Jednym z najważniejszych państw Afryki Zachodniej jest Senegal. Jego zachodnią granicę stanowi wybrzeże Oceanu Atlantyckiego, zaś lądowymi sąsiadami są następujące państwa: Mauretania, Mali, Gwinea, Gwinea Bissau, Gambia. Kraj zamieszkuje nieco ponad 10mln osób, co w przeliczeniu na powierzchnię wynosząca 197tys. km2 daje średnią gęstość zaludnienia na poziomie 46 osób na km2. Stolicą Senegalu jest Dakar; miasto koncentrujące życie gospodarcze i polityczne państwa, w którym mieszka niespełna 800tys. Senegalczyków. W obrębie aglomeracji miejskiej Dakaru koncentruje się natomiast około 1,8mln mieszkańców. Oprócz Dakaru innymi ważnymi miastami są: Thies, Kaolack, Ziguinchor oraz Saint-Louis. Ze względu na fakt, że Senegal stanowił niegdyś kolonię francuską wpływy Francji są w tym kraju bardzo widoczne, zaznaczają się one choćby poprzez uznawanie języka francuskiego za urzędowy. Zanim zaprezentowane zostaną bardziej szczegółowe informacje gospodarcze i ludnościowe dotyczące Senegalu, najpierw scharakteryzować należy środowisko przyrodnicze tego kraju.

Środowisko przyrodnicze Senegalu

Rzeźba terenu nie jest zbyt urozmaicona. Praktycznie w całym kraju ma ona falisty charakter, jako że praktycznie cały Senegal położony jest w obrębie niziny rzeki Senegal. Nizina Senegalu nie wznosi się powyżej 200m n.p.m., nieco większe wysokości osiągane są jedynie w południowo- wschodniej części kraju, gdzie w budowie geologicznej zaznaczają się bardziej odporne masywy krystaliczne. Specyficzna rzeźbą odznacza się natomiast wybrzeże Oceanu Atlantyckiego; w części północnej jest ono mało urozmaicone, natomiast wraz z przemieszczaniem się na południe zamienia się ono w teren bagnisty, rozczłonkowany licznymi lejkowatymi ujściami rzek.

Senegal położony jest w strefie klimatu podrównikowego wilgotnego (południowa część), w którym zaznacza się jedna pora deszczowa trwająca od czerwca do października. W tej części kraju roczna suma opadów jest bardzo wysoka i wynosi średnio 1500mm. Wraz z przemieszczaniem się na północ klimat staje się bardziej suchy (strefa klimatu podrównikowego suchego), w którym pora deszczowa jest znacznie krótsza, a roczne sumy opadów z reguły nie przekraczają 350mm. Przez cały rok w Senegalu utrzymuje się bardzo wysoka temperatura powietrza, przy czym najchłodniejszym miesiącem jest styczeń (średnia temperatura tego miesiąca wynosi 21-24oC) zaś najcieplejszych- czerwiec (w środkowej części kraju), maj, październik (na wybrzeżu). Wówczas średnia miesięczna przekracza często 30oC.

Największymi rzekami Senegalu są: Senegal, Gambia oraz Casamance. Wpadają one do Oceanu Atlantyckiego. Wiele mniejszych rzek płynących na terenie tego kraju ma charakter okresowy; w porze suchej praktycznie one zanikają. Największe zaś, mimo że nie wysychają to jednak odznaczają się bardzo dużymi rocznymi wahaniami stanów wód.

Pokrywa glebowa występująca na terenie Senegalu jest raczej mało urozmaicona. Przeważają gleby utworzone pod roślinnością sawann (liksisole), zaś w północnej części kraju dominują gleby piaszczyste (arenosole). Z pokrywą glebową ściśle skorelowana jest roślinność tego kraju. Dominującym typem roślinności są sawanny, które występują w kilku odmianach. Na północy są to zespoły wilgotnych sawann, wśród których często pojawiają się drzewa; w kierunku południowym stają się one coraz niższe, pozbawione drzew. Północ kraju porasta uboga, sucha, bezdrzewna sawanna (sawanna sachelska).

Świat zwierzęcy typowy jest dla terenów trawiastych. Dosyć powszechnie występują duże ssaki sawann: bawoły, antylopy, lwy, pantery, szakale, lamparty. Gady reprezentowane są przez: krokodyle, jaszczurki, węże; dość liczne są również ptaki. Należy podkreślić, że kondycja zwierząt Senegalu nie jest zadowalająca. Jakiś czas temu były one znacznie liczniejsze, jednak ze względu na krótkowzroczną politykę państwa i powszechne polowania wiele gatunków zostało w dużym stopniu przetrzebionych.

Mieszkańcy Senegalu

Społeczeństwo Senegalu nie jest jednorodne ani pod względem etnicznym, ani wyznawanej religii. Istnieje kilka grup etniczno- rasowych. Dominującą grupą jest ludność Wolof, której członkowie stanowią 44% ogółu społeczeństwa senegalskiego. Na drugim miejscu znajduje się grupa etniczna Serer (15%) na trzecim- Fulbe (12%). Dość licznie reprezentowana są również Fulbe (12%), Tulukerzy (11%), Diota (5%), Mandingo (4%). Pozostałe grupy stanowią łącznie 9% mieszkańców Senegalu. Społeczeństwo Senegalu funkcjonuje w oparciu o model dużej rodziny patriarchalnej. Dodatkowo zaznacza się w nim podział na kasty, który w znacznej mierze determinuje mieszkańców.

Dominującą wśród mieszkańców religią jest islam. Wyznaje go aż 94% Senegalczyków. Chrześcijanie stanowią tylko 5% społeczeństwa, natomiast 1% nadal kultywuje rodzime wierzenia tego regionu. Społeczeństwo Senegalu jest bardzo młode. Niemal połowa mieszkańców tego kraju (45%) nie osiągnęła jeszcze 15 lat. Wynika to z faktu istnienia bardzo wysokiego poziomu przyrostu naturalnego, który wynosi 3,1%. Średnia długość trwania życia jest tu niewielka; przeciętny obywatel Senegalu płci męskiej żyje 49 lat, zaś płci żeńskiej o dwa lata dłużej.

Rozmieszczenie ludności na obszarze kraju jest bardzo nierównomierne. Na zachodzie kraju skupia się bardzo duża liczba mieszkańców; gęstość zaludnienia przekracza tam 100 osób/km2. Wschód stanowi natomiast obszar bardzo rzadko zaludniony (gęstość zaludnienia ok. 10 osób/km2). Średnia gęstość zaludnienia dla całego kraju kształtuje się na poziomie 52 osób/km2. Przeważająca część społeczeństwa (60%) żyje na wsiach, na których warunki bytowe są jeszcze bardzo prymitywne. W budownictwie wiejskim dominują bowiem gliniane, okrągłe chaty.

Społeczeństwo Senegalu jest bardzo słabo wykształcone o czym świadczy fakt, że aż 67% jego członków to analfabeci. Młodzi obywatele tego kraju nie podejmują nauki, mimo że na terenie Senegalu istnieją szkoły, także wyższe, a nawet dwa uniwersytety mieszczące się w stołecznym Dakarze.

Gospodarka Senegalu

Na tle innych krajów Afryki Zachodniej poziom rozwoju gospodarczego Senegalu jest dosyć wysoki. Pomimo tego przeważająca część ludności zatrudniona jest w rolnictwie (aż 78% zawodowo czynnych obywateli), jest to jednak rolnictwo intensywne, w którym stosuje się miedzy innymi nawadnianie pól. Produkcja rolnicza w znacznej mierze nastawiona jest na zaspokajanie potrzeb żywnościowych mieszkańców Senegalu. W tym celu uprawia się głównie: proso, sorgo, kukurydzę oraz maniok. Ogromne powierzchnie upraw (30% gruntów ornych kraju) zajmują orzeszki ziemne, które są najważniejszą rośliną eksportową Senegalu. W rolnictwie dosyć dużą role odgrywa hodowla bydła oraz rybołówstwo i rybactwo. W wytwarzaniu PKB największe znaczenie mają usługi (60% ogółu PKB), a zwłaszcza handel. W handlu międzynarodowym wśród towarów eksportowych Senegalu najważniejszymi są: orzeszki ziemne, fosforyty oraz ryby. Natomiast w największych ilościach sprowadza się do tego kraju: ropę naftową, żywność, maszyny, urządzenia, środki transportu. Spośród państw biorących udział w wymianie towarowej z Senegalem najważniejszymi partnerami handlowymi są: Francja, Stany Zjednoczone, Wybrzeże Kości Słoniowej, Mali. Kraj jest dosyć zasobny w surowce mineralne. Na jego obszarze wydobywa się fosforyty, złoto, sól kamienną. Oprócz tego istnieją tu udokumentowane złoża rud żelaza, ropy naftowej oraz gazu ziemnego. produkcja przemysłowa kraju koncentruje się przede wszystkim w stołecznym Dakarze; prócz niego ważnym ośrodkiem jest także Rufisque, Thies oraz Kaolack.

Wspomniany Dakar jest także najważniejszym węzłem komunikacyjnym kraju, w którym zbiegają się szlaki drogowe, kolejowe, morskie oraz lotnicze. Długość dróg kołowych w Senegalu wynosi 14tys. km, jednak ich jakość pozostawia wiele do życzenia; tylko 19% z nich posiada bowiem nawierzchnię asfaltową.

Historia Senegalu

Od IX do XIII wieku terytorium obecnego Senegalu wchodziło w skład państwa Tekur, następnie od XIV do XVI wieku współtworzyło Mali oraz Dżolof. Współczesna struktura religijna Senegalu zaczęła być kształtowana wcześnie bo już w XI wieku, kiedy rozpoczęła się na tym obszarze stopniowa islamizacja. Ważnym okresem w dziejach Senegalu były podboje kolonialne dokonywane przez mocarstwa europejskie. Jaki pierwsi do wybrzeży Senegalu przybyli Portugalczycy (XV wiek), a w następnej kolejności Francuzi (XVI wiek). Ci drudzy w roku 1659 założyli Saint- Louis. Był to czas kiedy na kontynencie afrykańskim kwitł handel niewolnikami. Miał on miejsce także na wybrzeżach senegalskich. W XIX wieku rozpoczęła się akcja kolonizacji francuskiej na tym obszarze, której skutkiem było ostateczne włączenie Senegalu do Francuskiej Afryki Zachodniej (1902), której stolicą mianowany został Dakar. Niepodległość przyszła dopiero w roku 1960. Przez krótki czas, w latach 1982- 1989 współtworzył on wraz z Gambią konfederację Senegambii.

Obecnie Senegal jest republiką wchodzącą w skład Wspólnoty Francuskiej, posiadającą od roku 2001 własną konstytucję. Na czele państwa stoi prezydent (wybierany w wyborach powszechnych), który swój urząd sprawuje przez 5 lat. Władza ustawodawcza należy do Zgromadzenia Narodowego, czyli jednoizbowego parlamentu (kadencja: 5 lat, wybierany w wyborach powszechnych). Na czele organu wykonawczego czyli rządu znajduje się premier, którego powołuje prezydent.