W gospodarce każdego kraju, także w gospodarce Polski rolnictwo odgrywa bardzo ważną rolę i nie polega ona wyłącznie na uzyskiwaniu korzyści materialnych. Dużo ważniejsze jest zapewnienie samowystarczalności w dziedzinie zaopatrzenia obywateli w żywność. Kraje, które takiej samowystarczalności nie mają zmuszone są do importowania dóbr żywnościowym, co obarczone jest zawsze ryzykiem przerwania dostaw, gwałtownego wzrostu ich cen itp. Dlatego też niektóre państwa inwestują i rozwijają własne rolnictwo, nawet jeśli nie jest ono dochodowe.
Kondycja polskiego rolnictwa nie jest zadowalająca. Istnieje cały szereg problemów z nim związanych. Polska produkcja rolna jest bardzo mało wydajna, co wynika z niewłaściwego gospodarowania, niekorzystnej struktury agrarnej, niskiego poziomu wykształcenia rolników itp.
W produkcji roślinnej najważniejsza wydaje się być uprawa zbóż, które zaspokajają potrzeby alimentacyjne zarówno ludzi jak i zwierząt, a jednocześnie wykorzystywane są w produkcji przemysłowej (np. przemysł spirytusowy). Ogromna rola zbóż ma swoje przełożenie w strukturze zasiewów, obecnie zbożami obsiewa się ponad połowę (60 %) powierzchni wszystkich gruntów ornych w Polsce.
Największa powierzchnię zajmuje pszenica (20% powierzchni gruntów ornych)- roślina o wysokich wymaganiach glebowych i klimatycznych. Z tego względu najczęściej uprawia się ją tam, gdzie warunki rolnicze są najlepsze, a zatem na Żuławach Wiślanych, Kujawach, w Wielkopolsce, na Nizinie Śląskiej, Wyżynie Lubelskiej i Nizinie Sandomierskiej.
W uprawie drugiego ze zbóż- żyta Polska odgrywa bardzo ważną rolę (1. miejsce w produkcji). Ma ono zdecydowanie mniejsze wymagania glebowe (wystarczą żyzne bielice bądź gorszej jakości brunatne). Z tego względu obszar upraw żyta rozciąga się w części centralnej i północno- wschodniej kraju, a także na nizinach i w rejonach pojeziernych. Zarówno pszenica jak i żyto wykorzystywane są powszechnie do produkcji chleba.
W innym celu uprawia się natomiast jęczmień- najczęściej zboże to wykorzystuje się w przemyśle browarniczym oraz jako pasza dla zwierząt. Jego wymagania glebowe (wilgotne brunatne) sprawiają, że uprawia się go na Nizinie Śląskiej, Sandomierskiej oraz w Wielkopolsce.
Mniej popularnym zbożem uprawianym w Polsce jest pszenżyto, którego zasiewy skupiają się w północno- wschodnim rejonie kraju. Panujący tam bowiem klimat (chłodniejszy w stosunku do reszty obszaru i występujące gleby (niezbyt żyzne) umożliwiają jego występowanie. Podobnie jak żyto i pszenica pszenżyto wykorzystuje się do produkcji chleba.
Spośród zbóż uprawianych w Polsce bardzo małe (wciąż malejące) znaczenie ma owies. Sieja go rolnicy sudeccy, podkarpaccy, występuje także na pojezierzach, czyli tam gdzie gleby są lekkie, a roczna suma opadów wysoka. Zasiewy tego zboża pokrywały się niegdyś z obszarami hodowli koni, gdyż owies stanowił dla nich cenna paszę. Obecnie gdy pogłowie koni znacznie się zmniejszyło, również produkcja owsa uległa ograniczeniu.
W warunkach polskich ogromne znaczenie alimentacyjne odgrywają ziemniaki, których uprawy zajmują 12 % powierzchni gruntów ornych. Ziemniaki są również ważnym surowcem wykorzystywanym do produkcji kosmetyków, lekarstw, a także alkoholu. Ze względu na znaczną czaso- i pracochłonność uprawy ziemniaków, ich rozmieszczenie silnie skorelowane jest z gęstością zaludnienia obszarów wiejskich. Mniejsze znaczenie odgrywają natomiast warunki przyrodnicze.
Burak cukrowy- druga ważna w Polsce roślina bulwiasta, odznacza się wymaganiami klimatyczno- glebowymi zbliżonymi do wymagań pszenicy (żyzne gleby, ciepły klimat). Uprawy buraków cukrowych skupiają się zatem w Wielkopolsce, na Wyżynie Śląskie, Nizinie Sandomierskiej, Żuławach Wiślanych. Wykorzystywane są głównie do produkcji cukru, która ma miejsce w zakładach zlokalizowanych blisko obszarów upraw, jako że transport na znaczne odległości wydatnie obniża wartość produkcyjną buraków.
Oprócz zbóż, ziemniaków i buraków istotne znaczenie w produkcji rolnej mają uprawy warzyw. Skupiają się głównie wokół miast- dużych rynków zbytu (największe obszary upraw w pobliżu Warszawy, Krakowa, GOP- u, Łodzi, Wrocławia). Ich produkcja pozwala pokryć zapotrzebowanie wewnętrzne z naddatkiem, dlatego stanowią one również przedmiot polskiego eksportu.
Z innych roślin uprawianych w Polsce wspomnieć należy również o rzepaku i rzepiku- roślinach oleistych, uprawianych na glebach dobrych, zasobnych w wilgoć, a także o tytoniu i chmielu- roślinach przemysłowych, które również są wymagające pod względem warunków glebowych.
Znaczenie innych roślin (np. włóknistych takich jak len i konopie uprawianych w Wielkopolsce, na Pojezierzu Pomorskim, Wyżynie Lubelskiej) jest niewielkie i ulega stopniowej marginalizacji.
Oprócz produkcji roślinnej ważną gałęzią polskiego rolnictwa jest hodowla zwierząt, w której największe znaczenie odgrywa bydło i trzoda chlewna. Bydło jest dostarczycielem mięsa oraz mleka. Produkcja tego drugiego plasuje Polskę na 9. miejscu w świecie (317 l/ osobę). Taka pozycja nie wynika jednak z bardzo dużej mleczności polskich krów, ale raczej ze znacznej liczebności pogłowia- wynosi ono ok. 8 mln sztuk. Najwięcej bydła hoduje się w Wielkopolsce oraz Małopolsce, a hodowla ta z roku na rok ulega ograniczeniu.
Trzoda chlewna również powszechnie spotykana jest w polskich gospodarstwach rolnych, a szczególnie w obszarach Polski Północnej i Środkowo- Zachodniej; jej pogłowie liczy obecnie około 20 mln sztuk).
Spośród zwierząt hodowlanych wspomnieć też trzeba o koniach, których znaczenie znacznie się zmniejszyło wraz z postępującą mechanizacją rolnictwa (ok. 500 tys. sztuk) oraz powszechnie hodowanym drobiu, które spotyka się niemal w każdym gospodarstwie. Bardzo często jest to hodowla samozaopatrzeniowa, a nie towarowa.
Lasy stanowią bardzo ważny element gospodarowania. Lesistość Polski kształtuje się na poziomie 28 % i w ostatnich latach notuje systematyczny jej wzrost. Powierzchnie leśne są na obszarze kraju rozmieszczone nierównomiernie; największy ich udział notuje się w województwach zachodnich, północnych oraz karpackich (nawet do 50 % ), zaś najmniejszy w centralnych rejonach kraju (byłe woj. płockie- 12 %). Na obszarze Polski dominują lasy iglaste (z przeważającym udziałem sosny) których udział w ogólnej powierzchni lasów wynosi 78 %. Oprócz dominującej sosny (pokrywa 69 % wszystkich powierzchni leśnych w Polsce) znaczenie ma również świerk, jodła, buk.
Lasy liściaste z kolei zajmują mniej niż ¼ powierzchni zalesionych (dokładnie 22%). Dominującymi gatunkami w polskich lasach liściastych są: dąb, buk, grab, jesion.
Z gospodarczego punktu widzenia struktura wieku lasów nie jest w Polsce zbyt korzystna, ponieważ tylko na 16 % powierzchni zalesionych można prowadzić wyrąb. Na pozostałym obszarze drzewa nie osiągnęły jeszcze wymaganego wieku 80 lat.
Funkcja gospodarcza nie jest jedyną spełnianą przez lasy. Pełnia one niezwykle ważną rolę przyrodniczą. Przede wszystkim dostarczają olbrzymie ilości tlenu do atmosfery, a pochłaniają dwutlenek węgla, a także inne szkodliwe związki. Ponadto przyczyniają się do ograniczania zjawiska spływu powierzchniowego, wpływają łagodząco na lokalny klimat. Oprócz pozytywnego wpływu na środowisko stanowią również istotny element podnoszący walory turystyczno- rekreacyjne danego obszaru. Bezcenne obszary leśne o wyjątkowym znaczeniu przyrodniczym chroni się m. in. poprzez ustanawianie parków narodowych, na obszarze których zakazana jest jakakolwiek gospodarcza ingerencja człowieka. Spośród istniejących w Polsce parków narodowych szczególne walory przyrodnicze mają Białowieski P. N., Słowiński P. N., Stołowogórski P. N. ; ich bezcenność doceniona została poprzez wpis na międzynarodową listę rezerwatów biosfery UNESCO
Funkcja gospodarcza lasu polega na pozyskiwaniu drewna- surowca kluczowego dla przemysłu drzewnego oraz celulozowo- papierniczego. Drewno ważne jest również w budownictwie, transporcie kolejowym a także w górnictwie podziemnym.
Na wspomniany przemysł drzewny składa się rozpowszechniony na zachodzie kraju przemysł tartaczny, przemysł płyt pilśniowych, którego zakłady zlokalizowane są m. in. w Czarnej Wodzie, Krośnie Odrzańskim, Koniecpolu, Piszu, Przemyślu oraz przemysł meblarski (wiele ośrodków, m. in. Swarzędz, Olsztyn, Zamość)
Przemysł celulozowo- papierniczy stanowi z kolei poważne niebezpieczeństwo dla środowiska, ponieważ do produkcji papieru oraz celulozy potrzebna jest woda, która po wykorzystaniu zmienia się w ściek. Konieczność używania wody do produkcji zadecydowała o lokalizacji zakładów w bezpośredniej bliskości rzek (np. Świecie, Ostrołęka, Kwidzyn).
Gospodarka żadnego kraju nie mogła by funkcjonować się i rozwijać bez komunikacji. Tym bardziej kraje o tak strategicznym położeniu jak Polska muszą szczególną troską otaczać rozwój komunikacji. Pojecie to zawiera w sobie zarówno transport jak i łączność. Na transport składają się następujące jego gałęzie: kolejowy, drogowy, wodny (w tym śródlądowy i morski), powietrzny oraz przesyłowy. Łączność natomiast jest pojęciem szerokim, które obejmuje łączność telefoniczną, telewizyjną, radiową, satelitarną, komputerową oraz komórkową.
