Spis treści:
- Pandemia a cyfryzacja polskich szkół
- Dostęp do sprzętu nie wystarczy
- Jak można wykorzystywać technologię w edukacji?
- Dlaczego warto wykorzystywać technologię w edukacji?
Pandemia a cyfryzacja polskich szkół
Cyfryzację polskich szkół znacznie przyspieszył wybuch pandemii COVID-19, kiedy na okres wielu miesięcy została wprowadzona nauka zdalna. Nauczyciele musieli wówczas w bardzo krótkim okresie dostosować swoje tradycyjne, wypracowywane przez lata praktyki, metody pracy do cyfrowego świata, a szkoły i nauczycieli zaczęto doposażać w sprzęt, niezbędny do prowadzenia lekcji online.
Nie rozwiązało to oczywiście wszystkich problemów, a przy okazji obnażyło wiele innych, z którymi borykały się polskie szkoły podczas nauki zdalnej. Uczniowie niejednokrotnie miewali kłopoty z dostępem do sprzętu czy internetu, a część z młodszych dzieci nie potrafiła jeszcze sprawnie korzystać z komputerów. Podobnie sprawa wyglądała w przypadku starszych nauczycieli, dla których przejście na nauczanie zdalne również było dużym wyzwaniem. Początkowo pedagodzy nie dysponowali też zbyt wieloma materiałami, których mogliby używać do przeprowadzania lekcji zdalnie, a także nie znali narzędzi, które mogłyby im w tym pomóc.
Długie miesiące nauki zdalnej pozwoliły zarówno uczniom, jak i nauczycielom, wypracować sobie pewne metody włączania technologii cyfrowych do edukacji, a wielu z nich nawet dziś, podczas nauki stacjonarnej, nadal z nich korzysta. Powstaje też coraz więcej programów, jak „Laptop dla czwartoklasisty”, „Bon na laptopa dla nauczyciela” czy „Laboratoria przyszłości”, dzięki którym szkoły, uczniowie i nauczyciele wciąż są wyposażani w sprzęt. To jednak za mało, by można było powiedzieć, że polskie szkoły przeszły pełną i skuteczną cyfryzację. Jakie warunki trzeba zatem spełnić, by mogła być ona przeprowadzona?
Przeczytaj również: Szukasz darmowych odpowiedzi do podręczników? Poznaj nowy serwis edukacyjny!
Dostęp do sprzętu nie wystarczy
Dostęp od sprzętu jest głównym filarem wprowadzania do szkół skutecznej cyfryzacji, bo bez niego byłaby ona niemożliwa. Cały proces nie może jednak kończyć się tylko na tym:
– Kluczowymi elementami transformacji cyfrowej w edukacji jest poprawa dostępności oraz sprawienie, by treści i metody nauczania były angażujące i skuteczne. Transformacja cyfrowa to w zasadzie każda zmiana w sposobie, w jaki kształcimy naszych uczniów. Może to oznaczać wszystko, od wprowadzenia nowych technologii do zajęć po zmianę sposobu oceniania i śledzenia postępów uczniów – tłumaczy Milena Wojciechowska, ekspertka w zakresie rozwiązań chmurowych dla edukacji oraz nowych technologii.
By cyfryzacja szkół miała sens, należy zacząć od początku, czyli od uzbrojenia w umiejętności cyfrowe nauczycieli, którzy będą nie tylko uczyć swoich przedmiotów, ale przez wykorzystanie metod cyfrowych w swojej pracy, przekazywać swoim uczniom również wiedzę dotyczącą technologii. W ostatnich latach coraz częściej organizowane są projekty, warsztaty i szkolenia, z których mogą skorzystać chętni nauczyciele, potrzebne jest jednak wyposażenie w tę wiedzę wszystkich pedagogów. Jak twierdzi Milena Wojciechowska, w tym przypadku wiele leży w rękach dyrektorów placówek edukacyjnych:
– Budowanie umiejętności cyfrowych wśród personelu i nauczycieli jest ważne, a dla dyrektorów szkół kluczowa jest wewnętrzna ocena poziomu kompetencji cyfrowych. Oznacza to zidentyfikowanie ekspertów, którzy mogą zapewnić wsparcie tym nauczycielom, którzy go potrzebują. Dobrzy dyrektorzy szkół będą mieli jasną wizję ścieżki cyfrowej, jaką musi podążać szkoła, i będą w stanie inspirować pracowników do pracy w tym kierunku.
Potrzebne jest zatem stworzenie ogólnego planu kształcenia w tym kierunku nauczycieli, ale również uczniów, ponieważ i w ich przypadku samo powierzenie im sprzętu nie wystarczy – potrzebne jest też pokazanie im, w jaki sposób mogą wykorzystywać go do nauki. Dobitnie pokazał to wprowadzony w 2005 roku w Stanach Zjednoczonych projekt „One Laptop Per Child”, podczas którego przekazywano ubogim dzieciom z Afryki proste w obsłudze i wyposażone w specjalne oprogramowanie edukacyjne laptopy, które miały im zapewnić taki dostęp do wiedzy, jaki ma reszta świata. Jak okazało się po latach, nie poprawiło to poziomu ich wykształcenia, ponieważ nie opracowano programu wykorzystywania sprzętu do nauki, co poskutkowało tym, że komputery były używane przez dzieci do celów innych niż naukowe.
Przeczytaj również: Młodzież rezygnuje z lekcji religii. Ksiądz wyjaśnia, w czym tkwi problem
Jak można wykorzystywać technologię w edukacji?
Sporo dzieci i rodziców po doświadczeniu nauki zdalnej, wyobraża sobie lekcje online jako prowadzone w tradycyjny sposób, tylko przy użyciu komputera, gdzie nauczyciel tłumaczy zagadnienia za pośrednictwem komunikatora wideo, a włączanie technologii do zajęć w szkole jako puszczenie na lekcji filmu czy wyświetlanie prezentacji na rzutniku. Dzisiejsza technologia daje nauczycielom do dyspozycji jednak wiele ciekawszych narzędzi:
– Korzystanie z witryn lub aplikacji z grami edukacyjnymi (takimi jak: quizy, łamigłówki i wyzwania związane z tematyką lekcji) doda do lekcji element zabawy, jednocześnie budując zaangażowanie uczniów. Technologię cyfrową można też wykorzystać do grywalizacji lekcji, włączając cele, zadania i nagrody, aby stworzyć bardziej stymulujące (a tym samym skuteczniejsze) doświadczenia edukacyjne (…) – wylicza Milena Wojciechowska. – Rzeczywistość wirtualną (VR) można natomiast użyć do tworzenia scenariuszy symulacyjnych, wirtualnych wycieczek terenowych i oferowania bezpośredniego doświadczenia nabywanych umiejętności, zamiast jedynie czytania i rozmawiania o nich.
Ponadto jest też wiele narzędzi, z których korzystanie podczas lekcji pozwala uczniom rozwinąć nie tylko kompetencje twarde, dotyczące obsługi narzędzi informatycznych, ale i kompetencje miękkie, które również są pożądane na rynku pracy:
– Wiele narzędzi edukacyjnych oferuje różnorodne funkcje promujące współpracę. Na przykład narzędzia do wideokonferencji umożliwiają uczniom prowadzenie wirtualnych spotkań z kolegami z klasy z dowolnego miejsca na świecie. Dzięki bezpłatnym rozwiązaniom do przechowywania danych online uczniowie mogą natomiast z łatwością udostępniać i edytować projekty między sobą. Odzwierciedla to umiejętności pracy zespołowej i komunikacji wymagane w każdym miejscu pracy.
Przeczytaj również: Bullying w szkole jest podobny do mobbingu. Psycholog wyjaśnia zjawisko
Dlaczego warto wykorzystywać technologię w edukacji?
Technologie coraz częściej towarzyszą nam w codziennym życiu, a umiejętności z nimi związane są coraz bardziej pożądane na rynku pracy. Dla uczniów, którzy dopiero za kilka lub kilkanaście lat podejmą swoje pierwsze prace, kompetencje cyfrowe są jeszcze bardziej niezbędne niż dla dzisiejszych dorosłych, ponieważ znaczna większość z nich będzie pracować w niemal całkowicie scyfryzowanych zawodach przyszłości. Z tego względu tak ważne jest włączanie nowych technologii do edukacji szkolnej:
– Technologia umożliwia przygotowanie uczniów do funkcjonowania w kontekście zawodowym. Muszą oni zapoznać się z narzędziami i umiejętnościami, z którymi prawdopodobnie spotkają się w nowoczesnym miejscu pracy – tłumaczy Milena Wojciechowska. – Integrując te technologie z regularnym programem nauczania i bieżącymi zajęciami, instytucje zapewniają, że ich uczniowie są gotowi na pracę na wiele sposobów.
Dodatkowo włączenie do nauczania technologii, z której na co dzień dzieci i młodzież chętnie korzystają, która ich absorbuje i interesuje, może sprawić, że zajęcia wcześniej oceniane przez nich jako nudne, staną się interesujące i zachęcą ich do samodzielnego zgłębiania wiedzy.
– Poza zajęciami lekcyjnymi uczniowie korzystają z technologii we wszystkich aspektach swojego życia. W klasie technologia może sprawić, że nauka stanie się przyjemniejsza i bardziej ekscytująca (…). Internet i narzędzia cyfrowe umożliwiają uczniom poznawanie różnych przedmiotów, prowadzenie badań i dostęp do materiałów edukacyjnych, które nie są dostępne w tradycyjnych podręcznikach – mówi Milena Wojciechowska.
Część rodziców obawia się jednak, że cyfryzacja szkół może pogłębić związane z korzystaniem przez młodych ludzi z technologii problemy, które już dziś są widoczne. Mowa tu oczywiście m.in. o uzależnieniu i zmęczeniu cyfrowym, cyberprzemocy oraz innych zagrożeniach związanych z użytkowaniem technologii. Dobrze przeprowadzona transformacja cyfrowa w szkołach, musi więc nie tylko zawierać w swoim holistycznym programie informacje o tym, jak posługiwać się technologią, ale także przygotować uczniów do bezpiecznego korzystania z niej:
– Technologia niesie ze sobą zagrożenia i dlatego włączając ją do zajęć, istotne jest również uczenie dzieci odpowiedzialności w cyfrowym świecie. W czasie zajęć powinno się poruszać koncepty takie jak komunikacja bez przemocy, anonimowość i prywatność w internecie, cyberbezpieczeństwo, czy też krytyczna ocena źródeł informacji – wyjaśnia Milena Wojciechowska.
Źródło: gov.pl, laptop.org, bryk.pl
Oprac.: Joanna Cwynar
Odpowiedzi do zadań z podręczników z matematyki znajdziesz tutaj:
Matematyka – rozwiązania zadań z zeszytu ćwiczeń
Odpowiedzi do zadań z podręcznika z matematyki
Ćwiczenia z wyjaśnieniami – podręczniki z matematyki
