Twórcą państwa polskiego jest książę Polan Mieszko I. Na początku panowania Mieszko sprawował władzę nad Goplanami, Mazowszanami a także Lędzianami, prawdopodobnie posiadał tez Pomorze Wschodnie. Nie było to państwo zintegrowane, ludność nie miała świadomości przynależności do jednego narodu. Stąd naczelnym celem Mieszka stało się zintegrowanie ziem tworzących państwo polskie. Mieszko posiadał świetny instynkt polityczny, ponieważ narzędziem unifikacji postanowił uczynić chrystianizację państwa polskiego. Najpierw zawarł sojusz z królem czeskim Bolesławem, potem poślubił jego córkę Dobrawę a następnie w 966 roku przyjął chrzest. Zdecydowanie umocniło to jego pozycję i wprowadziło Polskę do grona państw chrześcijańskiej Europy. Ponadto chrystianizacja Polski chroniła kraj od przymusowych akcji ze strony możnych niemieckich. Już w dwa lata po chrzcie utworzono polskie biskupstwo misyjne w Poznaniu podległe jedynie papieżowi, a więc niezależne od Magdeburga.

Mieszko dążył do poszerzenia granic państwa polskiego. Podjął ekspansję w kierunku północno-zachodnim, chciał bowiem opanować Wolin i ujście Odry. Wolinian pokonał w 967 roku, a w 972 roku w słynnej bitwie pod Cedynią pokonał margrabiego Hodona, co zadecydowało o podporządkowaniu Pomorza.

Stosunki Polski z cesarstwem popsuły się po śmierci Ottona I, kiedy to tron objął Otton II, który zorganizował wyprawę przeciwko Polsce w 979 roku. Zakończyła się ona zawarciem układu polsko-niemieckiego, na mocy którego Mieszko poślubił córkę margrabiego niemieckiego Odę. Od 983 roku siły polsko-cesarskim walczyły wspólnie na Połabiu z powstaniem Słowian.

Na wschodzie tymczasem odpadły od Polski Grody Czerwieńskie zajęte przez księcia kijowskiego Włodzimierza. Pod koniec swego panowania w wyniku wojny z Czechami udało się Mieszkowi powiększyć państwo polskie o Śląsk a może nawet o Małopolskę z Krakowem.

W latach dziewięćdziesiątych X wieku Mieszko I wydał tajemniczy dokument "Dagome iudex", który do naszych czasów zachował się jedynie w formie streszczenia. Miał on oddawać państwo polskie w opiekę papiestwa. Wątpliwości budzi tytuł Mieszka - Dagome iudex, nie użyto jego właściwego imienia.

Przed śmiercią Mieszko podzielił państwo między swych synów wyznaczając im dzielnice. Bolesławowi zwanemu Chrobrym po śmierci Mieszka I w 992 roku udało się jednak zjednoczyć władzę w jednym ręku.

W Polsce Mieszka I dominującą grupą społeczną byli wolni chłopi, obok nich zamieszkiwała ziemie polskie ludność niewolna oraz możni. Ludność utrzymywała się głównie z rolnictwa i hodowli. Podstawą były jednorodzinne gospodarstwa, które zaspokajały potrzeby w dziedzinie narzędzi, odzieży i sprzętów we własnym zakresie. Większe skupiska gospodarstw znajdowały się w podgrodziach i osadach targowych. Na czele państwa stał książę, któremu doradzał wiec złożony z dostojników. W skład wiecu wchodził wojewoda będący zastępcą księcia, kanclerz prowadzący kancelarię królewską, komornik zajmujący się skarbem oraz cześnik i stolnik zarządzający królewską spiżarnią i piwnicą. Dwór króla składał się z rodziny a także urzędników, dostojników kościelnych, drużyny, pisarzy. Władca nie posiadający stałej siedziby ani stolicy jeździł po całym kraju, wraz z dworem utrzymywały go grody. Przyczyną był m.in. brak możliwości utrzymania dworu w jednym miejscu. W ten sposób król sprawował kontrolę nad sytuacją w całym państwie. Grodem będącym obronną warownią zarządzał kasztelan. Ściągał on podatki, sprawował lokalne sądownictwo a także zarządzał obroną grodu. Jego władza ulegała zawieszeniu, gdy do grodu przybywał książę. Wokół grodu znajdowały się okręgi grodowe grupowane w prowincje, którymi zarządzał wojewoda. Podatki ściągane były w postaci danin czyli w zbożu, bydle, wosku, skórach oraz w postaci prac służebnych. Te ostanie przybierały formę dostarczania transportu dla towarów czy samego dworu książęcego, reparacji i budowy grodów oraz dróg itp. Do tych świadczeń zobowiązani była ludność wolna. Zwolniona od nich była ludność służebna, która jednak zobowiązana była do specjalnych posług np. dostarczenia załodze grodu pieczywa czy wina, stąd zresztą wzięły się nazwy osad - Piekary, Winiary. Podstawową siłą zbrojną była drużyna rycerska, która pozostawała wraz z rodzinami na utrzymaniu króla i podróżowała z nim po całym kraju. Z drużyną udawał się król na wyprawy zagraniczne, a w razie konieczności obrony kraju pod broń powoływano pospolite ruszenie wolnych mężczyzn. Państwo uważane było za własność króla, stąd mógł on je dowolnie dzielić między synów poprzez wyznaczanie dzielnic. Nie istniał podział na skarb królewski i państwowy. Król posiadał regalia czyli prawo do czerpania zysków z ceł, bicia monety, organizowania targów i polowań. Uprawnienia króla dotyczące sądownictwa, danin, korzystania z regaliów gwarantowało prawo książęce.

Pozytywny obraz Polski jako kraju zamożnego i dobrze zorganizowanego przedstawił arabski kupiec Ibrahim Ibn Jakub, który opisał swe wrażenia z pobytu w Polsce Mieszka I. Pierwszy historyczny władca Polski założył i zorganizował państwo, rozpoczął jego proces integracji na drodze chrystianizacji. Podejmował także Mieszko I próby ekspansji terytorialnej, niewątpliwie należy go uznać za wybitnego polityka i władcę, który przekazał synom władzę nad państwem rozległym terytorialnie i silnym politycznie i wojskowo.