Przejawy chęci człowieka do chronienia środowiska można znaleźć w każdym prawie momencie historii ludzkości. Oczywiście nie rozumiano jej wcześniej w sposób, w jaki rozumiemy ochronę środowiska dzisiaj. Pewne elementy środowiska chroniono przede wszystkich dlatego, ze były one ważne dla danej społeczności jako miejsca czy obiekty kultu religijnego albo jako miejsca, rośliny czy zwierzęta wyjątkowo ładne, dające wiele radości przebywającym w ich pobliżu ludziom. Ludzie starali się też często rozsądnie wykorzystywać i chronić przed zbyt szybkim zniknięciem tych dóbr przyrody, które uważali za potrzebne ale rzadkie czy trudne do pozyskania, na przykład do wyhodowania. Nikt chyba do niedawna nie był tak naprawdę świadomy tego, że może dojść do poważnego kryzysu środowiskowego na całym świecie, jeżeli ludzie nie będą dbali o środowisko.

Przykładami ochrony przyrody są między innymi prawa ustalane przez starożytne ludy a mówiące o zasadach chronienia pewnych terenów lasów przed zniszczeniem. Było tak już dwa tysiące lat p.n.e. w Chinach, w starożytnym Egipcie czy w krajach Słowian (święte gaje), Celtów albo Greków. Indianie północnoamerykańscy również darzyli przyrodę wielkim szacunkiem. Szacunek ten czuli zwłaszcza do wybranych przez siebie gatunków zwierząt, w których widzieli nawet swoich przodków.

Przykładów wspaniale rozwiniętego, rozsądnego gospodarowania przyrodą jest w dalekiej historii ludzkości wiele. Najczęściej największym szacunkiem darzono przyrodę tam, gdzie panowały trudne warunki atmosferyczne i przyrodnicze, gdzie ludzie musieli bardzo ciężko pracować, aby przetrwać w surowym klimacie. Przykładem jest bardzo dobrze rozwinięte rolnictwo Mezopotamii, Egiptu czy Chin. Aby móc cokolwiek wyhodować ludzie musieli stworzyć skomplikowane systemy nawadniające, musieli umieć współistnieć z przyrodą.

Literatura podaje wiele wspaniałych przykładów dobrego gospodarowania cennymi zasobami naturalnymi. Jednym z ciekawszych przykładów jest używanie odchodów ptaków przez Inków. Trudne do uprawy górzyste tereny dzisiejszego Peru sprawiały, że każdy fragment ziemi nadającej się pod uprawę roślin był bezcenny. Guano morskich ptaków okazuje się być bardzo dobrym nawozem użyźniającym glebę. Inkowie bardzo sobie ten nawóz cenili. Dlatego ustalono bardzo ważne dla całej społeczności zasady wykorzystywania guano, których złamanie groziło poważnymi konsekwencjami. Nie można było zbyt szybko wykorzystywać tego nawozu. Ptaki wytwarzające guano były pod szczególną opieką, nie wolno było ich płoszyć czy zabijać.

Polska może się poszczycić bogatą historią ochrony przyrody. Najcenniejsze walory przyrodnicze były doceniane i chronione już w pierwszych latach naszej państwowości. Oficjalnie uznanym początkiem prawnej ochrony środowiska a Państwie Polskim można nazwać dokument nakazujący ochronę bobrów, który został wydany jeszcze za czasów Bolesława Chrobrego. Historycy wymieniają akty prawne wydane już w XV wieku, które mówiły o ochronie łosi, dzików, turów i tarpanów. W Polsce były ostatnie ostoje tarpana. Niestety, mimo tak wczesnych starań, nie udało się ochronić przed całkowitym wyginięciem cennego gatunku, jakim był tarpan. Ostatni tarpan na świecie padł w 1627 roku.

Można powiedzieć, że już w 1868 roku powstał w Polsce zaczątek przyszłego parku narodowego. To w tym roku Sejm Krajowy we Lwowie zatwierdził ustawę zakazującą łapania, tępienia i sprzedawania zwierząt o charakterze alpejskim, które występowały i do dziś są obecne w wysokich partiach Tatr. Mowa tu o świstakach i kozicach. Było to pierwszym krokiem do utworzenia w przyszłości Tatrzańskiego Parku Narodowego.

Nie ulega wątpliwości, ze mimo potrzeby chronienia przyrody, ludzkość bardzo często nie troszczyła się i niestety nadal się nie troszczy o to, jak działania człowieka odbijają się na stanie środowiska. Środowisko zostało poważnie zniszczone przez nieprzemyślane postępowanie ludzi odpowiedzialnych za przemysł i politykę. Dążenie do szybkiego zysku i brak wyobraźni są przyczyną dzisiejszych problemów z zanieczyszczeniem gleb, wody i powietrza. Beztroska ludzi doprowadziła do wyginięcia wielu gatunków roślin i zwierząt.

Jak możemy przyczynić się do poprawy stanu środowiska? To pytanie powinno zaprzątać głowy jak największej ilości ludzi. Skuteczna ochrona środowiska zależy również, a może nawet przede wszystkim od nas samych. Tylko wspólne, ogólnie propagowane i popierane pro-środowiskowe działanie wszystkich ludzi może doprowadzić do zahamowania postępującej degradacji środowiska naturalnego.

Jest wiele sposobów chronienia środowiska. Pierwsza zasada jest: przede wszystkim nie szkodzić. Nie szkodzić oznacza tu przede wszystkim nie niszczyć, nie marnować zasobów naturalnych. Można więc zacząć swoje starania o dobro środowiska od oszczędzania energii i wody w codziennym życiu. Ważne jest też zastanowienie się, czy wszystkie rzeczy, które kupujemy są nam rzeczywiście potrzebne i czy można je zastąpić rzeczami mniej szkodzącymi środowisku, na przykład opakowanymi w inny sposób. Trzy zasady powinny być wprowadzane w życie w każdym gospodarstwie domowym:

  1. Ograniczaj ilość wszystkiego, co zużywasz i czego resztki, opakowania wyrzucasz;
  2. Wykorzystuj wielokrotnie to, co wykorzystać można i nie twórz góry niepotrzebnych śmieci;
  3. Przykładaj swoją rękę do propagowania zasad recyklingu, czyli SEGREGUJ ŚMIECI!

Ważne jest też oszczędzanie prądu. Używanie żarówek energooszczędnych, wyłączanie telewizora i światła po wyjściu z pomieszczeń to tylko niektóre z przykładów oszczędzania.

W Polsce poważnym problemem są małe ilości czystej wody, nadającej się do picia. Nie zawsze o tym wiemy a jednak zawsze powinniśmy dbać o to, aby wody niepotrzebnie nie marnować. Tak drobne czynności, jak zakręcanie kapiącego kranu czy zakręcanie wody podczas mycia zębów, może naprawdę przyczynić się do zmniejszenia zużycia wody pitnej w Polsce. Innym przykładem oszczędzania wody może być pranie w pralce tylko wtedy, gdy jest ona pełna.

Często wykorzystywanym źródłem energii jest gaz. Również w tym wypadku można ograniczyć jego zużycie. Jeżeli ogrzewamy mieszkania powinniśmy zainstalować urządzenia umożliwiające ustawianie odpowiedniej temperatury w grzejnikach tak, żeby mieszkań nie przegrzewać i nie marnować energii. Przy gotowaniu na gazie powinniśmy zwracać uwagę czy rozsądnie z niego korzystamy. Gotowanie całego czajnika wody po to, by zrobić sobie jedną szklankę herbaty to typowe przykłady marnowania energii i wody.

Nie na wszystko mamy wpływ ale możemy, poprzez nasze codzienne zachowania we własnym domu, szkole i pracy, polepszyć stan środowiska naturalnego. Robiąc odpowiedzialne zakupy, decydujemy czy produkty szkodliwe dla środowiska nadal będą w naszym kraju produkowane czy jednak producenci zmuszeni będą zastąpić je innymi. Powinniśmy się więc zastanawiać nad tym, z czego i w jaki sposób została wyprodukowana dana rzecz, czy jej opakowanie nadaje się do powtórnego użycia albo do recyklingu, czy proces produkcji danej rzeczy jest bardzo szkodliwy dla środowiska i czy firma ją produkująca może być uznana z jakichś powodów za przyjazną czy raczej za toksyczna dla środowiska. Takie odpowiedzialne, dojrzałe podejście do sprawy ochrony przyrody jest postawą, która charakteryzuje ludzi o wysokiej świadomości ekologicznej. Warto więc zastanowić się nad tym, czy możemy się do takich ludzi zaliczyć i jak nasze życie wpływa na przyrodę.