Odtwarzaniu wydarzeń i wszelkich zjawisk, które miały miejsce na Ziemi w dalekiej jej przeszłości i odegrały znaczącą rolę w procesie jej kształtowania służą różnorakie metody geologicznych badań. Badania te są również pomocne w wyjaśnianiu różnych procesów, pomagają ustalić powody ich występowania. Bardzo ważnym owocem tych prac jest datowanie wszelkich zjawisk, które miały miejsce w przeszłości oraz ustalenie wieku badanych skał.

W naukach geologicznych czas możemy podzielić w dwojaki sposób:

  1. Czas (wiek) względny - jest to forma określająca wiek skał, która opiera się głównie na ustaleniu, które z badanych skał powstały później, a które powstały wcześniej. Mimo, że nie podaje się konkretnej liczby forma ta wcale nie jest prosta, gdyż przewodnia w tym przypadku zasada superpozycji, która mówi, iż skały młodsze zalegają na starszych warstwach skalnych, nie zawsze może być użyta.
  2. Czas (wiek) bezwzględny) - jest to forma czasu, która służy do konkretnego określenia wieku skał, bądź też zjawiska, etc. Czas ten liczony jest od momentu wystąpienia jakiegoś zjawiska lub powstania skały do obecnego czasu. Wynik jest konkretną liczbą.

Zasada aktualizmu geologicznego

Jest to zasada przewodnia w geologii historycznej. Stwierdza ona, iż w minionych wiekach geologicznych zachodziły na powierzchni Ziemi zjawiska bardzo podobne, które były wywoływane przez tożsame czynniki. Zasada ta pomaga w odtworzeniu dawnych procesów.

Możemy wydzielić w geologii parę metod datowania:

  • Metoda przewodnich skamieniałości - do określania wieku skał bada się ślady,

bądź szczątki roślin lub zwierząt, które choć nie żyły długo występowały na

znacznym obszarze. Na ich podstawie możemy również ustalić w jakich

warunkach rozwijały się te organizmy. Do badań paleontologicznych używa się

mikro i makroskamieniałości.

  • Metoda wykorzystująca rozpad pierwiastka promieniotwórczego - wszystkie

pierwiastki promieniotwórcze charakteryzują się własnym czasem po którym ½ ich

masy rozpada się. Do badań wykorzystuje się na przykład uran 238, dla którego

okres takiego rozkładu równa się 4,5 miliarda lat. Można posłużyć się także

izotopem węgla C14, dla którego czas rozkładu połowicznego to aż 5570 lat. Przy

tej metodzie bada się więc w skale ilość danego pierwiastka oraz produkt jego

rozkładu.

  • Metoda stratygraficzna - służy do określania kolejności w jakiej zalegają

warstwy skał.