Hamlet - problematyka

„Hamlet” Williama Szekspira jest dziełem pełnym zagadek i nierozwikłanych dotąd nieścisłości. Autor pokazuje postać Hamleta, jako osoby niegodzącej się na niesprawiedliwość i zbrodnię, a jednak niezdolnej do radykalnej zemsty. Książę z jednej strony nie może znieść obrzydliwych dla niego decyzji matki i stryja, ale wie, że jedynym dla niego ratunkiem jest szaleństwo. Gdyby otwarcie sprzeciwił się Klaudiuszowi, ten pozbyłby się go tak, jak usunął z tronu króla Hamleta. W szaleństwie tytułowego bohatera jest zatem metoda i powolne układanie planu zemsty. Warto tu zauważyć, że największą troską Hamleta jest nie tyle utrata tronu, zagarniętego przez stryja, ile kazirodczy związek Klaudiusza z królową.  

Hamlet nie ma wątpliwości co do konieczności pomszczenia śmierci ojca, ale nie rzuca się z mieczem na stryja od razu. Najpierw szuka potwierdzenia słów ducha, aranżując spektakl, w którym pokazuje zbrodnię i podczas którego odnajduje potwierdzenie winy Klaudiusza. Co jednak ciekawe, nawet gdy słyszy przyznanie się do zbrodni przez stryja, nie podejmuje żadnego działania. Nie chce, aby śmierć zastała do w momencie żalu za grzechy. Chce odebrać mu życie wtedy, kiedy nie będzie na to przygotowany, aby stanął przed obliczem Boga z grzechami na sumieniu i musiał cierpieć katusze tak, jak teraz pokutuje swoje winy król Hamlet.  

Zgodnie z obietnicą daną duchowi, Hamlet nie zamierza skrzywdzić matki, ale dokłada wszelkich starań, aby zrozumiała swój błąd i sama go naprawiła, nie brnąc dalej w kazirodczy związek. Udaje mu się nawet doprowadzić do sytuacji, w której królowa zaczyna widzieć „szpetne plamy” na swej duszy, których nie potrafi zmyć. Niestety wszystko wskazuje na to, że widzi w synu szaleńca, nadal nie rozumiejąc, że Klaudiusz jest mordercą jej męża.  

Hamlet jest postacią tragiczną, ze względu na rozdarcie wewnętrzne, dotyczące zemsty za śmierć ojca, a z drugiej strony zostaje mu zabrana miłość do Ofelii i to podwójnie. Najpierw Poloniusz zabrania córce spotkań z Hamletem, a wreszcie na dobre rozdziela ich utonięcie dziewczyny. Dopiero na jej grobie bohater wyznaje przed wszystkimi, że prawdziwie ją kochał. 

Jednej z najbardziej trafnych recenzji „Hamleta” dokonał Johann Wolfgang Goethe, pisząc, że „Szekspir chciał wystawić wielki czyn włożony na duszę, która do czynu tego nie dorosła” i „zażądano od niej rzeczy niemożliwej”. Tak w istocie jest. Bohater chce się zemścić, ale nie potrafi ostatecznie wprowadzić swego planu w życie. Hamlet wprawdzie w ostatniej scenie zabija stryja, ale dopiero w obliczu własnej śmierci, która nieuchronnie zbliżała się do niego po ugodzeniu zatrutym ostrzem floretu.  

Przeciwieństwem Hamleta jest Laertes, który zemsty za śmierć swego ojca szuka tu i teraz. Jest zdecydowany, zdeterminowany i gotowy walczyć natychmiast. Wchodzi w układ z Klaudiuszem, nie wiedząc, że to on jest głównym winowajcom wszystkich nieszczęśliwych zdarzeń.  

Szekspirowski „Hamlet” jest zatem opowieścią o walce człowieka ze swoimi słabościami, a także sprzeciwem wobec braku moralności, nadmiernym ambicjom władców oraz zgubnej żądzy władzy.