Ocean Atlantycki

Rys. Ocean Atlantycki

(źródło: http://pl.wikipedia.org/wiki/Ocean_Atlantycki)

Ocean Atlantycki, zwany powszechnie Atlantykiem, jest to rozległy obszar wodny leżący między Europą i Afryką a Amerykami Północną i Południową. Jego powierzchnia wynosi 106 463 tys. km², co sprawia, że jest on drugim, po Oceanie Spokojnym, największym zbiornikiem wodnym świata. W jego obrębie znajdują się morza: Arktyczne, Północne, Bałtyckie, Śródziemne, Czarne, Morze Karaibskie i Zatoka Meksykańska. Największymi rzekami uchodzącymi do Atlantyku są: Nil, Amazonka, Missisipi-Missouri oraz Kongo.

Maksymalną głębokość Ocean Atlantycki osiąga w Rowie Puerto Rico i jest to 9 219 m. Średnia głębokość Oceanu wynosi natomiast 3 332 m.

Na Atlantyku znajduje się szereg wysp. Ich ogólna powierzchnia wynosi 8,6 mln km². Największymi z nich są: Grenlandia, Wyspy Brytyjskie, Spitsbergen, Islandia, Kuba, Nowa Fundlandia oraz Haiti.

Środkiem dna Oceanu Atlantyckiego ciągnie się Grzbiet Śródatlantycki. Dzieli się on na dwie części: Grzbiet Północnoatlantycki i Grzbiet Południowoatlantycki. Granicę między nimi stanowi Głębia Romanche o głębokości 7 758 m. Atlantyk dzieli się na szereg basenów oceanicznych: na wschód od Grzbietu Śródatlantyckiego znajdują się baseny - Hiszpański, Gwinejski, Kapski, Angolski, Afrykańsko-Antarktyczny i Zielonego Przylądka, a na zachód od niego baseny - Północnoamerykański, Labradorski, Gujański, Brazylijski i Argentyński.

Powierzchnię Atlantyku rozcinają liczne powierzchniowe prądy morskie. Przybierają one kształt dwóch kręgów, które na półkuli północnej poruszają się zgodnie z ruchem wskazówek zegara, a na południowej niezgodnie.

Wzdłuż równika na półkuli północnej płynie ciepły Prąd Północnorównikowy. Kieruje się on od zachodnich wybrzeży Afryki do wschodnich wybrzeży Ameryki Południowej. Tam po połączeniu się z Prądem Gujańskim płynie dalej w stronę Zatoki Meksykańskiej. W Zatoce Meksykańskiej przechodzi w ciepły Prąd Zatokowy (Golfstrom) i płynie w kierunku północno-wschodnim do Europy. Tam rozdziela się na dwa prądy - ciepły Prąd Północnoatlantycki oraz zimny Prąd Kanaryjski. Prąd Północnoatlantycki płynie na północ w stronę Półwyspu Skandynawskiego, Prąd Kanaryjski natomiast zmierza na południe, aby przy zachodnich wybrzeżach Afryki połączyć się z ciepłym Prądem Północnorównikowym.

Na półkuli południowej z kolei, wzdłuż równika płynie ciepły Prąd Południoworównikowy. Zmierza on od wybrzeży Afryki do Ameryki Południowej. U jej wybrzeży, w pobliżu Przylądka Branco, rozdziela się na dwa prądy - Gujański i Brazylijski. Ten drugi zmierza na południe w okolice ujścia rzeki La Platy i, na wysokości 40°S, łączy się z zimnym Prądem Wiatrów Zachodnich. Stąd, już jako zimny Prąd Benguelski, powraca do Afryki.

Poza prądami powierzchniowymi w wodach oceanicznych występują także prądy głębinowe. Występują one na kilku głębokościach - najbliżej dna, w kierunku równika, płyną najzimniejsze wody antarktyczne, na głębokości 2000 - 3000 m na południe płyną wody północnoatlantyckie, najbliżej powierzchni natomiast, na głębokości 1000 m w kierunku północnym płyną wody najcieplejsze.

Temperatura powierzchniowych wód oceanicznych kształtuje się w zależności od szerokości geograficznej. W strefie równikowej wynosi +27°C, a w obszarach okołobiegunowych -1°C. Średnia temperatura wód Atlantyku kształtuje się na poziomie +16,9°C.

Zasolenie wód Oceanu Atlantyckiego wynosi od 37 promili w strefie zwrotnikowej do 34 promili w okolicach Antarktydy. Średnie zasolenie natomiast kształtuje się na poziomie 35,3 promili.

Świat roślinny Atlantyku jest mało urozmaicony. Składają się na niego brunatnice w strefach przybrzeżnych, tasiemnice w rejonach ujściowych rzek i zielenice w strefie gorącej. Plankton roślinny stanowią okrzemki, kokolitofory, bruzdnice i sinice.

Świat zwierzęcy Oceanu Atlantyckiego stanowią ssaki morskie, takie jak uchatki i wieloryby oraz ptaki oceaniczne, latające ryby, krążkopławy, rurkopławy i liczne gatunki ryb. Atlantyk, a zwłaszcza jego część północna, jest ogromnym łowiskiem ryb.