Streszczenie szczegółowe
Pewna królowa urodziła brzydkiego i niewydarzonego syna, który miał czubek sterczących włosów na głowie. Narodziny brzydkiego Knypsa zmartwiły matkę, ale wróżka pocieszyła ją. Kiedy dorośnie chłopiec miał „czarować wszystkich rozumem i dowcipem”. Wróżka obdarzyła go rozumem, którym mógł się podzielić z osobą, którą pokocha.
Mądry Knyps dorastał zdrowo, a jego zachowanie było tak urocze, że wszyscy się nim zachwycali. Knyps ma mnóstwo zalet. Kiedy tylko zaczął mówić, zawsze miał coś ciekawego do powiedzenia. Kiedy bohater miał siedem lat, królowa sąsiedniego królestwa urodziła dwie córki. Wróżka, która była świadkiem narodzin Knypsa, towarzyszyła również przy narodzinach królewien. Starsza dziewczynka była „piękna jak poranek, młodsza za to – okrutne brzydactwo”. Wróżka i tym razem pocieszyła drugą królową: Wielka mądrość młodszej córki sprawi, że nikt nie będzie zwracał uwagi na jej wygląd. Za to starsza „nie będzie miała rozumu za grosz i wyrośnie na głupią, chociaż śliczną pannę”. Królowa stwierdziła, że to niesprawiedliwe, na co wróżka odparła, że jej działanie ma sens i jest sprawiedliwe, o czym władczyni przekona się po latach.
Królewny dorastały, a z wiekiem, u każdej z nich, ujawniały się zarówno zalety, jak i wady. Młodsza dziewczyna robiła się coraz brzydsza, a starsza – coraz głupsza. Mijają lata. Młodsza, brzydka, ale inteligentna córka szybko wychodzi za mąż. Starsza nie potrafiła odpowiedzieć na żadne pytanie albo mówiła od rzeczy. Pewnego razu na przyjęciu narobiła tyle głupi, że nawet łagodna zazwyczaj królowa, była na nią zła. Jak tylko goście wyszli, zawstydzona królewna uciekła do lasu, gdzie płakała pod wielkim, rozłożystym dębem. Nagle spostrzegła zbliżającego się do niej mężczyznę. Był niski i utykał nieznacznie na jedną nogę. Przybysz zachwycił się urodą królewny, którą wcześniej mógł podziwiać jedynie na portrecie. Brzydki Knyps nie żałował, że przybył do ojczyzny dziewczyny, by móc ją ujrzeć. Młodzieniec ukłonił jej się, zdejmując kapelusz ozdobiony strusimi piórami. Choć młodsza córka królowej nie była zbyt rozgarnięta, od razu zauważyła wytworne maniery młodzieńca, a także jego bogaty strój oraz brylantowe klamry u trzewików (butów). Uwadze bohaterki nie umknęła także brzydota Knypsa, choć miał miły i dzwięczny głos, który drżał mu że wzruszenia. Młodzieniec zdziwił się, że ktoś tak urodziwy, jak księżniczka, może się smucić. Królewna odparła, że wolałaby być brzydka jak on, ale równie mądra.
Mądry Knyps stwierdził, że wątpliwości dziewczyny na temat własnego rozumu, świadczą o jej mądrości. Dodał, że jeśli tylko to jest źródłem, zmartwień królewny, może im szybko zaradzić. Później Knyps z Czubkiem opowiedział bohaterce o darze, który otrzymał od wróżki o tym, że może obdarzyć swoim rozumem osobę, którą pokocha. Królewna była oczarowana, że brzydki Knyps w tak subtelny sposób wyznał jej miłość i to pomimo głupoty dziewczyny. Bohaterka nie była jednak ślepa. Dostrzegała szpetotę młodzieńca: wielki, gruby czerwony nos, zez, koślawą nogę i włosy najeżone w czub. Bohaterka wiedziała jednak, że, gdy zostanie żoną brzydkiego Knypsa, zmądrzeje, a ta tym zależało jej najbardziej.
Przedłużające się milczenie i uważny wzrok księżniczki kazały myśleć młodzieńcowi, że dziewczyna odrzuca jego oświadczyny. Nie zdziwiło to Knypsa i zanim odszedł, powiedział królewnie, że ponowił swoją propozycję za rok. Księżniczka przestraszyła się jednak, że „co się odwlecze, to uciecze” i że straci szansę na to, by zmądrzeć. Oddała rękę Knypsowi, obiecując, że zostanie jgo żoną za rok. Po tym, jak to uczyniła, świat wydał się jej zupełnie inny; wszystko było interesujące, warte poznania i zastanowienia. Podniosła palec i na podstawie kierunku wiatru, rozpoznała kierunki świata. Miała pewność, że zmądrzała. Kiedy wróciła do pałacu, wszyscy byli zdumieni jej przemianą. Tak minął rok.
Pewnego dnia, królewna, pogrążona w myślach spacerowała po lesie, aż doszła do rozłożystego dębu. Nagle u podnóża drzewa usłyszała brzdęki, stukoty i stłumiony gwar. Głosy odpowiedziały, że szykują ucztę weselną Knypsa. Uroczystość ma odbyć się jutro. Przed księżniczką otworzyła się pieczara, w której znajdowali się maleńcy kucharze i cukiernicy. Królewna zupełne o tym zapomniała, lecz brzydki Knyps, który wyszedł zza dębu, liczył na to, że ukochana dotrzyma słowa i uczyni go najpoważniejszym mężczyzną na świecie. Młodzieniec wyjaśnił, że ta sama wróżka, która pozwoliła mu dzielić się swoją inteligencją, z tym kogo pokocha, sprawiła, że księżniczka może obdarzyć Knypsa własnymi wdziękami, jeśli szczerze go pokocha. Królewna rzekła:„Ależ tak! [...] Życzę sobie tego.
Po tych słowach, Knyps z Czubkiem wydał się księżniczce „nadzwyczaj przystojnym kawalerem. [...] Miło na niego patrzeć. Nie jest wcale tak niskiego wzrostu:sięga mi przecież do ramienia, a ja jestem bardzo wysoka. Patrzy na mnie nieco z ukosa, ale jest to pełne wdzięku spojrzenie zakochanego. Stąpa niezwykle elegancko, modnie , opadając na jedną nogę, włosy ma tak bujne, że układają się w piękny czub, a już najbardziej zachwyca mnie jego nos; jest w nim coś wojackiego i bohaterskiego”. Królewna również na głos wyraziła swój zachwyt.
Wtem pojawiła się wróżka i zaśmiała się serdecznie, mówiąc:„Czasem wróżka czar przemian w ręce ci oddaje/by życie ci rozbłysło urokiem i wdziękiem/a wówczas to, co kochasz/mądre ci się wydaje/a co kochasz serdecznie – wydaje się piękne”. Młoda para żyła długo i szczęśliwe. Knyps z czubkiem szczycił się przed całym światem mądrością swojej żony, a ona jego wdziękiem i urodą.
Streszczenie krótkie
W pewnym królestwie przychodzi na świat brzydki Knyps. Ma on zjeżone włosy, które układają się na głowie w czubek, utyka na jedną nogę. Ponadto, Knyps ma zeza i gruby czerwony nos. Przy jego narodzinach jest obecna wróżka, która zapewnia królową, że malec będzie tak inteligentny, uroczy i dowcipny, że nikt nie będzie zauważał jego brzydoty. Bohater ma też inny dar.
Wróżka obecna przy narodzinach Knypsa, sprawiła, że bohater może obdarzyć swoim rozumem osobę, którą pokocha. Kiedy Knyps ma siedem lat, w sąsiednim królestwie przychodzą na świat dwie księżniczki – starsza jest piękna, ale głupia, druga – mądra, ale brzydka. Przy ich urodzeniu obecna jest ta sam wróżka, która ofiarowała dar brzyskiemu Knyps z Czubkiem.
Matka uważa, że wielka mądrość młodszej córki i głupota młodszej, nie mają nic wspólnego ze sprawiedliwością, lecz wróżka zapewnia ją, że jej sprawiedliwość objawi się po latach. Tymczasem jedna siostra robi się coraz piękniejsza, a druga – coraz mądrzejsza. Zalety umysłu tej drugiej sprawiają, że szybko wychodzi za mąż. Kiedy ta druga kompromituje się na przyjęciu, jej matka jest zła. Zawstydzona i zapłakana dziewczyna ucieka do lasu. Pod dębem spotyka Knypsa z Czubkiem. Przybysz od dawna zachwyca się jej urodą, którą podziwał do tej pory jedynie na portretach. Królewna dostrzega brzydotę, ale urzekają ją maniery i bogaty strój młodzieńca. Knyps dostrzega jej smutek. Królewna wyznaje, że wolałaby być brzydka jak on, ale posiadać jego inteligencję, ponieważ jest głupia.
Bohater zdradza, że może jej pomóc, ponieważ osoba, którą pokocha uzyska jego umysł. Księżniczka zrozumiała, że brzydal wyznaje jej miłość. Milczała jednak, widząc jak bardzo jest szpetny. Młodzieniec uznał, że milczenie to odmowa i obiecał dziewczynie, że oświadczy się ukochanej ponownie za rok. Księżniczka przestraszyła się jednak, że straci okazję, by stać się inteligentna i postanowiła oddać rękę Knypsowi. Jak tylko to powiedziała, poczuła, że jest mądra. Wszyscy w zamku byli zaskoczeni jej przemianą. Minął rok. Królewna wybrała się na spacer do lasu. Pod dębem usłyszała szmery, hałasy i głosy. Okazało się, że trwają przygotowania do ślubu Knypsa, który miał odbyć się nazajutrz.
Maleńcy cukiernicy i kucharze nie tracili czasu. Królewna zupełnie zapomniała o swojej obietnicy sprzed roku. Nagle zza drzewa wyszedł brzydki Knyps. Wyjaśnił królewnie, że tak jak on ma mo dzielenia się swoim rozumem z ukochaną, tak na może podzielić się swym wdziękiem z tym, kogo pokocha. Bohaterka powiedziała, że chce to zrobić. W tym momencie, dziewczyna przestała dostrzegać brzydotę młodzieńca. Wtem pojawiła się wróżka wyjaśniając, że tak działa miłość. Knyps nie dostrzega głupoty żony, a ona jego brzydoty Na koniec odbywa się uczta weselna Knypsa i księżniczki. Bohaterowie żyją długo i szczęśliwie.
Plan wydarzeń
- Narodziny brzydkiego Knypsa.
- Obecność wróżki przy narodzinach Knypsa i jej dar.
- Dorastanie mądrego Knypsa.
- Narodziny dwóch księżniczek (mądrej i głupiej) na sąsiednim dworze.
- Smutek pięknej królewny
- Mądry Knyps i jego spotkanie z księżniczką.
- Głupota księżniczki i pocieszenie Knypsa.
- Mądry Knyps i jego opowieść o swoim darze.
- Oświadczyny.
- Zapewnienie knypsa o ponowieniu oświadczyn za rok.
- Obietnica pięknej królewny.
- Przemiana księżniczki.
- Przygotowania do wesela Knypsa pod dębem.
- Spotkanie Knypsa i królewny pod dębem.
- Wyznanie królewny.
- Zmiana w postrzeganiu Knypsa przez królewnę.
- Zjawienie się wróżki.
- Uczta weselna.
Charakterystyka bohaterów
Knyps z Czubkiem – nazwany tak z powodu zjeżonych włosów, które tworzą na jego głowie czubek; ma zeza, gruby czerwony nos;utyka i jest niski; wróżka obdarzyła go mnóstwem zalet; chłopiec jest inteligentny i dowcipny; uwielbia go cały dwór; marzy o miłości;
najważniejszy dar, który ofiarowała mu wróżka obecna przy narodzinach Knypsa to możliwość podzielenia się swoim rozumem z osobą, którą pkocha; obiektem jego uczuć jest księżniczka z sąsiedniego królestwa, którą do tej pory podziwiał jedynie na portretach; kocha królewnę, więc nie zważa na jej głupotę; jest jednocześnie świadomy swojej brzydoty, dlatego nie naciska na ślub; odchodzi, obiecując, że ponowił swoją propozycję za rok; miłość królewny sprawia, że mankamenty w jego wyglądzie przestają mieć znaczenie.
Starsza królewna – piękna, lecz głupia; popełnia gafę za gafą, nie potrafi odpowiadać na pytania; z tego powodu jest jej wstyd; kiedy spotyka w lesie Knypsa przyznaje, że wolałaby być mądra niż piękna; tak bardzo tego pragnie, że zgadza się wyjść za mąż za brzydkiego, lecz bystrego Knypsa, by podzielił się z nią swoją inteligencją, kiedy wraca po roku do lasu i ma spełnić obietnice daną młodzieńcowi, odkrywa, że jego mankamenty w wyglądzie już jej nie przeszkadzają; wróżka obecna przy narodzinach Knypsa, wyjaśniła, że sprawiła to miłość królewny do młodzieńca
Krasnoludki – maleńcy kucharze i cukiernicy, którzy przygotowują ucztę weselną Knypsa.
Wróżka – obecna zarówno przy narodzinach Knypsa, jak i księżniczek; obdarowała bohaterów niezwykłymi darami, zgodnej ze słowami wróżki: jej sprawiedliwość ujawniła się po latach.
Czas i miejsce akcji
Historia Knypsa, jak to baśń, rozgrywa się w nieokreślonym miejscu i czasie. Mowa jest jedynie o dwóch sąsiednich królestwach. Akcja rozgrywa się na przestrzeni kilkunastu lat od narodzin bohaterów do momentu, gdy osiągają wiek idealny do zamążpójścia. Knyps i królewna spotykają się w zaczarowanym lesie pod dębem; od ich zaręczyn do ślubu mija rok.
Gatunek, geneza i budowa utworu
Historia Knypsa z Czubkiem, autorstwa Charles’a Perraulta, to klasyczna baśń, która łączy w sobie elementy fantastyczne z moralizatorskim przesłaniem. Baśń ta, podobnie jak inne utwory Perraulta, jest głęboko zakorzeniona w tradycji ludowej, ale jednocześnie odzwierciedla wpływy kultury dworskiej XVII–wiecznej Francji. „Knyps z czubkiem” to baśń, która charakteryzuje się obecnością elementów fantastycznych, takich jak magia czy nadprzyrodzone zdolności, oraz prostą, zrozumiałą fabułą. Gatunek ten ma na celu nie tylko bawić, ale także przekazywać uniwersalne wartości. W przypadku tej baśni główny morał dotyczy akceptacji siebie i innych oraz znaczenia inteligencji i sprytu w przezwyciężaniu trudności życiowych. Baśń jest skonstruowana zgodnie z typowym schematem tego gatunku:
Wprowadzenie – przedstawienie postaci i sytuacji wyjściowej (narodziny Knypsa i jego obdarowanie przez wróżkę niezwykłym talentem).
Rozwinięcie – rozwój wydarzeń, w którym bohater musi zmierzyć się z wyzwaniami, jak np. spotkanie z księżniczką.
Punkt kulminacyjny – rozwiązanie głównego konfliktu, zwykle dzięki pomocy magicznej lub sprytowi bohatera.
Zakończenie – ukazanie triumfu dobra nad złem oraz przekazanie czytelnikowi morału.
Baśń „Knyps z Czubkiem” wyróżnia się subtelnym humorem i ironicznym podejściem do tematów takich jak powierzchowność czy intelekt, co czyni ją uniwersalną i atrakcyjną zarówno dla dzieci, jak i dorosłych.
Problematyka
Problematyka baśni „Knyps z Czubkiem” związana jest z ludzkimi ułomnościami, wadami i zaletami. Knyps ma mnóstwo zalet; jest mądry, dowcipny i dobry, ale brzydki. Starsza księżniczka może natomiast pochwalić się ponadprzeciętną urodą, lecz w przeciwieństwie do młodszej siostry jest głupia. Morał baśni jest taka, że najważniejszą wartością w życiu człowieka jest miłość. To dzięki niej wady partnera tracą znaczenie, a zakochani uzupełniają się wzajemnie (Knyps dzieli się z królewną swoją inteligencją, a ona z nim – wdziękiem).
Biografia autora
Charles Perrault (ur. 12 stycznia 1628 w Paryżu, zm. 16 maja 1703 tamże) był francuskim pisarzem, poetą i jednym z najważniejszych twórców literatury dziecięcej. Uznawany za ojca literackiej baśni, zasłynął dzięki zbiorowi „Bajki Babci Gąski” (Histoires ou contes du temps passé, avec des moralités), w którym znalazły się takie klasyki jak „Kopciuszek”, „Śpiąca królewna” czy „Czerwony Kapturek”.
Perrault swoją twórczością wpłynął na rozwój baśni literackiej, wprowadzając elementy moralizatorskie i dostosowując tradycyjne opowieści ludowe do gustów wykształconego, dworskiego odbiorcy. Był również członkiem Francuskiej Akademii, gdzie angażował się w debatę na temat wyższości literatury nowoczesnej nad klasyczną. Jego prace miały ogromny wpływ na późniejszych twórców baśni, takich jak bracia Grimm czy Hans Christian Andersen.
