Przygody Hucka - problematyka

Popularność książki Przygody Hucka Finna była od początku niewątpliwa. Do dziś ta powieść Marka Twaina uznawana jest za jedną z najważniejszych w XIX wieku, ponieważ prezentuje szereg problemów społecznych i moralnych, niezwykle istotnych w XIX wieku. Część z nich pozostaje aktualna do dziś.

• Rasizm i niewolnictwo: relacja między Huckiem a Jimem i ich wspólna podróż po rzece Missouri jest centralnym elementem powieści. Autor Mark Twain ukazuje, jak Huck, wychowany w społeczeństwie pełnym uprzedzeń, stopniowo dostrzega ludzką wartość i godność Jima, co prowadzi go do moralnych dylematów i ostatecznej decyzji o pomocy Jimowi w zdobyciu wolności. Huck nie zawsze od razu rozumie postawę Jima, ale z czasem jego podejście do życia staje się coraz bardziej jasne dla chłopca. Murzyn, niewolnik okazuje się ponadto w wielu momentach dla chłopca znacznie większym oparciem niż inni ludzie, okazuje mu więcej miłości i czułości niż jego własny ojciec. Uprzedzenia rasowe z czasem przestają mieć dla Hucka jakiekolwiek znaczenie. Dzisiaj jednak powieści Marka Twaina są dyskutowane także pod tym kątem.
• Moralność i sumienie: kwestie moralności i sumienia mają tutaj znaczenie przede wszystkim w kontekście wychowania i społecznych norm. Huck często znajduje się w sytuacjach, w których musi wybierać między tym, co uważa za słuszne, a tym, co społeczeństwo narzuca jako moralnie właściwe. Jego wewnętrzna walka z przyjętymi wartościami, zwłaszcza w odniesieniu do niewolnictwa, stanowi istotną część jego rozwoju jako postaci. Kształtowanie moralności okazuje się odbywać poza szkołą i klasyczną edukacją.
• Wolność i niezależność: rzeka Missisipi symbolizuje wolność zarówno dla Hucka, jak i Jima. Dla Hucka awanturnicze przygody i ucieczka od „cywilizowanego” społeczeństwa oznacza uwolnienie się od rygorystycznych norm społecznych i sztucznie narzuconych mu zobowiązań, których nie rozumie. Dla Jima ta wolność to dosłowne wyzwolenie z niewoli i szansa na powrót do rodziny. Huck wielokrotnie wyraża swoje niezadowolenie z „cywilizowanego” życia i dąży do swobody na łonie natury. W powieści okazuje się, że prostsze, bardziej naturalne życie może być bardziej autentyczne i moralnie lepsze.
• Hipokryzja społeczna: powieść pokazuje, jak ludzie, którzy uważają się za moralnie wyższych, często postępują w sposób sprzeczny z głoszonymi wartościami. Postaciami, na których najlepiej to widać, są po pierwsze Król i Książę, którzy oszukują innych dla własnych korzyści, po drugie – rodziny Grangerfordów i Shepherdsonów, które mimo swojej religijności i uprzejmości są uwikłane w bezsensowny, a bardzo krwawy konflikt.
• Przyjaźń i lojalność: budująca się z czasem więź między Huckiem a Jimem jest jednym z najważniejszych aspektów powieści. Ich lojalność wobec siebie, mimo różnic rasowych i społecznych, podkreśla znaczenie relacji między ludźmi i wspólnej walki przeciwko niesprawiedliwości.
• Edukacja i wiedza: w powieści ostro kontrastuje się formalną edukację z praktyczną wiedzą i doświadczeniem życiowym. Huck, mimo braku formalnego wykształcenia, wykazuje się sprytem, inteligencją i zdolnością do krytycznego myślenia. Jim, choć analfabeta, posiada mądrość i umiejętności przetrwania. Powieść sugeruje, że prawdziwa wiedza pochodzi z doświadczenia i refleksji, a nie tylko z książek i szkolnych nauk. Tę ostatnią reprezentuje Tomek, którego plan uwolnienia Jima jest co najmniej dość skomplikowany.