Spis treści:

Tajemnicza struktura w Mauretanii. Czym jest Oko Sahary? 

Oko Sahary, Oko Afryki, a czasami tajemnicza struktura Richat – wszystkie te określenia odnoszą się do jednego obiektu, gigantycznej, niemal idealnie okrągłej formacji skalnej leżącej na terenie Mauretanii. 

Richat przypomina oko, jednak dopiero gdy spojrzymy na nie z góry. Średnica obiektu waha się w granicach 40-50 km i jest świetnie widoczna z kosmosu. Zdjęcia ukazujące ją w całej okazałości najczęściej pochodzą z obserwacji satelitów lub aparatów astronautów, którzy fotografują Ziemię z pokładu Międzynarodowej Stacji Kosmicznej.

oko sahary z miedzynarodowej stacji kosmicznej
Po raz pierwszy nietypowy kształt zauważono podczas pierwszych lotów kosmicznych. Powyższe zdjęcie wykonano z Międzynarodowej Stacji Kosmicznej w 2014 roku /fot. NASA/domena publiczna

W rzeczywistości Oko Sahary jako osobną, a do tego nietypową strukturę zidentyfikowano dopiero w latach 50. XX wieku, właśnie podczas pierwszych lotów kosmicznych. 

Jak powstało Oko Sahary? 

Początkowo uważano, że za powstanie tej struktury musi odpowiadać uderzenie meteorytu, a Oko Sahary to krater. Pojawiła się również inna teoria, która sugerowała, że Richat to "niedoszły" wulkan – wybrzuszenie w Ziemi spowodowane gromadzeniem się lawy, która jednak nie wydostała się na powierzchnię. 

Ostatecznie, po przeprowadzeniu szczegółowych analiz naukowcy doszli do wniosku, że Oko Sahary to kopuła geologiczna – miejsce, gdzie okrągła część powierzchni Ziemi została wypchnięta w górę siłą procesów tektonicznych. W centrum okręgu znajdują się skały najstarsze, im bliżej krawędzi, tym młodsze ujawnione pokłady. Wypiętrzenie wydarzyło się w okresie kredy (145-66 mln lat temu). Od tego czasu wyniesione fragmenty skał były nieustannie poddawane procesom erozji, które opowiadają za obecny wygląd struktury.

Przeczytaj: Masyw Tamu - podwodny olbrzym. Największy wulkan na Ziemi?

Kamieniołom pitekantropa. Wykopaliska archeologiczne w Oku Sahary 

Nietypowy, pozornie nienaturalny wygląd struktury Richat szybko zaczęto łączyć z działalnością prehistorycznych ludzi. Jedna z tych teorii jest wybitnie interesująca i zajmiemy się nią osobno w ostatniej części artykułu. 

Badania archeologiczne prowadzone na terenie Oka Sahary jednoznacznie potwierdziły obecność przedstawicieli rodzaju Homo. Najstarsze znaleziska to artefakty kultury aszelskiej, które mogą pochodzić sprzed nawet 2 milionów lat, kiedy na Ziemi nie żyli jeszcze przedstawiciele Homo sapiens. 

Wytwory kultury aszelskiej to bardzo proste narzędzia z kamienia, głównie tzw. pięściaki, czyli symetrycznie obrobione twarde kamienie o sercowatym lub owalnym kształcie. Ich twórcami byli przedstawiciele gatunków Homo erectus i Homo heidelbergensis.

pięściak i wizualizacja homo erectus
Pierwsze narzędzia i ich twórcy. Po lewej przykład pięściaka, artefaktu kultury aszelskiej. Po prawej rekonstrukcja wyglądu samicy z gatunku Homo erectus (człowiek wyprostowany) /fot. Didier Descouens/CC BY-SA 3.0/Tim Evanson/CC BY-SA 2.0

Przodkowie człowieka współczesnego prawdopodobnie wykorzystywali Oko Sahary jako swego rodzaju kamieniołom, w którym można było znaleźć mnóstwo większych i mniejszych odłamków skalnych. Badania wskazują też na obecność nowszych artefaktów wymieszanych ze starszymi, co wskazuje na "mieszanie się" warstw ziemi w trakcie cykli lodowcowych i innych procesów geologicznych.  

Wedle obecnego stanu wiedzy wszystko wskazuje na to, że ludzie pojawiali się w okolicach Oka Sahary od milionów lat, jednak były to tylko krótkie przystanki na drodze grup łowców-zbieraczy znajdujących się w nieustannej wędrówce. 

Czy Oko Sahary to ruiny Atlantydy? 

Niektórzy podejrzewali, że obecność ludzi była tu znacznie bardziej intensywna niż wskazują najnowsze badania. W ich opinii struktura Richat swoim kształtem odpowiada platońskiemu opisowi... Atlantydy!

Przeczytaj: Co potrafi HAARP? Sztuczna zorza to tylko jedna z opcji

Zgadzać mają się wymiary, a także koncentryczny układ Oka Sahary, który odpowiada rozkładowi mitycznego miasta. Sprytni autorzy tej hipotezy dziwnym trafem pominęli jednak kilka niewygodnych szczegółów licząc chyba, że nikt nie zweryfikuje ich pomysłu z tak niszowym i nieznanym autorem jak Platon.

wizualizacja atlantydy
Jedna z wielu wizualizacji platońskiej Atlantydy /fot. Wiszun/CC BY-SA 4.0

Jeden z takich fragmentów to na przykład: "[...] przyszły straszne trzęsienia ziemi i potopy, a wyspa Atlantyda zanurzyła się pod powierzchnię morza i zniknęła"

Jakkolwiek nie obróci się mapy, Oko Sahary za żadne skarby nie chce zbliżyć się do oceanu, które cały czas utrzymuje stabilny dystans ok. 500 km od zewnętrznych krawędzi Richat. Teorii o Atlantydzie nie potwierdziło też mapowanie głębszych pokładów za pomocą fal radiowych, które nie tylko nie wykryły żadnych śladów pradawnej cywilizacji, ale choćby pojedynczych budynków czy innych sztucznych struktur, które potwierdzałyby więcej niż chwilową, epizodyczną obecność człowieka w Oku Sahary. 

Źródła: earthobservatory.nasa.gov; livescience.com; heritagedaily.com; 

Marcin Szałaj

Czytaj także:

Mount Everest staje się wyższy. Jak to możliwe?

Największy grzyb na świecie. Ten gatunek rośnie także w Polsce

Niezwykły spacer w głąb ziemi. Jaskinie na Kadzielni to cały system korytarzy