Głównymi ośrodkami politycznymi na ziemiach polskich w IX wieku było państwo Wiślan i państwo Polan. Państwo Wiślan usadowione było nad górną Wisłą. Najpierw jednak dostało się w orbitę wpływów Państwa Wielkomorawskiego, a po jego upadku popadło w zależność od Czech. W ten sposób najpotężniejsze na ziemiach polskich stało się państwo Polan. Jego władcami byli Siemowit, Leszek i Siemomysł, ale pierwszym historycznym władcą państwa Polan był Mieszko I. Udało mu się zjednoczyć plemiona zamieszkujące dorzecze Wisły i Odry. Najpierw połączył pod swą władzą Wielkopolskę, Kujawy a następnie Mazowsze. W walkach o Pomorze Zachodnie w 972 roku w bitwie pod Cedynią pokonano margrabiego Hodona. W latach siedemdziesiątych Mieszko podporządkował sobie ziemię sandomierską, W wyniku wojny w 990 roku z Czechami w skład państwa polskiego włączono Śląsk. Podstawową siła zbrojną Mieszka, która umożliwiała poszerzenie granic była drużyna utrzymywana z pobieranych od ludności danin.

W 966 roku Mieszko I zdecydował dokonać chrystianizacji państwa polskiego. Celem zasadniczym była integracja państwa i przyczynienie się do jego jedności poprzez likwidację kultów plemiennych i zaprowadzenie wiary chrześcijańskiej w obrządku łacińskim. Przyjęcie chrztu zapobiegło przymusowej chrystianizacji dokonywanej z założonego w 968 roku w Magdeburgu przez cesarza Ottona I arcybiskupstwa. Chrzest dokonał się za pośrednictwem Czech, a poprzedziło go małżeństwo Mieszka z księżniczką czeską Dobrawą. Decyzję Mieszka o chrzcie uznaje się za wyraz mądrości i przezorności politycznej. Zyskał sobie nawet miano "przyjaciela cesarskiego". Stosunki z cesarstwem pogorszyły się po śmierci Ottona I, gdy tron cesarski objął Otton II. W 979 roku zorganizował on nieudaną wyprawę przeciwko Mieszkowi w wyniku, której zawarto układ mający poprawić stosunki między obydwoma władcami a Mieszko pojął za żonę Odę będącą córką Dytryka, margrabiego Marchii Północnej. Mieszko I poparł kolejnego cesarza Ottona III i złożył mu dary, w zamian za co w trakcie wojny z Czechami o Śląsk zyskał pomoc jego matki cesarzowej Teofano. Za cenę oznak uległości Mieszko był w stanie zachować niezależność polityczną od cesarstwa.

Tajemniczy dokument "Dagome Iudex" poświadcza oddanie państwa pod opiekę Stolicy Apostolskiej, co zapewne miało miejsce na początku lat dziewięćdziesiątych X wieku. "Dagome Iudex" jest jedynie streszczeniem dokumentu, w którym Mieszko I wraz z żoną Odą oraz synami Mieszkiem i Lambertem oddawał państwo polskie w opiekę Stolicy Apostolskiej. "Dagome Iudex" budzi bardzo wiele kontrowersji, np. dlaczego nie wymienia on syna Mieszka z poprzedniego małżeństwa - Bolesława. Autor dokumentu Dagome Iudex to inaczej Dagome sędzia, stąd imię nie odpowiada imieniu Mieszko, ponadto kraj którego dokument dotyczy nazwany jest "Schinesghe". Być może imię Dagome zostało źle odczytane lub odpowiadało romańskiemu imieniu, które Mieszko otrzymał na chrzcie. Natomiast nazwę państwa utożsamiano ze Szczecinem lub Gnieznem. "Dagome Iudex" po raz pierwszy przedstawił opis granic ówczesnego państwa polskiego.

W państwie pierwszych Piastów dominowali wolni chłopi, obok nich zamieszkiwała ziemie polskie ludność niewolna oraz możni. Ludność utrzymywała się głównie z rolnictwa i hodowli. Podstawą były jednorodzinne gospodarstwa, które zaspokajały potrzeby w dziedzinie narzędzi, odzieży i sprzętów we własnym zakresie. Większe skupiska gospodarstw znajdowały się w podgrodziach i osadach targowych. Na czele państwa stał król, któremu doradzał wiec złożony z dostojników. W skład wiecu wchodził wojewoda będący zastępcą księcia, kanclerz prowadzący kancelarię królewską, komornik zajmujący się skarbem oraz cześnik i stolnik zarządzający królewską spiżarnią i piwnicą. Dwór króla składał się z rodziny a także urzędników, dostojników kościelnych, drużyny, pisarzy. Władca nie posiadający stałej siedziby ani stolicy jeździł po całym kraju, wraz z dworem utrzymywały go grody. Przyczyną był m.in. brak możliwości utrzymania dworu w jednym miejscu. W ten sposób król sprawował kontrolę nad sytuacją w całym państwie. Grodem będącym obronną warownią zarządzał kasztelan. Ściągał on podatki, sprawował lokalne sądownictwo a także zarządzał obroną grodu. Jego władza ulegała zawieszeniu, gdy do grodu przybywał król. Wokół grodu znajdowały się okręgi grodowe grupowane w prowincje, którymi zarządzał wojewoda. Podatki ściągane były w postaci danin czyli w zbożu, bydle, wosku, skórach oraz w postaci prac służebnych. Te ostanie przybierały formę dostarczania transportu dla towarów czy samego dworu książęcego, reparacji i budowy grodów oraz dróg itp. Do tych świadczeń zobowiązani była ludność wolna. Zwolniona od nich była ludność służebna, która jednak zobowiązana była do specjalnych posług np. dostarczenia załodze grodu pieczywa czy wina. Podstawową siłą zbrojną była drużyna, która pozostawała wraz z rodzinami na utrzymaniu króla i podróżowała z nim po całym kraju. Z drużyną udawał się król na wyprawy zagraniczne, a w razie konieczności obrony kraju pod broń powoływano pospolite ruszenie wolnych mężczyzn. Państwo uważane było za własność króla, stąd mógł on je dowolnie dzielić między synów poprzez wyznaczanie dzielnic. Nie istniał podział na skarb królewski i państwowy. Król posiadał regalia czyli prawo do czerpania zysków z ceł, bicia monety, organizowania tragów i polowań. Uprawnienia króla dotyczące sądownictwa, danin, korzystania z regaliów gwarantowało prawo książęce.