Zasiłki dla osób bezrobotnych w oparciu o regulacje zawarte w ustawie dotyczącej kwestii przeciwdziałania zjawisku bezrobocia:
Jednym spośród narzędzi o charakterze prawnym, zbudowanym na potrzeby zwalczania bezrobocia miało stać się uregulowanie we właściwej ustawie problemów związanych z zatrudnieniem oraz sposobami zwalczania tego zjawiska. Ustawa (z dn. Czternastego XII 1994 roku) dotycząca warunków zatrudnienia a także przeciwdziałaniu problemowi jakim jest bezrobocie, jest stosowana wobec:
(1) Obywateli Rzeczypospolitej Polskiej zamieszkałych na jej terenie, poszukujących oraz podejmujących pracę albo inną formę zatrudnienia, prowadzącą do uzyskiwania dochodu, na obszarze państwa polskiego jak również osoby zatrudniane poza granicami Polski przez pracodawców z zagranicy.
(2) Obcokrajowców przebywających czasowo lub stale na obszarze Polski, którzy mają kartę, zezwalającą na stały pobyt bądź którzy otrzymali status uchodźcy, nadany przez prezydenta, poszukujących oraz podejmujących pracę albo też inną formę zatrudnienia, dającą dochód, na obszarze naszej ojczyzny.
(3) Obcokrajowców, którzy otrzymali z rąk właściwego starosty pozwolenie na pracę bądź inną formę zatrudnienia, prowadzącą do osiągnięcia dochodu na obszarze naszego kraju. Znacząca część zapisów w tej ustawie normuje przede wszystkim prawa przysługujące osobom posiadającym w świetle prawa status bezrobotnego czy też osób aktywnie poszukujących zatrudnienia. Zarówno osoby bezrobotne, jak również osoby poszukujące zatrudnienia aby uzyskać status bezrobotnego muszą zarejestrować się w tzw. "pupie" (Powiatowy Urząd Pracy) i wtedy mogą swobodnie korzystać z wszelkich oferowanych form pomocy, celem znalezienia właściwego miejsca pracy.
Służby zajmujące się zatrudnieniem wypełniają zadania nałożone na nie odgórnie przez władze państwowe w ramach:
- Zatrudnienia.
- Przeciwdziałania zjawisku bezrobociu.
- Łagodzenia konsekwencji wywołanych przez to zjawisko.
Pośrednictwo pracy jest to udzielanie informacji i wsparcia w zakresie skutecznego zatrudnienia osobom bezrobotnym a także pozostałym osobom pozostającym bez pracy a także poszukującym zatrudnienia. Pośrednictwo pracy jest również adresowane do pracodawców aby ułatwić im proces rekrutacyjny i znalezienie właściwych pracowników na oferowane wolne wakaty. Służby do spraw zatrudnienia w przypadku braku jakichkolwiek możliwości znalezienia osobom bezrobotnym właściwych miejsc pracy, podejmują i finansują lub ewentualnie współfinansują z pracodawcami działania mające na celu przeprowadzenie szkoleń i różnego rodzaju kursów dla osób bezrobotnych a także przydzielają i wypłacają m. in. stypendia dla absolwentów odbywających staże. Współdziałają i współfinansują wraz z pracodawcami tworzenie nowych miejsc pracy w kształcie określonym przez właściwą ustawę. Organizują roboty publiczne i prace interwencyjne jak również udzielają bezzwrotnej pomocy materialnej lub też preferencyjnych kredytów na podjęcie własnej działalności gospodarczej. Do obowiązków urzędów zajmujących się sprawami związanymi z zatrudnieniem, należy przyznawanie wraz z wypłacaniem zasiłków, aktywizacja zawodowa osób bezrobotnych poprzez realizację konkretnych programów pomocowych jak również zajęcia prowadzone w specjalnych klubach pracy. Różnego rodzaju kursy i szkolenia dla osób pozostających bez pracy mają służyć podniesieniu ich wartości jak również atrakcyjności na rynku pracy a także zdobyciu lub uzupełnieniu kwalifikacji i uprawnień zawodowych. Zasiłek dla bezrobotnych przysługuje w następujących przypadkach: od momentu rejestracji w odpowiedniej jednostce terenowej urzędu pracy minęło siedem dni, pod warunkiem: nie znaleziono dla tej osoby możliwości podjęcia odpowiedniej pracy, nie została ona skierowania na prace interwencyjne czy też roboty publiczne bądź na nowo powstałe miejsce zatrudnienia a także przez ostatnie osiemnaście miesięcy, które poprzedzają moment zarejestrowania, w sumie przez minimum trzysta sześćdziesiąt pięć dni:
- Była zatrudniona oraz otrzymywała płacę w wysokości minimum najniższej krajowej (do tego czasu nie wlicza się czasu urlopów nieodpłatnych stanowiących razem więcej aniżeli trzydzieści dni).
- Osoba, która wykonywała określoną pracę w oparciu o umowę o pracę zarówno na czas określony jak i nieokreślony, pod warunkiem, że otrzymywała płacę minimum na poziomie najniższej krajowej.
- Osoba, która była zatrudniona na podstawie umowy zlecenia czy też umowy o dzieło lub współdziałała przy realizacji przedmiotu tego typu umów, o ile podstawą wysokości składki z tytułu ubezpieczeń społecznych oraz na rzecz Funduszu Pracy była kwota równa minimum najniższej krajowej.
- Osoba, która była objęta ubezpieczeniem społecznym bądź świadczeniu emerytalnemu należnemu dzięki wykonywaniu pozarolniczej działalności lub współdziałania, o ile podstawa wysokości składki z tytułu ubezpieczeń społecznych albo na świadczenia emerytalne jak również na rzecz Funduszu Pracy, była kwota odpowiadająca minimum najniższej płacy krajowej.
- Osoba, która pracowała w czasie tymczasowego aresztu albo "odsiadywania" kary w zakładzie karnym, pod warunkiem, że podstawę wysokości składki z tytułu ubezpieczeń społecznych oraz na Fundusz Pracy odpowiadały kwocie równej minimum najniższej krajowej.
- Osoba, która była członkiem rolniczej spółdzielni produkcyjnej albo spółdzielni kółek rolniczych, pod warunkiem, że podstawę wysokości składki z tytułu ubezpieczeń społecznych oraz na rzecz Funduszu Pracy odpowiadały minimum najniższej krajowej.
- Osoba, która opłacała sobie składkę na rzecz Funduszu Pracy, pracując poza granicami Polski.
- Osoba, która pracowała poza granicami i która przybyła do Polski w charakterze repatrianta.
Do trzystu sześćdziesięciu dni wlicza się także czas:
- Odbywania służby w armii (zarówno tej zasadniczej jak również nadterminowej).
- Przeszkolenia wojskowego dla absolwentów niektórych kierunków studiów.
- Służby kandydackiej na stanowisko żołnierza zawodowego.
- Ćwiczeń i manewrów wojskowych.
- Czasowej służby w wojsku.
- Odbywania służby zasadniczej w jednostkach obrony cywilnej.
- Odbywania zastępczej służby wojskowej.
- Urlopu wychowawczego.
- Otrzymywania świadczenia rentowego ze względu na niemożność podjęcia zatrudnienia.
- Otrzymywania renty szkoleniowej.
- Otrzymywania świadczenia rehabilitacyjnego.
- Otrzymywanie świadczenia należnego po czasie zatrudnienia (okres wypowiedzenia umowy).
- Innej formy zatrudnienia niż wcześniej wymienione.
- Zawieszenia działalności pozarolniczej (czas korzystania z zasiłku chorobowego albo macierzyńskiego czy też opiekuńczego, pod warunkiem, że postawa wyżej wymienionych zasiłków była kwota odpowiadająca minimum najniższej krajowej.
- Przedział czasowy, za który osoba otrzymała odszkodowanie ze względu na niezgodne z obowiązującymi przepisami prawa zerwanie umowy (stosunku pracy) przez pracodawcę.
- Przedział czasowy, w którym pracownik otrzymywał odszkodowanie ze względu na skrócenie czasu wypowiedzenia umowy dotyczącej stosunku pracy.
Wysokość zasiłku dla bezrobotnych wynosi około 520 złotych na miesiąc. Wysokość zasiłku nie może przekraczać siedemdziesięciu procent najniższego, ustawowego wynagrodzenia w kraju, które obecnie wynosi niecałe osiemset pięćdziesiąt złotych brutto. Jest on objęty waloryzacją o wskaźnik inflacji z poprzedniego półrocza. Waloryzacji nie dokonuje się w sytuacjach, kiedy wskaźnik inflacji pozostał na tym samym poziomie oraz wtedy, gdy przyjmuje wartość ujemną.
Do okresu, który uprawnia do pobierania zasiłku dla bezrobotnych, a od którego jest uzależniona jego wysokość, kwalifikuje się także czas:
1. Korzystania, zgodnie z przepisami o świadczeniu pomocy społecznej - tzw. zasiłku okresowego.
2. Zatrudnienia w oparciu umowy dotyczącą nawiązania stosunku pracy z osobą młodocianą, która wymaga odbycia przysposobienia zawodowego.
3. Pracy poza granicami naszego państwa osób, które powróciły do kraju ojczystego na zasadach repatriacji, zgodnie z przepisami dotyczącymi obywatelstwa polskiego.
4. Urlopu nieodpłatnego, uzyskanego zgodnie z przepisami dotyczącymi tego typu urlopów przysługujących matkom pracującym zawodowo, które opiekują się małym potomstwem a także urlopów nieodpłatnych.
5. Niewykonywania obowiązków, wynikających z pracy zawodowej przed dniem ósmym VI 1968 roku, będących przerwą w czasie zatrudnienia, wywołaną opieką nad potomkiem: w wieku do czterech lat, maksimum do trzech lat na każde z dzieci.
Po niedawnych nowelizacjach ustawy czas otrzymywania zasiłku radykalnie skrócono do zaledwie trzech miesięcy. Bezrobotny ma obowiązek powiadomić w terminie pięciu dni właściwy urząd zajmujący się sprawami zatrudnienia o znalezieniu i podjęciu pracy lub innej formy zatrudnienia zarobkowego, bądź też o rozpoczęciu pozarolniczej działalności, jak również o pojawieniu się innych okoliczności, na skutek których utracił status osoby bezrobotnej albo, że utracił prawo do pobierania zasiłku dla osób bezrobotnych.
Źródła:
1. "Gazeta Prawna", V 2001 roku.
2. Ustawa (z dn. Czternastego XII 1994 roku) dotycząca zatrudnienia oraz sposobów przeciwdziałania zjawisku bezrobocia.
