Prawa człowieka. Pojęcie to zawiera w sobie określenie podstawowych wolności jakie przysługują każdemu człowiekowi z samej już tylko racji bycia istotą rozumną, istotą ludzką. Są one analogiczne dla wszystkich ludzi w każdym miejscu kuli ziemskiej bez względu na ich rasę, wyznanie, kolor skóry, zapatrywania polityczne, kulturę, poglądy, czy też orientację seksualną.
Dla ujęcia systematycznego prawa człowieka można podzielić następująco:
- Prawa indywidualne - ich podmiot to nie grupy ludzi, ale każdy pojedynczy człowiek. Mówi się tu wyjątkowo o ochronie praw poszczególnych grup społecznych, na przykład.: praw mniejszości narodowych czy też prawa uchodźców. Kiedy mówimy tu o prawach człowieka, to mamy na myśli prawa poszczególnych osób, czyli jednostek należących do owych grup.
- Prawa niezbywalne - to takie prawa, których żadna władza nie jest w stanie nam odebrać, tak samo jak żadna z osób nie może zrzec się swoich praw lub zrezygnować z nich, przykładem tego jest wolność od niewolnictwa, która oznacza, że żaden człowiek sam nie może oddać się w niewolę, a takie ewentualne działanie nie może spowodować żadnych skutków i jest jak najzwyklej bez znaczenia. Ludzie posiadają prawa człowieka, pomimo tego nawet gdy nie uznaje tego faktu prawo w ich kraju czy wtedy, kiedy są one nieprzestrzegane.
- Prawa przyrodzone - są to prawa istniejące niezależnie od zgody władzy czy umieszczenia ich w ramach przepisów prawa, czy jeśli państwo ich nie nadaje, a tylko tworzy system dla ich ochrony; należą się one każdej osobie z samego faktu urodzenia, czy też bycia człowiekiem.
- Prawa powszechne - są one takie same dla wszystkich ludzi na całym świecie. W obecnych czasach, wiele rządów, zwłaszcza w krajach o ustrojach niedemokratycznych czy wręcz totalitarnych, podważa to przekonanie o powszechności praw człowieka. Pomimo jednak wyznawanych wartości, kultury, religii każdy posiada prawo do życia, poczucia bezpieczeństwa oraz wolności osobistej.
- Prawa podstawowe - określane są one w ten sposób, iż ich posiadanie daje każdemu człowiekowi możliwość do rozwoju i korzystania z wszelakiego wachlarza innych praw; określane są jako podstawowy standard, którego przestrzeganie winno być gwarantowane i chronione przez państwo.
- Kolejne pojecie to prawa naturalne. Prawa te człowiek posiada już tylko z racji godności osobowej, faktu bycia człowiekiem, a nie z powodu czyjejś decyzji czy nadania.
Prawa człowieka możemy z innego punktu widzenia podzielić też na:
- Prawa (prawa pozytywne) - które oznaczają zobowiązanie do podjęcia przez władzę określonego działania na rzecz jednostki (np.: prawo do sprawiedliwego sądu - zobowiązuje ono państwo do tworzenia odpowiedniego systemu sądów, do kształcenia sędziów, również zapewnienia dostępu do sądu dla każdego obywatela). Każdy człowiek ma prawo żądać by przysługujące mu prawa, były przez państwo gwarantowane i realizowane.
- Wolności (prawa określane jako negatywne) - oznaczają obowiązek powstrzymywania się władzy od działań w określonych obszarach naszego życia (np.: wolność od tortur - zakazuje jakiejkolwiek władzy używania tortur wobec jednostki.
W 1948 roku została przyjęta Powszechna Deklaracja Praw Człowieka.
Powszechna Deklaracja Praw Człowieka, która została podpisana10 grudnia 1948 roku przez Zgromadzenie Ogólne Organizacji Narodów Zjednoczonych.
Główne postanowienia zawarte w Deklaracji to:
- każdy człowiek jest wolny
- niestosowanie dyskryminacji
- prawo do sądu
- prawo do sprawiedliwego procesu
- prawo do własności
- prawo do zrzeszania się
- wyrzeczenie się niewolnictwa
- zagwarantowanie ochrony prywatności
- zakaz tortur i nieludzkiego traktowania
Inne wartości potwierdzone przez Deklarację to:
- wolność sumienia
- wolność wyznania
- równość płci
Organizacją, która w szczególny sposób dba o kwestie ochrony praw człowieka jest Amnesty International. Amnesty International jest ruchem ogólnoświatowym ludzi, którzy działają na rzecz praw człowieka. Jej członkowie wyłącznie z dobrej woli oddają swój czas oraz energię, by pomagać ofiarom przypadków naruszeń praw człowieka. Zasadniczą formą na jakiej opiera swa działalność Amnesty Internetional jest prowadzenie różnorakich kampanii. AI bada więc, dokumentuje i publikuje raporty o przypadkach naruszeń praw człowieka, ale na tym jej praca się nie kończy. Pracownicy AI wykonują praktyczne i skuteczne kroki dla powstrzymywania tych naruszeń. AI jest zorganizowana w sposób taki, aby zwykli ludzie mogli się wypowiadać na rzecz osób, którzy są zagrożeni naruszeniami praw człowieka.
