Spis treści:

Największy organizm świata to amerykański grzyb

Opieńka? Jak to możliwe? Przecież to gatunek dobrze znany w Polsce, a w lasach rośnie wiele grzybów, które rozmiarem znacznie przewyższają drobne opieńki. Odpowiedź kryje się pod ziemią. To, co widzimy, to tylko przysłowiowy "wierzchołek góry lodowej", w tym przypadku – grzybowej. 

Za największy organizm pod względem zajmowanej powierzchni i masy uznaje się opieńkę ciemną, odkrytą w 2001 roku w Górach Błękitnych we wschodnim Oregonie.

Drobne grzybki, które jesienią można zobaczyć na pniach drzew, to jedynie niewielka część ogromnej struktury, ukrytej pod ziemią przez niemal cały rok. W rzeczywistości ponad 99% masy tego organizmu stanowi grzybnia – cienka, biała warstwa, która rozrasta się pod ziemią i pod korą drzew znajdujących się w jej zasięgu.

opienka ciemna korzenie
Czarne, przypominające korzenie "sznurówki" to w rzeczywistości macki rozrastającego się pod ziemią olbrzyma /fot. Craig L. Schmitt, Michael L. Tatum, domena publiczna

Jedna z potocznych nazw opieńki w języku angielskim to "grzyb sznurówkowy". Nietypowa nazwa nawiązuje do cienkich, przypominających korzenie drzew wypustek, które rozrastają się tuż pod powierzchnią ziemi. Dzięki nim grzyb może sięgać kolejnych drzew. Tempo wzrostu grzybni u opieniek wynosi od 30 do 90 cm rocznie. Wydaje się to niewiele, ale wszystko zależy od długości życia, która u tego grzyba jest praktycznie nieograniczona.

Zobacz: Czasznica olbrzymia to gigant wśród grzybów. Może ważyć ponad 20 kg

Największy grzyb świata waży tyle, co 200 płetwali błękitnych

Według najnowszych szacunków "Opieńka z Oregonu" zajmuje powierzchnię blisko 9 km², czyli prawie 900 hektarów. Jeszcze bardziej zdumiewająca jest masa grzyba, szacowana na od 7 500 do 35 000 ton! W przeliczeniu na płetwale błękitne to około 200 "jednostek".

Szacunki dotyczące powierzchni i tempa wzrostu grzybni pozwalają oszacować wiek grzyba na od 2 do 8 tysięcy lat.

Ktoś mógłby zapytać: skąd wiadomo, że to jeden grzyb? Może to tysiące osobnych organizmów, które w żyznej glebie rozrosły się do wielkich rozmiarów i splotły w taki sposób, że teraz trudno je rozróżnić? Amerykańscy leśnicy rozważali tę możliwość i w celu jej sprawdzenia pobrali setki próbek z różnych fragmentów lasu, które poddano badaniom genetycznym oraz innym metodom pozwalającym określić, czy mamy do czynienia z jednym organizmem, czy z wieloma osobnikami tego samego gatunku. Wszystkie analizy jednoznacznie potwierdziły, że gigantyczna struktura pod lasem w Oregonie to jeden organizm.

Przeczytaj: Najdziwniejsze grzyby świata. Wygląd niektórych może przerazić

Opieńka z Oregonu. Niewidoczny gigant i cichy zabójca

Opieńki z Oregonu nie można nazwać "łagodnym olbrzymem". Chociaż dla ludzi ten gatunek jest niegroźny, stanowi śmiertelne zagrożenie dla drzew. Opieńka to pasożyt, który rozrasta się pod korą drzew, wysysając z nich wodę i substancje odżywcze. Grzyb wywołuje także chorobę zwaną opieńkową zgnilizną korzeni, co zazwyczaj prowadzi do śmierci drzewa – proces ten może trwać 20, 30, a nawet 50 lat.

Z ekologicznego punktu widzenia ten proces ma jednak pewne zalety. Przypomina recykling – drzewo umiera, a w osłabionym pniu tworzą się ubytki, które stają się schronieniem dla różnych gatunków, od owadów po ptaki i niewielkie ssaki, takie jak wiewiórki. Ostatecznie drzewo ulega rozkładowi, co zwiększa żyzność gleby, na której wyrastają nowe drzewa, które po kilku dekadach dzielą los swoich poprzedników.

las zniszczony przez oienki
Niszczycielska siła niepozornej opieńki. Tak wygląda las, w którym drzewa obumierają przez niewidocznego grzyba atakującego ich korzenie i pnie /fot. Kristen Chadwick/USDA/domena publiczna

W mniejszej skali rozrost opieńki jest jednak utrapieniem dla przemysłu drzewnego. Dotychczas nie znaleziono łatwego ani opłacalnego sposobu "odgrzybiania" dużych połaci lasu. W latach 90. przeprowadzono eksperyment, w którym przy użyciu ciężkiego sprzętu usuwano wszelkie ślady grzyba. Choć działania te ograniczyły niszczycielskie efekty opieńki, koszty były tak ogromne, że nigdy nie zdecydowano się na powtórzenie prac w celach komercyjnych.

Źródła: bialystok.lasy.gov.pl; opb.org; fs.usda.gov

Redakcja

Czytaj także:

Najbardziej jadowity pająk w Polsce. Gdzie można go spotkać?

QUIZ dla grzybiarzy. Wstyd, jeśli nie rozpoznasz „trujaków” ze zdjęć

Grzyby o nietypowych kształtach. Można je spotkać także wiosną