Rak żołądka- Jest to jeden z najbardziej niebezpiecznych i najczęściej występujących nowotworów na całym świecie. Najwyższą zachorowalność odnotowuje się w krajach byłego Związku Radzieckiego, Azji Wschodniej, w Japonii i niektórych krajach Ameryki Łacińskiej. Nieco rzadziej występują na terenie Europy, jednak i tutaj wskaźniki zachorowalności są wysokie. Dwa razy bardziej są na niego narażeni mężczyźni niż kobiety. Najczęściej chorują osoby między pięćdziesiątym a siedemdziesiątym rokiem życia. Obserwuje się na świecie pewne zmniejszenie liczby zachorowań i umieralności na ten typ nowotworu.

PRZYCZYNY WYSOKIEJ ZACHOROWALNOŚCI- Nie poznano jeszcze bezpośrednich przyczyn zachorowalności na raka żołądka. Wymaga to jeszcze wielu badań i analiz naukowych. Zakłada się, że dużą rolę odgrywają nawyki żywieniowe poszczególnych ludzi i całych grup społecznych. Za niebezpieczne uważa się spożywanie nadmiernej ilości produktów wędzonych, w których składzie znajduję się toksyczne karcynogeny. Duże znaczenie mają zapewne predyspozycje genetyczne.

Wczesne rozpoznanie raka żołądka możliwe jest jedynie przy częstych badaniach, które wykonuje się wśród pacjentów zaliczanych do grupy o wysokim ryzyku wystąpienia raka. Wykonuje się badania cytologiczne popłuczyn żołądka i gadanie gastroskopowe. Pierwsze objawy są słabe, mało dokuczliwe. Zdarza się uczucie pobolewania, ubytek ciężaru ciała związany z brakiem apetytu. Szybciej diagnozowane są guzy umiejscowione we wpuście żołądka- towarzyszą im wczesne zaburzenia przełykania. W dalszych stadiach choroby występują przedziurawienia żołądka i intensywne krwawienia. Dopiero badania kliniczne ujawniają powiększenie wątroby i guzy. Dokładnie bada się stan węzłów chłonnych. Wykrycie masy rakowej w obrębie miednicy mniejszej wyklucza pełne wyleczenie. Dalsza diagnostyka polega na badaniu radiologicznym i gastroskopii oraz na przebadaniu wycinków z układu pokarmowego. Dokładnie bada się długo nie gojące się wrzody, które mogą być nowotworami.

Stany, które wzbudzają zaniepokojenie i uznawane są za objawy przed rakowe, to między innymi:

  • bezkwaśność- osoby z tymi objawami chorują na raka żołądka 4-5 razy częściej, niż zdrowe osoby;
  • niedokrwistość złośliwa- ryzyko raka żołądka wzrasta osiemnastokrotnie;
  • zanikowe nieżyty żołądka;
  • przerostowe zapalenie żołądka;
  • mataplazja jelitowa;
  • polipy żołądka- uważane są za stan dużego zagrożenia. Około 20% usuwanych polipów zawiera w sobie tkanki zrakowaciałe.

Ryzyko nawrotów raka żołądka pojawiających się w kikucie wyciętego żołądka, jest niewielkie i zwiększa się dopiero po dziesięciu latach po zabiegu operacyjnym.

Zmiany nowotworowe mają różną postać. Mogą być polipowe, naciekające lub wrzodziejące. Do najrzadszych typów nowotworów żołądka należą mięsaki gładkokomórkowe- 1% wszystkich raków żołądka. Częstsze są chłoniaki złośliwe-1 do 3% nowotworów żołądka. Postęp w medycynie, zwłaszcza w możliwościach diagnozowania, pozwala na wyodrębnienie tak zwanego wczesnego raka żołądka. Mówi się o nim, gdy zmiany nowotworowe ograniczone są jedynie do błony śluzowej i podśluzowej żołądka. Większość nowotworów żołądka to raki gruczołowe znajdujące się przed odźwiernikiem najczęściej), wzdłuż krzywizny mniejszej i w części wpustowej.

Nowotwory żołądka niosą ze sobą ogromne ryzyko przerzutów na inne narządy. Niebezpieczne są nacieki na sąsiedzkie narządy, zwłaszcza na sieć większą trzustki i wątroby. Może powstać wodobrzusze poprzez gromadzenie się płynu surowiczego czy surowiczo-krwistego, do którego dochodzi w wyniku zmian w obrębie otrzewnej ściennej i trzewnej. Rak żołądka powoduje też guzy Krukenberga w obrębie jajników. Rak rozprzestrzenia się również wzdłuż tętnic żołądkowych i dalej aż do węzłów chłonnych nadobojczykowych. Przeżuty pojawiają się również w węzłach chłonnych śledziony i trzustki ( trzonu i ogona trzustki), w kościach, skórze i płucach.

LECZENIE- Rak żołądka wymaga radykalnych kroków operacyjnych. Konieczne jest częściowe wycięcie żołądka, wraz ze śledzionowymi węzłami chłonnymi okolicy pnia trzustkowego i trzewnego. Często niezbędnym okazuje się wycięcie śledziony. W bardzo poważnych przypadkach należy wykonać również resekcje rozszerzone o fragmenty trzustki, wątroby lub poprzecznicy. Częste są też przypadki wymagające całkowitego wycięcia żołądka. Wzrasta wówczas ryzyko pooperacyjnych powikłań i śmierci pacjenta.

Oprócz zabiegów operacyjnych stosuje się radio i chemioterapię. Radioterapia i chemioterapia nie są skuteczne w przypadku leczenia raka żołądka, jednak daje widoczne efekty w pooperacyjnym leczeniu chłoniaków. Nadal nie uzyskano zadowalających efektów w łączeniu leczenia operacyjnego z chemio i radioterapią. Wczesne stadia raka żołądka pozwalają na dobre rokowania. Ważne, aby nie doszło jeszcze do przerzutów na węzły chłonne. 10% operowanych pacjentów przeżywa średnio pięć lat. Pacjenci ze zdiagnozowanym chłoniakiem mają znacznie lepsze rokowania co do przebiegu terapii niż chorzy na raka żołądka. Remisje nowotworów żołądka trwają około pół roku. Bardzo ważna jest stała pooperacyjna kontrola lekarska, która pozwala uniknąć wielu powikłań występujących po usunięciu części lub całego żołądka, między innymi niedokrwistości. W obliczu poważnego zagrożenia dla życia, bardzo duży nacisk należałoby kłaść na działania profilaktyczne. Należy propagować odpowiedni sposób żywienia- ograniczanie pokarmów solonych, wędzonych i bogatych w skrobię, takich jak kukurydza, ziemniaki, ryż czy fasola. Wskazane jest wzbogacenie diety w jak największe ilości owoców i warzyw. Nie ma jednak jeszcze wyczerpujących problematykę badań wpływu diety na prawdopodobieństwo wystąpienia raka żołądka.

Rak trzustki - u jego podłoża leży zazwyczaj wcześniejsze zapalenie trzustki. Nie znane są inne przyczyny jego występowania co utrudnia też wprowadzenie skutecznych działań profilaktycznych.

OBJAWY- W początkowych stadiach choroby jest bezobjawowy. W zaawansowanej fazie choroby wywołuje bardzo dotkliwe dla chorego dolegliwości. Objawy mogą znacznie się od siebie różnić. Ich rodzaj zależy od miejsca umiejscowienia guza. Jeżeli guz znajduje się w głowie trzustki, wywołuje on utratę apetytu, nasilające się mdłości, spadek wagi ciała i powoli rozwijającą się żółtaczkę o łagodnym dla pacjenta przebiegu. Umiejscowienie guza w trzonie trzustki wiąże się z występowaniem silnych, przeszywających bóli nadbrzusza. Ból ten nasila się po jedzeniu i w pozycji siedzącej. Jest na tyle intensywny, że promieniuje w kierunku pleców.

Ryzyko zachorowania na raka trzustki rośnie wraz z wiekiem. Najwięcej przypadków odnotowano u pacjentów powyżej sześćdziesiątego roku życia. Jego wykrycie następuje najczęściej późno, w jego zaawansowanym stadium. Jest to najważniejsza przyczyna małej efektywności leczenia. Jedynie 2% pacjentów dożywa pięciu lat po zdiagnozowaniu raka trzustki. Choroba ta jest przyczyną 3% wszystkich zgonów w Polsce rocznie.

LECZENIE- Chorzy na Raka trzustki wymagają intensywnej opieki lekarskiej. Jeżeli nie doszło jeszcze do przerzutów szansą na zwiększenie przeżywalności o 5 a nawet 10% jest jak najszybsze wycięcie całej trzustki. Jeżeli zaobserwowano przerzuty wycięcie trzustki jest niedopuszczalne. Leczenie polega wówczas głównie na podawaniu leków przeciwrakowych oraz na naświetlaniach.

Rak jelita grubego i odbytnicy - przyczyn raka jelita grubego jest wiele. Ryzyko jego wystąpienia zwiększa uboga w błonnik, zbyt monotonna dieta oraz spożywanie produktów zawierających substancje szkodliwe dla organizmu ludzkiego (np.: zbyt dużą ilość konserwantów, nitrozaminy występujące w wędzonkach). Badania wykazały, że również kadm, który gromadzi się w podrobach zwierzęcych, zwłaszcza w wątrobie i nerkach, jest odpowiedzialny za powstawanie raka jelit.

OBJAWY- pierwsze objawy nowotworu jelit są niestety często bagatelizowane. Wystąpienie długotrwałych zaparć lub biegunki, nasilone uczucie parcia na stolec i towarzyszące wiatrom wydalanie małych ilości stolca powinno być znakiem alarmowym skłaniającym do przeprowadzenia dokładnych badań. Przy zmianach nowotworowych częste jest występowanie w stolcu niewielkich ilości ciemnego zabarwienia krwi i śluzu. Dopiero w dalszych stadiach choroby nasilają się spadek wagi, utrata apetytu, niedokrwistość i bóle brzucha.

Rak jelita grubego jest jednym z najczęściej występujących nowotworów złośliwych. Częściej występuje u kobiet- 15% wszystkich nowotworów, niewiele rzadziej u mężczyzn- 12% wszystkich zachorowań na raka. Prawdopodobieństwo zachorowania na raka jelita grubego znacznie wzrasta u osób przechodzących wcześniej zapalenie jelita grubego. Ryzyko zwiększa się również u osób, w których rodzinach wystąpił przypadek zachorowania.

Przeprowadzenie zabiegu operacyjnego we wczesnym stadium choroby, zanim dojdzie do przerzutów, może pozwolić choremu na życie z chorobą nawet do dziesięciu lat. Wczesne rozpoznanie jest bardzo ważne, ponieważ przy dopuszczeniu do powstania przerzutów długość życia pacjenta drastycznie się skraca. Jeżeli doszło do zajęcia węzłów chłonnych, jedynie co czwarty pacjent ma szansę przeżyć pięć lat. Najgorsze rokowania mają pacjenci z przerzutami na inne narządy wewnętrzne. Jedynie 5% pacjentów z takimi objawami dożywa pięciu lat.

LECZENIE- Guz jelita grubego jest oporny na samo leczenie farmakologiczne. Konieczne jest operacyjne usuniecie nowotworu. Stosuje się endoskopię. Jeżeli zmiany rakowe umiejscowione są nisko, w odbytnicy lub w samym odbycie, niezbędne jest ich operacyjne usunięcie i stworzenie sztucznego odbytu. Po usunięciu nowotworu dalsze leczenie polega przede wszystkim na naświetlaniu i podawaniu leków przeciwrakowych. Konieczna jest systematyczna kontrola lekarska, aby nie dopuścić do kolejnych niekontrolowanych przerzutów.

Bibliografia :

1. Podstawy onkologii - Pęszyński

2. Podręczna encyklopedia zdrowia.

3. Internet