały liczne kroniki. Rozwinęła się sieć szkół, tworzonych przy parafiach. Przeobrażenia, jakim ulegała w tym czasie kultura, także przyczyniły się do sukcesu jednoczenia ziem polskich.

Podsumowując przemiany okresu rozbicia dzielnicowego można zauważyć różne ich konsekwencje dla różnych dziedzin. Rozbicie miało negatywny wpływ na pozycję Polski na międzynarodowej scenie politycznej, ale nie zahamowało wzrostu gospodarczego kraju. Nie przeszkodziło także rozwojowi kultury; w tym czasie ukształtowała się gospodarka, struktura społeczna i kultura przyszłego zjednoczonego państwa polskiego. Polska doznała bardzo dotkliwych strat terytorialnych na tych obszarach, które były ważne między innymi ze strategicznego punktu widzenia (ziemia chełmińska, lubuska, Pomorze Zachodnie), natomiast pod względem gospodarczym i kulturowym okres rozbicia dzielnicowego nie został zmarnowany.