Jan Henryk Dąbrowski urodził się w roku 1755 w majątku rodzinnym w Pierzchowie koło Bohni (Krakowskie). Jego ojciec służył w wojsku saskim, gdzie uzyskał stopień majora. Od roku 1771 Jan Henryk Dąbrowski wzorem ojca pełnił służbę w saskim wojsku. W 1780 r. poślubił Małgorzatę von Rachel, córkę podporucznika tejże armii. W 1792 r. Dąbrowski złożył dymisję i wyruszył do Polski, gdzie rozpoczął służbę wojskową. Nie zdążył już jednak wziąć czynnego udziału w toczonej wówczas wojnie polsko - rosyjskiej w obronie Konstytucji 3 Maja. Po wybuchu insurekcji warszawskiej powstania kościuszkowskiego (kwiecień 1794 r.) Dąbrowski przyłączył się do walk w obronie Warszawy. Przyczynił się do odparcia groźnego ataku wojsk rosyjskich z dnia 28 sierpnia 1794 r. (był to atak od strony Powązek). Otrzymał za to od Kościuszki obrączkę nr 1 z napisem "Ojczyzna obrońcy swemu". Następnie wraz z liczącym 3 tys. żołnierzy wyruszył do Wielkopolski, by wspomóc tamtejszych powstańców. Za mistrzowską przeprawę przez Bzurę otrzymał gratulacje od Naczelnika. Jego korpus wkroczył do Gniezna i zdobył Bydgoszcz. Jednak ostatecznie powstanie upadło. Snuł plany przymierza polsko - pruskiego, wymierzonego przeciwko Rosji i Austrii. W 1796 r. znalazł się w Paryżu, gdzie zajął się działalnością polityczną w ramach tzw. "Agencji". Energicznie zajął się działaniami mającymi na celu utworzenie polskich legionów. Po rozmowie z gen. Bonaparte uzyskał jego zgodę na sformowanie Legionów Polskich posiłkujących Lombardię. Stosowna umowa, powołująca je do życia, została podpisana 9 stycznia 1797 r. w Mediolanie (zawarta była ona między Dąbrowskim a rządem lombardzkim). 20 stycznia Jan Henryk Dąbrowski wydał odezwę do Polaków, namawiająca ich do wstępowania do polskich oddziałów. Niechętnie do tego pomysłu odniosła się lewica emigracyjna, działająca w ramach tzw. "Deputacji". Dąbrowski był krytykowany. Legiony miały polski charakter (polska kadra oficerska, polskie mundury), ale organizacja pułku, służba wewnętrzna, czy też sądownictwo wojskowe korzystało ze wzorów francuskich. Legiony stały się dla wielu żołnierzy szkołą patriotyzmu. W polskich oddziałach panowały stosunki demokratyczne, zakazano kar cielesnych, oficerowie uczyli żołnierzy czytania i pisania. Legiony stoczyły wiele bojów we Włoszech. Po stanowiącym dla Polaków duże rozczarowanie traktacie z Luneville (1801 r.), znaczna część legionistów porzuciła szeregi, a wielu zostało wysłanych na San Domingo, do tłumienia murzyńskiego powstania (większość z nich zginęła w wyniku walk i chorób tropikalnych). Jan Henryk Dąbrowski pełnił służbę wojskową we Włoszech do 1802 r. Sprawowana przez niego funkcja Generalnego Inspektora Wojsk stała się jednak fikcją. Po zwycięskiej dla Napoleona kampanii roku 1806 (wojna z Prusami), działania zbrojne przeniosły się na ziemie polskie. Dąbrowski był organizatorem antypruskiego powstania w Wielkopolsce. W okresie Księstwa Warszawskiego był dowódcą III dywizji wojsk polskich. Oddziały pod jego dowództwem zdobyły 23 lutego 1807 r. Tczew. Brał także udział w bitwie pod Frydlandem. Kiedy dyrektorem wojny został książę Józef Poniatowski, Dabrowski wycofał się do swego majątku, zajął się sprawami rodzinnymi (1807 r. - drugie małżeństwo, tym razem z młodszą o 26 lat Barbarą Chłapowską). Kiedy w roku 1809 r. Księstwo Warszawskie zostało zaatakowane przez Austrię, Dąbrowski przybył do stolicy, a następnie wziął udział w zdobywaniu Galicji. W okresie kampanii rosyjskiej roku 1812 stał na czele 17 dywizji. Brał udział w bitwie pod Lipskiem (16 - 19 października 1813 r.), a po śmierci Poniatowskiego został mianowany (koniec października) przez Napoleona naczelnym dowódcą wojsk polskich. W 1814 r. przebywał w Paryżu, a po powrocie do ojczyzny został mianowany zastępcą przewodniczącego Komitetu Wojskowego. Piastował też godność senatora - wojewody KrólestwA Polskiego. Większość czasu spędzał jednak w swoim majątku w Wielkopolsce, gdzie zmarł w 1818 r. Dla potomnych Jan Henryk Dąbrowski zasłużył się przede wszystkim jako twórca Legionów Polskich we Włoszech. To właśnie jemu poświęcono Pieśń Legionów Polskich we Włoszech, który porem stał się narodowym hymnem polskim (Mazurek Dąbrowskiego).
