Podziały komórek - zdolność do podziału jest cechą charakterystyczną każdej żywej komórki.

Mitoza

Jest podziałem komórek somatycznych, czyli komórek budujących organizm. W wyniku podziału mitotycznego liczba chromosomów nie ulega zmianie. Podział ten obejmuje kolejne zmiany strukturalne zachodzące w jądrze komórkowym. Proces ten dzieli się na etapy takie jak: profaza, metafaza, anafaza, telofaza.

Profaza

  • z siateczki chromatynowej wyodrębniają się chromosomy, które najpierw są cienkie i długie,
  • chromosomy ulegają skręceniu i grubieniu w wyniku procesu spiralizacji,
  • każdy chromosom składa się z dwóch chromatyd (chromosomy siostrzane), które są złączone w miejscu zwanym przewężeniem pierwotnym lub centromerem,
  • pod koniec tego procesu zanika błona jądrowa i jąderko,
  • powstaje wrzeciono kariokinetyczne utworzone przez mikrotubule,
  • włókna wrzeciona kariokinetycznego łączą się z chromosomami w centromerze

Metafaza

  • chromosomy układają się w płaszczyźnie równikowej wrzeciona podziałowego,
  • każdy chromosom dzieli się na całej swojej długości na dwie chromatydy (chromosomy siostrzane).

Anafaza

  • chromatydy odsuwają się od siebie w kierunku biegunów komórki w wyniku skracanie się wrzeciona kariokinetycznego,

Telofaza

  • zanika wrzeciono kariokinetyczne,
  • odbudowuje się jąderko i błona jądrowa,
  • kończy się proces kariokinezy.

Kariokineza jest to proces w wyniku, którego powstają dwa jądra potomne z taka samą ilością chromosomów, co komórka macierzysta.

Cytokineza jest to proces podziału cytoplazmy.

Interfaza jest to tzw. okres międzypodziałowy w czasie, którego odbywa synteza DNA. W tym czasie komórka odzyskuje odpowiednią ilość materiału genetycznego i może wchodzić w kolejne podziały.

Mejoza

Jest to podział redukcyjny komórki gdyż dochodzi do zmniejszenia o połowę liczby chromosomów. Mejoza jest podziałem w czasie, którego dochodzi do powstania komórek rozrodczych komórek jajowych i plemników u zwierząt i zarodników u roślin. W mejozie zachodzą dwa następujące po sobie procesy:

  • podział redukcyjny w czasie którego zachodzi redukcja chromosomów,
  • podział mitotyczny w którym dochodzi do redukcji ilości DNA.

Profaza I

  • leptoten - z chromatyny powstają chromosomy,
  • zygoten - chromosomy homologiczne łączą się w pary które nazwane są biwalentami,
  • pachyten - chromosomy dzielą się podłużnie na dwie chromatydy,
  • diploten - pary chromatyd zaczynają się rozdzielać pozostają jednak złączone w miejscach nazwanych chiazmami, zachodzi crossing - over czyli wymiana odcinków chromatyd miedzy chromosomami homologicznymi,
  • diakineza - zanika jąderko i błona jądrowa oraz powstaje wrzeciono kariokinetyczne.

Metafaza I

  • biwalenty układają się w płaszczyźnie równikowej wrzeciona kariokinetycznego.

Anafaza I

  • chromosomy podzielone na dwie chromatydy są odsuwane do biegunów komórki skutkiem czego jest redukcja chromosomów.

Telofaza I

  • tworzą się dwa jądra potomne o zredukowanej o połowię liczbie chromosomów.

Profaza II

  • zanika błona jądrowa i jąderka oraz powstaje wrzeciono kariokinetyczne.

Metafaza II

  • chromosomy ustawiają się w płaszczyźnie równikowej wrzeciona.

Anafaza II

  • chromosomy potomne (chromatydy) są odciągane do przeciwnych biegunów komórki.

Telofaza II

  • powstaje wrzeciono cytokinetyczne a następnie po podziale cytoplazmy powstają cztery komórki potomne o zredukowanej liczbie chromosomów (haploidalnej).