SKORUPIAKI

gromada z typu stawonogi. Ciało s. zróżnicowane jest na 2 tagmy: głowotułów i odwłok. Posiadają 19 par odnóży - dwie pary czułków, 6 par odnóży gębowych (żuwaczki, szczęki I i II pary, szczękonóża I, II i III pary), 5 par odnóży krocznych i 6 par odnóży odwłokowych. Ciało okrywa chitynowy pancerz wysycony solami wapnia o barwie brunatnej lub brunatno-zielonej. Barwa pancerza zależy od podłoża, temperatury, naświetlenia. W miejscu zrośnięcia segmentów głowy z segmentami tułowia w pancerzu występuje bruzda karkowa. Podczas zrzucania starego pancerza (linienie) skorupiaki rosną. Układ nerwowy składa się z mózgu i zwojów brzusznych o różnym stopniu koncentracji. Jelito środkowe u większości tworzy gruczoł trzustkowo--wątrobowy. Większość s. oddycha skrzelami, będącymi wyrostkami odnóży tułowia. Układ krwionośny jest typu otwartego. Narządami wydalniczymi są zmodyfikowane metanefrydia, uchodzące u nasady czułków (gruczoły czułkowe) lub u nasady drugiej pary szczęk (gruczoły szczękowe). S. są rozdzielnopłciowe; formy osiadłe i pasożytnicze są obojnakami. W rozwoju występują formy larwalne. S. odżywiają się roślinami, zwierzętami, wiele gatunków jest filtratorami, mułożercami, padlinożercami i pasożytami. S. niższe żyją wyłącznie w wodach morskich i słodkich, np. wioślarki, małżoraczki, widłonogi; pływają wolno lub są osiadłe, np. wąsonogi, albo są pasożytami zwierząt wodnych, np. splewka karpiowa. S. wyższe żyją w wodach morskich, słodkich (kraby, homary), nieliczne na lądzie, np. stonoga. Wszystkie są szeroko rozpowszechnione, występują we wszystkich szerokościach geograficznych. Są istotnym składnikiem planktonu. Wiele gatunków jest jadalnych. Najstarsze formy s. są znane z kambru.

Budowa zewnętrzna raka