Streszczenie szczegółowe
Na Niesamowite przygody dziesięciu skarpetek składają się opowiadania. Każde z nich poświęcone jest jednej ze skarpetek. W domu mamy i jej córki Basi (którą wszyscy nazywają Małą Be), jak to zdarza się także w wielu innych rodzinach, skarpetki niepostrzeżenie znikają. Wydaje się, że do pralki trafiają dwie, a z powrotem wyjmuje się już tylko jedną. Mama jednak nie jest gotowa pogodzić się z tym, że odnajdują się jedynie pojedyncze sztuki skarpet. Dlatego zamawia wizytę hydraulika, który ma wytropić, gdzie znikają skarpetki. Hydraulik rzeczywiście dokładnie sprawdza pralkę. Okazuje się, że ona sama działa jak najbardziej poprawnie. Problem leży gdzie indziej. Dokładnie w dziurze pod pralką, przez którą skarpetki uciekają. Po tym odkryciu mamy okazję poznać losy zaginionych skarpetek.
Okazuje się, że pierwsza z zaginionych została gwiazdą serialu, do którego dostała się, wygrywając casting. Teraz jest słynna i nie pamięta już o swoim poprzednim życiu. Jest celebrytką, udziela wywiadów, pojawia się na okładkach czasopism, w końcu zaś spisuje swoje losy w autobiografii, której wydanie wywołuje wielki skandal.
Druga skarpetka ma zupełnie inną historię. To wcielenie odwagi i bohaterstwa. Skarpetka angażuje się w pomoc mysiej rodzinie, którą ratuje przed polującym na nią jastrzębiem. Skarpetka jednak jest nie tylko bardzo odważna, ale i empatyczna. Ta jej miłość do innych jest tak silna, że zostaje matką zastępczą pięciu polnych myszy.
Trzecia skarpetka, granatowa postać, od zawsze predestynowana była do rzeczy wielkich. Nic więc dziwnego, że robi w końcu karierę polityczną. Niestety wybór tej drogi wiąże się z szeregiem dylematów moralnych, niełatwymi decyzjami społecznymi i światopoglądowymi. Skarpetka czerpie jednak wiedzę z własnego doświadczenia, co podkreśla jej słynne hasło: „każde prawo ma swoje lewo”.
Czwarta skarpetka też jest wyjątkowa. Jest to bowiem włoska skarpetka. Los chce, że trafia ona do bezdomnego. Okazuje się jednak, że był on kiedyś bohaterem zupełnie innej bajki, królem nawet. Ten były król i skarpetka, która ląduje na jego stopie, zbliżają się do siebie. Niestety w pewnym momencie pojawia się królowa z tej innej bajki. Kiedy już wydaje się, że skarpetka zostaje sama, okazuje się, że para zabiera ją ze sobą. Za swoje zasługi zostaje wyprana i awansowana na głównego królewskiego doradcę.
Piąta, wełniana skarpetka także uważa się za wyjątkową. W końcu jest wykonana z owczej, surowej wełny. Ten prawdziwy pancerz pomaga jej podjąć trudną misję ratunkową. Obroni ona bowiem rudego kotka, którego dręczy mały chłopiec.
Szósta skarpetka to czerwona otulistopka mamy Małej Be. Skarpetka ucieka z kosza na bieliznę. Trafia do pięknego ogrodu. Okazuje się, że spotyka tam panią, która płacze, stojąc przy krzaku róży. Kobieta przygotowywała swoje róże na konkurs, ale rano wyglądały one strasznie, dopiero wieczorem były prawdziwie przepiękne. Okazało się, że winne są kostki kurczaków, o które w nocy między różami odbywała się walka. Czerwona skarpetka niechcący zaplątała się w kolce i szarpiąc się, przybrała kształt róży. W efekcie kobieta zabrała skarpetkę na konkurs i dzięki temu zajęła pierwsze miejsce.
Siódma skarpetka to jedna z pary białych skarpetek w niebieskie paski. Skarpetki były już za małe na Be, więc nudziły się w koszu na bieliznę. Jedna z nich, zmęczona całą sytuacją, postanowiła uciec i zrealizować swoje marzenie o podróży nad morze. Kiedy już tam dotarła, przeraził ją ogrom wody. Zanim zdążyła odejść, porwała ją rybitwa, która upuściła skarpetkę na pełnym morzu. Uratował skarpetkę stateczek, którym bawiła się Mała Be. Szczęśliwie skarpetce udało się wrócić i z drugą do pary trafiła w końcu do nowego domu.
Ósma skarpetka uciekła z domu, bo miała dość nieprzyjemnych zaczepek kalesonów. Dotarła do lasu, gdzie porwała ją wrona. Skarpetka trafiła do jej gniazda. Szybko jednak zaprzyjaźniła się z wronami. Jej pomoc była nieoceniona, kiedy pojawiły się małe pisklęta.
Dziewiąta skarpetka usłyszała o złodzieju grasującym w kawiarni, którą bardzo lubiła rodzina małej Be. Postanowiła, że złapie złoczyńcę. Za pierwszym razem jej się nie udało, za drugim jednak – kiedy wysmarowała podłogę bitą śmietaną – już tak. Złodziejem okazał się kot.
Ostatnia, dziesiątka skarpetka należała do Małej Be. Jak jej właścicielka, była bardzo ruchliwa. Dziewczynka wylała na nią sok z czerwonych porzeczek. Kiedy mama chciała ją jednak wrzucić do prania, skarpetka uciekła. Na ulicy spotkała bardzo smutnego mężczyznę, za którym postanowiła pójść. Okazało się, że mężczyzna szedł do szpitala, w którym leczono jego syna. Mężczyzna uciekł, kiedy zobaczył, jak smutne jest dziecko. Skarpetka zachowała się jednak zgoła inaczej. Została z chłopcem, aby jakoś mu pomóc. Chłopiec się nudził. Nie smakowało mu także serwowane w szpitalu jedzenie. Nie znosił wręcz kisielu z jabłkiem. Skarpetka postanowiła interweniować. Narzuciła na siebie prześcieradło i przestraszyła kucharkę, której zapowiedziała, że dzieci nie chcą już kisielu. Doktorowi natomiast powiedziała, że dzieci się nudzą. Ten człowiek chciał coś zrobić, postanowił więc zatrudnić skarpetkę do rozśmieszania dzieci. Okazało się, że „Doktor Skarpeta” idealnie sprawdza się w tej roli. Chłopiec także poczuł się lepiej. Odwiedził go również tata.
Cały cykl kończą rozważania mamy i Małej Be, które zastanawiają się, dokąd to uciekły skarpetki. Obydwie życzą jednak uciekinierkom jak najlepiej.
Streszczenie krótkie
Niesamowite przygody dziesięciu skarpetek to cykl opowiadań, które streszczają losy skarpetek. Pojedyncze skarpety postanowiły bowiem uciec z domu Małej Be i jej mamy. Coraz częściej zdarzało się, że z kompletu skarpetek po praniu zostawała tylko jedna. Mama małej Be chciała się dowiedzieć, co się dzieje. Zamówiła więc hydraulika, który nie odkrył, co prawda, żadnej awarii w pralce, ale znalazł dziurę pod nią, przez którą uciekały skarpetki. Losy kolejnych z nich prezentowane są w pojedynczych opowiadaniach.
Pierwsza skarpetka po ucieczce zgłosiła się na casting do serialu i stała się gwiazdą. Okazuje się, że teraz rozdaje autografy i pozuje do zdjęć na okładki czasopism. Wydała nawet swoją autobiografię, która wywołała skandal.
Druga skarpetka po ucieczce zaangażowała się w pomoc mysiej rodzinie, którą atakował jastrząb. W końcu została matką zastępczą pięciu polnych myszek.
Trzecia skarpetka zrobiła karierę polityczną, choć był to ciężki kawałek chleba. Musiała mierzyć się z politycznymi, moralnymi i społecznymi dylematami. Ukuła jednak nawet własne powiedzonko – każde prawo ma swoje lewo.
Czwarta skarpetka, włoski model, trafiła na stopę bezdomnego, który wcześniej był królem, tylko w innej bajce. W końcu jednak zjawiła się po niego królowa, która zdecydowała także o zabraniu skarpetki. Stała się ona wówczas królewskim doradcą.
Piąta była wełnianą skarpetką, która uratowała małego kotka przed dręczącym go chłopcem.
Szósta skarpetka, należąca do mamy małej Be, uciekła do ogrodu, gdzie niechcący zamieniła się w różę i została przez ogrodniczkę zabrana na konkurs kwiatów.
Siódma skarpetka udała się nad morze, które bardzo chciała zobaczyć. Po drodze została porwana przez rybitwę, która upuściła ją na samym środku morza. Z pomocą przyszedł statek Małej Be. Skarpetka w końcu szczęśliwie wróciła do domu, a jako że była już na Małą Be za mała, trafiła do nowego domu.
Ósma skarpetka, uciekając przed zaczepkami kalesonów, trafiła do lasu, skąd porwała ją wrona. W gnieździe skarpetka zaprzyjaźniła się z ptakami, pomogła nawet, kiedy pojawiły się małe pisklęta.
Dziewiąta skarpetka tropiła w kawiarni złodzieja, którym okazał się kot.
Dziesiątka skarpetka, uciekając przed wizytą w pralce, trafiła do szpitala, w którym leżał mały chłopiec. Chcąc, żeby trochę się on rozweselił, postanowiła nastraszyć kucharkę, która miała przestać już podawać w kółko kisiel, a także uświadomić dyrektora, że dzieci się nudzą. Dostała pracę jako „Doktor Skarpeta”. Miała rozweselać dzieci, co świetnie jej wychodziło.
Na koniec opowiadań wracamy do Małej Be i mamy, które zastanawiają się, jak wiedzie się uciekającym skarpetom.
Plan wydarzeń
1. Niepokojące braki skarpetek w rodzinie Małej Be.
2. Wizyta hydraulika, który odkrywa dziurę w podłodze pod pralką.
3. Historia pierwszej skarpety, która zostaje gwiazdą.
4. Druga skarpeta zostaje przybraną matką mysiej rodziny.
5. Granatowa skarpeta zostaje politykiem.
6. Włoska skarpeta opiekuje się byłym królem z innej bajki i ostatecznie trafia do jego królestwa.
7. Piąta skarpeta broni małego kotka.
8. Czerwona skarpeta staje się różą i wygrywa konkurs kwiatów.
9. Siódma skarpeta dociera nad morze.
10. Ósma skarpeta trafia do gniazda wron i opiekuje się małym pisklętami.
11. Dziewiąta skarpeta zostaje detektywem.
12. Dziesiąta skarpeta ląduje w szpitalu, gdzie przyjmuje funkcję „Doktora Skarpety”, który ma rozśmieszać chore dzieci.
13. Mała Be i jej mama zastanawiają się nad losami uciekinierów.
Charakterystyka bohaterów
W Niesamowitych przygodach dziesięciu skarpetek biorą udział zarówno bohaterowie realistyczni, jak i ci fantastyczni. Do grupy postaci realistycznych zaliczamy:
• Małą Be – mała Basia, czyli dziewczynka, z której domu uciekają skarpetki, dziewczynka jest dobra, zastanawia się nad losami skarpetek, dobrze im życzy.
• Mamę Małej Be – dorosła kobieta, która podejmuje działania, aby ustalić, dlaczego z domu znikają skarpetki.
• Hydraulika – odkrywa dziurę, przez którą uciekają skarpetki.
10 kolejnych opowiadań koncentruje się głównie na bohaterach fantastycznych, a więc skarpetkach (czterech prawych i sześciu lewych), które uciekają z domu i przeżywają różnego rodzaju przygody. Każda skarpetka stanowi znak jakiegoś cennego spojrzenia na życie, ważnego problemu czy zagadnienia. Pojawiają się w tym opowieściach także inne postaci jak Bezdomny, który jest królem z innej bajki albo Zły Chłopiec, który znęca się nad małym kotkiem.
Czas i miejsce akcji
Czas i miejsce akcji Niesamowitych przygód dziesięciu skarpetek nie są precyzyjnie określone. Wydaje się, że jest to świat współczesny, natomiast ani miejsce, ani czas, w którym rozgrywa się historia skarpet z domu Małej Be, nie są bliżej sprecyzowane. Jest to w dużej mierze świat normalny, pełen zwyczajnych rodzin. Inaczej jednak wygląda świat, w którym pojawiają się skarpety. Na pozór jest to także świat, jak nasz, ale nikogo nie dziwi tam obecność skarpet, ich kariera polityczna czy aktorska.
Geneza utworu i gatunek
Justyna Bednarek – autorka Niesamowitych przygód dziesięciu skarpetek przyznała wprost, że pomysł na cykl opowiadań zaczerpnęła z własnej codzienności, a więc problemu znikających po praniu skarpet. Autorka postanowiła na bazie tego dotykającego większość rodzin problemu stworzyć fantastyczną opowieść, która będzie niosła w sobie ważne przesłanie.
Niesamowite przygody dziesięciu skarpetek to cykl opowiadań, a więc krótkich utworów literackich, które cechuje prosta akcja, niewielkie rozmiary. Historie są z reguły jednowątkowe, choć mają stosunkowo luźną konstrukcję. Mogą się tutaj pojawiać postaci drugoplanowe czy większe opisy otaczającej bohaterów rzeczywiści. Cykl łączy wspólny trzon, którym tutaj jest historia znikania skarpetek. Losy każdej z nich to już osobne opowiadania. Warto także zaznaczyć, że mowa tutaj o opowiadaniach nieco fantastycznych, które dopuszczają występowanie postaci innych niż realistyczne.
Problematyka
Niesamowite przygody dziesięciu skarpetek to cyk opowiadań, które w lekkiej i przyjemnej formie podejmują jednak ważne dla dzisiejszego świata problemy. Warto podkreślić, że skarpetki stworzone przez Justynę Bednarek to bardzo aktywne postaci, które nie przyglądają się biernie otaczającemu je światu, ale starają się go twórczo zmieniać, naprawiać, wywoływać uśmiech, pomagać tym, którzy tej pomocy potrzebują. Ponadto, spora część skarpetek wyraźnie chce szukać sensu swojego istnienia, odkrywać własne przeznaczenie. Nie opuszczają one domu Małej Be, bo jest im tam źle, ale dlatego, że potrzebują czegoś więcej.
Historia granatowej skarpetki pokazuje, że świat nie jest czarno-biały, a polityka jest bardzo skomplikowana. Historia skarpetki, która otula stopę bezdomnego, wskazuje na ważny problem społeczny. Oczywiście postać bezdomnego króla z innej bajki też jest nieco fantastyczna, ale pokazuje, że nigdy nie wiemy, dlaczego ktoś się znalazł w trudnej sytuacji. Uczy więc, że nie powinniśmy osądzać ludzi, kierując się stereotypami. W Niesamowitych przygodach dziesięciu skarpetek pojawia się także problem przemocy. Piąta skarpetka ratuje kotka przed dręczącym go chłopcem, ale cała historia pokazuje, że on także nie był jednoznacznie zły. Jedną z najbardziej przejmujących historii jest ta poświęcona Doktorowi Skarpecie, który śmiechem „leczy” dzieci, sprawia, że przebywający w szpitalu mali pacjenci znów zaczynają się uśmiechać.
Bohaterowie tych opowieści uczą. Niekoniecznie wprost, ale zachowania skarpetek pokazują, jak drobne gesty, codzienne wybory mogą sprawić, że życie stanie się lepsze. W tym sensie cały zbiór ma w sobie coś także z przypowieści i opowieści z morałem, czy też po prostu klasycznej bajki (z morałem).
Biografia autora
Justyna Bednarek to współczesna autorka, która zasłynęła przede wszystkim jako pisarka dziecięca. Urodziła się w 1970 roku. Przez wiele lat pracowała przede wszystkim jako dziennikarka, była związana z różnymi tytułami kobiecymi. Twórczością dla dzieci zajęła się znacznie później. Zadebiutowała dopiero w 2015 roku. Wydała wtedy bajki wierszem. Utwory pod tytułem Lenek i podróż, Lenek i gwiazdka oraz Lenek i polowanie błyskawicznie zyskały uznanie odbiorców. Od tamtej pory autorka koncentruje się właściwie wyłącznie na twórczości dla dzieci. Oprócz Niesamowitych przygód dziesięciu skarpetek wydała także Pięć sprytnych kun oraz W to mi graj. Bajki muzyczne. Książki Bednarek są zawsze bardzo pięknie ilustrowane. Dla autorki ważna jest więc nie tylko treść, ale i oprawa graficzna, która sprawia, że dzieci nie mogą oderwać się od historii.
Znaczenie tytułu
Tytuł Niesamowite przygody dziesięciu skarpetek od razu wskazuje na głównych bohaterów opowieści. Co ważne jednak natychmiast sygnalizuje nam także, że mowa będzie o jakichś fantastycznych wydarzeniach, skoro przygody mają się przydarzyć skarpetkom. Tytuł nawiązuje do wielu podobnych utworów fantastycznych i dziecięcych, natomiast ukrywa nieco problematykę, którą przedstawia fabuła. Tytuł nie sugeruje bowiem w żaden sposób, że treść będzie skłaniać do ważnych pytań np. społecznych.
