PIERŚCIENICE

Pojęcie jamy wtórnej ciała:

Przestrzeń pomiędzy trzewną i ścienną otrzewą nazywa się jamą wtórną ciała. W czasie zarodkowego rozwoju u stawonogów ona nie powstaje, w niektórych miejscach pęka mezodermalna wyściółka. Dlatego też jama wtórna ciała ulega zmieszaniu z pierwotną. Jeśli pękną krwionośne naczynia ulegają pęknięciu, wówczas krew porusza się nie tylko naczyniami, lecz wylewa się także do jamy ciała, tworząc tym samym otwarty układ krwionośny.

Jama ciała - jama wtórna ciała nazywana celomą - posiada wyściółkę własną, którą jest otrzewna (ma mezodermalne pochodzenie). Wyróżnia się otrzewę: trzewną (od części jaką tworzy jama ciała otacza jelito) oraz ścienną (wyściela jamę ciała od wewnątrz; do mięśni przylega).

Otrzewa trzewna i ścienna:

Ściana naczyń krwionośnych jest mezodermalnego pochodzenia. Mezoderma przylegająca do mięśni, nazywana jest ścienną otrzewą, a otaczająca jelito - trzewną otrzewa.

Pokarmowy układ:

Zbudowany jest z: gębowego otworu, gardzieli (jest wysuwana albo nie, posiada zęby kutikularne albo szczecinki), wole (to worek, będący miejscem gromadzenia się pokarmu), przełyk (do niego mogą uchodzić ślinowe, wapienne gruczoły), jelito (może posiadać powierzchnię zwiększoną poprzez wpuklenia powierzchni - tzw. tyflosolis), żołądek (mięsisty, niewielki, miażdżenie pokarmu albo występowanie wyrostków w celu gromadzenia pokarmu), odbyt.

Układ wydalniczy:

Typu protonefrydium (występuje u pierwotnych), u większości jednak typu - metanefrydium - składa się z rurki, która otwiera się w kierunku jamy ciała urzęsionym lejkiem, a do zewnętrznego środowiska wydalniczym otworkiem.

Układ krwionośny:

Jest układem zamkniętym; podzielony jest na: brzuszne naczynie (w liczbie 2), grzbietowe naczynie (jedno, posiada zdolność do kurczenia), okrężne naczynia (kurczą się, leżą w przedniej części ciała).

U pijawek możliwe jest zanikanie krwi.

Składnikami krwi są: osocza oraz ciałka krwi, mogące być bezbarwne albo czasami zawierać mogą barwniki - hemoerytrynę i chloroklurorynę. Proces homeopoezy (czyli tworzenia się krwinek) ma miejsce głównie w krwionośnych naczyniach.

Układ nerwowy:

Układ nerwowy jest drabinką - nerwowe komórki łączą się jednocześnie tworząc zwoje:

  • Mózgowe (nad przełykowe) - mniejsze, w liczbie 2 - obecne w nim grzybkowate ciała, umożliwiające zapamiętywanie;
  • Brzuszne (pod przełykowe) - większe, w ilości równej 2 - odchodzą od nich wypustki nerwowych komórek do zwojów, które leżą wzdłuż ciała.

Narządy zmysłu: dotyku, chemiczne, świetlne.

Układ rozrodczy:

  • Obojnaki - poza wieloszczetami;
  • Rozdzielnopłciowe - wieloszczety

Gonady - wytwarzane z okołojelitowego nabłonka, nie występują w każdym z segmentów. Wyróżnia się następujące segmenty:

  • Epitokiczne - obecne gonady
  • Atokiczne - jałowe (brak gonad).

Rozrodcze komórki na zewnątrz wydostają się poprzez: oderwanie się płciowych członów, pęknięcie jamy ciała, gonodukty (wyprowadzające przewody), metanefrydia.

Rozwój prosty - pozbawiony larw np. u skąposzczetów, z larwą - trochoforą np. u wieloszczetów.