Hydrosfera – oceany, morza przenikając i nie tylko

Hydrosfera - to woda przenikająca skorupę przenikając atmosferę ziemską,

Na zasoby wodne świata składają się:

- wody wszechoceanu - 96,5 % zasobów,

- wody słodkie (lodowce, rzeki, jeziora, wody podziemne) - 3,5 %

Morze - część oceanu przylegająca do kontynentu, będąca całkowicie lub częściowo otoczona obszarem lądowym,

Podział mórz:

- otwarte (Morze Północne),

- przybrzeżne (Morze Południowochińskie),

- między wyspowe (Morze Jońskie),

- śródziemne między - (Morze Śródziemne) i wewnątrz - kontynentalne (Morze Bałtyckie)

Falowanie

Falowaniem nazywamy ruch cząsteczek wody powstały wskutek działania wiatru, zmianom ciśnienia atmosferycznego, wybuchów podmorskich wulkanów, podmorskich osuwisk i trzęsień ziemi oraz na skutek poruszania się w wodzie różnych obiektów.

Prądy morskie

To szerokie strumienie wód ulegające przemieszczeniom w przypowierzchniowych warstwach wód oceanicznych. Na kierunek prądu morskiego ma wpływ:

- siła Coriolisa,

- rozmieszczenie lądów,

- ukształtowanie wybrzeża morskiego,

Wyróżniamy:

- Prądy ciepłe - przemieszczają się od obszarów położonych w pobliżu równika w kierunku biegunów, przenosząc masy wód cieplejszych od wód akwenów do których wpływają (Prąd Zatokowy, Brazylijski),

- Prądy chłodne - spłyną z obszarów wyższych szerokości geograficznych w kierunku równika, niosą wody o temperaturze niższej niż wody akwenów do których wpływają (Prąd Kanaryjski, Benguelski, Labradorski)

- Prądy obojętne - to prądy niosące wody o temperaturze podobnej lub równej do temperatury wody obszarów, do których wpływają.

Plywy morskie

Składają się na nie przypływy i odpływy.

Są to powtarzające się regularnie opadanie i podnoszenie poziomu wody morskiej, wywołane oddziaływaniem sił grawitacyjnych Księżyca przypływy nieco mniejszym stopniu Słońca.

Bałtyk

Obszar i położenie

Półkula północna i wschodnia,

Strefa klimatów umiarkowanych,

Powierzchnia: 422 tys. km² (włącznie z cieśniną Kattegat),

Charakterystyka fizyczno - geograficzna

Charakterystyka fizyczno- geograficzna Bałtyku

- urozmaicony charakter linii brzegowej,

- wyspy (Zelandia, Gotlandia, Wolin),

- średnia głębokość to 55 m,

- średnia temperatura wód powierzchniowych w sierpniu wynosi około 16^oC, w lutym 2,5^oC,

- średnie zasolenie 7 - 8 promili,

- fauna i flora: rośliny - glony, morszczyn, ssaki - foka szara, morświn, ryby - dorsz, płastuga, śledź, bezkręgowce - jamochłony, skorupiaki, małże).

Wody lądowe

Podziemne

- zaskórne (położone na niewielkich głębokościach),

- gruntowe (położone na głębszych poziomach, nadają się do spożycia),

- głębinowe (położone głęboko, zaliczają się do nich wody termalne i artezyjskie),

- wieloletnia zmarzlina,

Powierzchniowe

- rzeki,

- jeziora,

- lodowce i lądolody,

- bagna i mokradła,

Termy - zwane też są cieplicami, są wodami źródlanymi o temperaturze większej niż średnia roczna temperatura powietrza w miejscu w którym się znajdują.

Gejzery - to wody o temperaturze powyżej 100^oC i wyrzucane na powierzchnię ziemi pod wpływem ciśnienia pary wodnej.

Źródła dzielimy na:

- dolinne,

- warstwowe,

- szczelinowe,

- uskokowe,

- krasowe.

Do największych rzek świata należą: Nil, Amazonka, Missisipi, Kongo, Tygrys, Rio Grande,

Jeziora

Nauką zajmującą się badaniem jezior jest limnologia.

Jezioro - to woda naturalnego pochodzenia wypełniająca obniżenie terenu, nie mająca połączenia z wodami morskimi.

Typy jezior

Polodowcowe

Morenowe: Jeziora Śniardwy i Mamry

Rynnowe: Jezioro Jeziorak, Raduńskie

Oczka: Cyrkowe: Morskie Oko

Tektoniczno-lodowcowe: Jezioro Huron, Górne

Tektoniczne: Jezioro Niasa, Tanganika

Wulkaniczne: Albano

Przyrzeczne (starorzecza)

Reliktowe: Morze Kaspijskie

Kosmiczne: Crater Lake, Toba

Nadbrzeżne: Jezioro Łebsko

Deltowe: Drużno, Dąbie

Krasowe

Dorzecze - obszar spływu wód do jednego systemu rzecznego, który tworzy rzeka główne i jej dopływy.

Zlewisko - obszar z którego wody spływają do akwenu morskiego np. zlewisko Morza Bałtyckiego, jeziora Bajkał)

Lodowce i lądolody

Nauka zajmująca się badaniem lodowców i lądolodów to glacjologia.

Lodowce i lądolody zajmują ponad 11% powierzchni lądu.

Lądolody - to potężnych wymiarów, wypukłe formacje lodu, które poruszają się we wszystkich kierunkach. Występują na Antarktydzie i Grenlandii. Ich średnia grubość wynosi około 2000m, maksymalna 4500 m.

Cielenie lodowca - odłamywanie się fragmentów lodowca szelfowego, które tworzą góry lodowe.

Lodowce górskie - masy lodowe powstające powyżej granicy wiecznego śniegu.

Granica wiecznego śniegu - to granica, powyżej której w ciągu roku ilość spadającego śniegu jest większa od ilości topniejącego. Wysokość tej granicy uzależniona jest od szerokości geograficznej oraz wpływu warunków lokalnych, ogólnie zaś jej wysokość wzrasta przy przesuwaniu się w kierunku równika.

Wieloletnia zmarzlina - to warstwa gruntu stale zamarznięta o różnej, pochodząca jeszcze z czasów zlodowacenia czwartorzędowego. Jej występowanie uzależnione jest od występowania niskich temperatur oraz małych opadów śniegów.