Nadmierne spożywanie alkoholu to bardzo ważny problem współczesnych społeczeństw. Jest on tym poważniejszy, że coraz częściej zaczyna dotyczyć nie tylko ludzi dorosłych, ale i młodzieży, a nawet dzieci. Ludzie spożywają alkohol, nie wiedząc nawet jakie może mieć on konsekwencje dla ludzkiego organizmu. A skutki te są bardzo rozległe, bowiem dotyczą wielu sfer życia człowieka: sfery intelektualnej, emocjonalnej, społecznej oraz fizycznej. Co ważniejsze, skutki te częściej mają charakter negatywny aniżeli pozytywny. Alkohol to związek organiczny, w którego cząsteczkach znajduje się tak zwana grupa wodorotlenowa (inaczej nazywana grupą hydroksylową). Etymologia wyrazu alkohol prawdopodobnie wywodzi się z języka arabskiego, gdzie słowo "alghul" oznacza tyle co "zły duch". Najpopularniejszym alkoholem jest etanol czyli alkohol etylowy. Ten typ alkoholu jest wykorzystywany miedzy innymi w przemyśle spożywczym. Historia alkoholu jest bardzo długa. Pierwsze alkohole odkryto przypadkowo przy okazji procesu fermentacji owoców oraz ziaren zbóż. Czysty alkohol czyli spirytus powstaje jako rezultat destylacji przy wykorzystaniu różnicy temperatury wrzenia pomiędzy wodą a etanolem. Prawdopodobnie, destylowany alkohol, jako pierwsi odkryli kapłani starożytnego Egiptu. W Europie, na większą skalę, zaczęto go produkować w wieku siedemnastym. Produkcja ta oparta była na życie. W wieku osiemnastym zaczęto w tym celu wykorzystywać ziemniaki. Jeżeli chodzi o sam etanol, to jest on cieczą, nie posiadającą żadnej, określonej barwy, która z łatwością miesza się z dowolną ilością wody. Oprócz etanolu istnieje również, mający podobny smak oraz zapach, metanol. Metanol jest jednak substancją toksyczną, która spożyta może doprowadzić nawet do śmierci człowieka. Alkohol etylowy nie powoduje tak negatywnych skutków co metanol. Alkohol etylowy po spożyciu przez człowieka, poprzez błonę śluzową żołądka oraz błonę śluzową jelit, dostaje się do krwi. Razem z krwią dostaje się natomiast do wszystkich tkanek organizmu ludzkiego. Spożyty w nadmiernych ilościach etanol także jest szkodliwy, ponieważ działa niekorzystnie na wszystkie czynności organizmu. Objawiać się to może na przykład zmniejszeniem się siły obronnej organizmu przed różnymi stanami zapalnymi. Ponad to może dojść do obniżenia sprawności psychicznej oraz fizycznej organizmu. Systematyczne spożywanie alkoholu etylowego może spowodować poważne uszkodzenia wątroby oraz układu nerwowego. W niektórych przypadkach także może doprowadzić do śmierci człowieka. Poważne są także skutki natury psychicznej oraz społecznej, ponieważ w wyniku nadmiernego spożywania alkoholu etylowego obniża się kultura współżycia z szerszym społeczeństwem. Według badan przeprowadzonych w USA przez dr Davida E. Smitha, będącego ekspertem w dziedzinie uzależnień, w Stanach Zjednoczonych Ameryki Północnej, rocznie na skutek eksperymentów z alkoholem, umiera ponad sto tysięcy ludzi. Alkohol spożywa także znaczny procent ludzi młodych. Jest on bowiem spożywany przez sześćdziesiąt cztery procent uczniów kończących edukacje w szkole średniej. Dwadzieścia jeden procent zażywa także narkotyki. Rzeczywiste rozmiary tego zjawiska z wielu powodów są jednak ciężko uchwytne. Młodzież tak często sięga po alkohol, gdyż często wywołuje on stan chwilowej euforii. Alkohol w znaczący sposób wpływa na wiele procesów zachodzących w mózgu, przez co często wynikiem jego spożycia są zmiany uczuć, myśli a także i zachowania. Dlatego tez jest ona tak niebezpieczny dla młodych ludzi, u których proces dojrzewania funkcji emocjonalnych oraz intelektualnych nadal trwa. Alkohol niszczy komórki organizmu, przez co bywa przyczyną wielu wad, raka piersi, wątroby oraz przyczyna uszkodzeń mózgu. Jedna puszka piwa zawiera przy tym taką sama ilość alkoholu etylowego co lampka wina oraz kieliszek wódki. Przerażający jest przy tym fakt, że współcześnie coraz więcej piwa piją dzieci w wieku jedenastu, dwunastu czy trzynastu lat, a dorośli albo nie zdają sobie z tego sprawy, albo fakt ten nie wydaje im się czymś niebezpiecznym. Badacze zaś stwierdzili, iż pijące dzieci znacznie szybciej popadają w chorobę alkoholową aniżeli osoby dorosłe. Osoba dorosła późne stadia uzależnienia od alkoholu osiąga w okresie od pięciu do dziesięciu lat, natomiast osoba młoda te same stadia osiąga w przeciągu trzech lat. Ponadto leczenie nastolatka z choroby alkoholowej jest znacznie trudniejsze niż osoby dorosłej. Zaobserwowano również, że przypadki spożywania alkoholu występują także u dzieci, które są przed jedenastym rokiem życia. Ponad to jak wynika z dostępnych na ten temat danych, zjawisko to ma coraz szersze rozmiary, a liczba dzieci pijących alkohol stale wzrasta. Konsekwencje spożycia alkoholu w tak młodym wieku są bardzo poważne, gdyż w decydujący sposób wpływają na cały proces dojrzewania, co więcej sprawiają, że taka osoba szybciej niż jej rówieśnicy, którzy nie pija alkoholu, w przyszłości sięgnie po inne używki jak na przykład narkotyki twarde. Wśród takich dzieci wzrasta także ryzyko pojawienia się zachowań agresywnych, przestępczych. Wiele z nich nie będzie potrafiło normalnie funkcjonować w swoich grupach rówieśniczych, w szkole, w domu i szerszym społeczeństwie. Ponad to takie osoby częściej korzystają z pomocy społecznej czy przebywają w zakładach karnych. Wiele z nich w konsekwencji może stać się osobami bezdomnymi. Problem spożycia alkoholu w chwili obecnej dotyka jedna trzecią uczniów szóstych klas. Tak wczesny wiek spożywania różnych substancji chemicznych, może przyczynić się nawet do zahamowania procesu dojrzewania. Alkohol szybciej bowiem aniżeli inne substancje chemiczne jest wchłaniany przez ludzki organizm. Wywołuje on przy tym zmiany w nastroju, samopoczuciu czy sposobie bycia. Wchłanianie alkoholu przez organizm człowieka następuje już w jamie ustnej, kontynuowane zaś jest w dalszych częściach ludzkiego organizmu, w szczególności w jelitach. Z jelit dostaje się do krwi, wraz z nią jest rozprowadzany po całym organizmie i w ten sposób dostaje się także do mózgu. Na ośrodkowy układ nerwowy alkohol działa w dwojaki sposób. Po pierwsze wywołuje on stan stopniowego "uśpienia" oraz znieczulania. Proces ten jest długi i w początkowym jego etapie może dojść do pobudzenia i ożywienia organizmu. Następnie, kiedy dochodzi do utraty alkoholu z organizmu, następuje powolne zatrzymywania się kolejnych czynności mózgu, a konsekwencji może dojść do śpiączki zatrzymania procesów, które odgrywają istotna role dla życia ludzkiego organizmu.

Następująco prezentują się rezultaty spożycia określonej ilości alkoholu:

Jednostki

Piwo

Wino

Wódka

Poziom we krwi mg/100ml

Typowe efekty

2

1 kufel

2 lampki

2 kieliszki

30

dobry nastrój

3

1,5 kufla

3 lampki

3 kieliszki

50

rozluźnienie

5

2,5 kufla

5 lampek

5 kieliszków

80

niezręczność

6

3 kufle

1 butelka

6 kieliszków

100

chwiejny krok

10

5 kufli

1 litr

10 kieliszków

150

Trudności z mówieniem

12

6 kufli

2 butelki

1/2 butelki

200

senność i upojenie

18

9 kufli

3 butelki

3/4 butelki

300

otępienie

24

10 kufli

4 butelki

1 butelka

400

upojenie

Spożycie alkoholu wpływa więc na mózg oraz ośrodkowy układ nerwowy, przez co człowiek staje się bardziej rozluźniony, łatwiej zaczyna nawiązywać relacje z innymi ludźmi, swobodniej wyraża swoje myśli oraz poglądy. Z powodu zwiększonego czasu wędrówki informacji wzdłuż włókien nerwowych, człowiek, który spożył alkohol czuje się bardziej odprężony oraz pewniejszy siebie. Należy także pamiętać, iż pod wpływem działania alkoholu zostaje obniżona zdolność reakcji. Przykładem tego jest spowolnienie mowy. Przyczyna tego jest fakt, iż cząsteczki wody otaczające komórki nerwowe, zostają wyparte przez alkohol, co z kolei wpływa na ruch naładowanych elektrycznie atomów odpowiedzialnych za przekazywanie informacji wzdłuż włókna nerwowego. Działanie alkoholu ma swój wpływ także na układ słuchowy oraz na skórę. Jeżeli chodzi o układ słuchowy to z jego zakłóceniem, spowodowanym między innymi przez zmianę gęstość tkanki i płynów w uchu, wiążą się stany utraty poczucia równowagi pod wpływem alkoholu. Jeżeli natomiast chodzi o skórę to na nią wpływa aldehyd octowy. Rozszerza on bowiem naczynia krwionośne, przez co osoba, która wypiła zbyt dużą ilość alkoholu, odczuwa tak zwane "uderzenia gorąca". Jeżeli dojdzie natomiast do rozszerzenia naczyń, znajdujących się wokół mózgu, to wówczas konsekwencją wypicia alkoholu jest ból głowy. Taki efekt daje spożycie jednego kieliszka wódki w chłodny dzień. Spożywanie alkoholu w chłodne dni jest jednak niebezpieczne, gdyż przyspiesza utratę ciepła z ludzkiego organizmu, a odczuwane ciepło jest tylko pozorne. Kolejnym elementem organizmu na który wpływa alkohol jest żołądek. Z powodu obecności w męskim organizmie ADH czyli enzymu, odpowiadającego za przekształcanie alkoholu w aldehyd octowy, mężczyźni trawią alkohol znacznie szybciej aniżeli kobiety. Z tego tez powodu mężczyźni lepiej tolerują alkohol. Kiedy kobieta i mężczyzna wypiją tą samą ilość alkoholu, to do krwi mężczyzny trafia mniej etanolu z żołądka aniżeli do krwi kobiety. Wydalanie alkoholu przez organizm męski i żeński przebiega bardzo podobnie, gdyż jest on wydalany z tą sama szybkością. Alkohol najwięcej szkód wyrządza wątrobie., gdyż to ona jest tym organem, który jest odpowiedzialny za usuwanie alkoholu z organizmu ludzkiego. Oprócz tego alkohol przyczynia się do przemiany w glukozę, znajdującego się w wątrobie glikogenu. Proces ten powoduje, że organizm traci łatwo dostępne źródło swojej energii. Jeżeli chodzi o pracę nerek, to alkohol sprawia, że zaczynają one szybciej pracować. Przykładowo: jeżeli człowiek spożyje dwieście pięćdziesiąt mililitrów wina to w przeciągu następnych dwóch godzin, w postaci moczu, wydali około pięćset mililitrów wody z organizmu. Nerki bowiem są odpowiedzialne za absorbacie wody w organizmie. Dzieje się pod wpływem wazopresyny czyli hormonu, który jest wydzielany w przysadce mózgowej. Pod wpływem alkoholu, ilość wazopresyny zostaje zredukowane, przez co do nerek nie dochodzi informacja o konieczności absorpcji wody. W ten sosu woda nie jest zatrzymywana i w rezultacie jest wydalana z organizmu, co może doprowadzić do odwodnienia. Alkohol powoduje, że człowiek staje się bardziej pewny siebie oraz wyzbywa się swoich uprzedzeń czy zahamowań. Człowiek po spożyciu alkoholu jest bardziej podniecony i rozbudzony seksualnie. Paradoksalnie, zbyt duża ilość alkoholu u mężczyzn może być jedną z przyczyn zaburzeń erekcji. Najszybciej na alkohol reaguje wątroba. Alkohol bowiem działa w sposób toksyczny na jej komórki, a poprzez zmniejszenie ilości tlenu doprowadza do zachwiania oksydo-redukcyjnej gospodarki. Częstsze są także przypadki zachorowań spowodowanych wirusem zapalenia wątroby typu B. Konsekwencją negatywna może tu być również marskość wątroby oraz rak wątroby. Do innych uszkodzeń wątroby spowodowanych przez nadmierne spożywanie alkoholu zlicza się: marskość, zapalenie oraz stłuczenie. Negatywny efekt spożywania substancji chemicznych takich jak alkohol etylowy uwidacznia się także w przewodzie pokarmowym. Alkohol drażni bowiem śluzówkę, przez co może powodować różne stany zapalne. Może także dojść do powstania żylaków przełyku. Krwawiące żylaki przełyku mogą być nawet przyczyną śmierci. Spożywanie alkoholu ma także związek z takimi chorami jak: ostre oraz przewlekłe zapalenie trzustki, choroba wrzodowa oraz zakłócenia w wchłanianiu przez organizm witamin, aminokwasów oraz glukozy; uszkodzenie struktury oraz funkcji śluzówki przewodu pokarmowego; niedobory witamin ( między innymi tak ważnych dla organizmu pierwiastków jak witamina B1, kwas foliowy czy witamina A). Konsekwencja dla układu krążenia natomiast mogą być przemiany metabolizmu mięśnia sercowego, przez co zostaje osłabiona siła mięśnia sercowego. Konsekwencja może być więc nadciśnienie tętnicze, oraz ryzyko zachorowania na choroby związane z niedokrwieniem serca. Różne badania ekspertów wykazały jednocześnie, że spożycie alkoholu w małych dawkach może mieć pozytywny wpływ na układ krążenia i serce człowieka. Oprócz tego alkohol uszkadzając układ odpornościowy, zwiększa ryzyko zachorowań na różne infekcje wirusowe oraz bakteryjne; ponad to u mężczyzn powoduje obniżenie się poziomu testosteronu, zaś u kobiet wiązać się może z różnymi zaburzeniami menstruacyjnymi. Jeżeli chodzi o wspomniany już wcześniej układ nerwowy, to regularne spożywanie alkoholu może przyczynić się do zwiększenia urazowości czaszki oraz mózgu. Oprócz opisanych konsekwencji natury fizjologicznej oraz biologicznej, alkohol wpływa także na psychikę człowieka. Psychiczne następstwa spożywania alkoholu mają znaczy wpływ na społeczne funkcjonowanie określonej jednostki w rzeczywistości. Do skutków psychicznych zaliczyć możemy: a) majaczenia - występują najczęściej po dwóch, trzech dniach od odstawiania alkoholu, dochodzi wówczas do zaburzenia orientacji czasowej, cecha charakterystyczną jest pojawienie się omamów słuchowych oraz wzrokowych, jak również różnych urojeń, które alkoholik bierze za rzeczywiste. Około dwudziesta procent alkoholików, którzy doznali majaczę alkoholowych umiera; b) przewlekła halucynoza alkoholowa - omamy słuchowe; c) zespół Wernicke`go-Korsakowa - zespół ten związany jest z rozległymi uszkodzeniami układu limfatycznego, jego objawem jest utrata pamięci, trudności z zapamiętywaniem, stany otępienia; d) otępienie alkoholowe - jego cecha charakterystyczna jest przyśpieszanie procesów związanych ze starzeniem się mózgu. Na organizm ludzki inaczej wpływa mała ilość alkoholu, a inaczej wpływa jej duże spożycie. W zależności od zawartości alkoholu etylowego we krwi organizm różnie może zareagować. Obrazują to następujące przykłady:

a) 0,01-0,2 - poziom fizjologiczny alkoholu, który może istnieć w wyniku normalnych przemian materii.

b) 0,2-0,3 - stan organizmu sugerujący spożycie alkoholu, występuje lekkie rozluźnienie oraz poprawa samopoczucia.

c) 0,3-0,5 - stan organizmu, który charakteryzuje się zmniejszoną samokontrolą oraz lekkim upośledzeniem koordynacji wzrokowo-ruchowej.

d) 0,5-0,8 - stan organizmu, charakteryzujący się uczuciem odprężenia, ciepła; koordynacja procesów myślowych nie zawsze jest dokładna, w tym stanie może dojść do opóźnienia reakcji psychicznej na różne bodźce zewnętrzne.

e) 0,8-0,9 - stan organizmu, który charakteryzuje się zakłóceniem stanu równowagi, mowy, widzenia oraz słyszenia; może wystąpić wzrost poczucia euforii

f) 1,1-1,2 - stan organizmu, który charakteryzuje się zakłóceniem koordynacji i równowagi, na tym etapie powoli dochodzi do upośledzenia kontroli psychoruchowej.

g) 1,4-1,5 - stan organizmu, w którym osoba znajdująca się pod wpływem alkoholu jest nadpobudliwa, wyzbywa się różnych hamulców psychicznych, występują także zaburzenia mowy, wzroku oraz sprawności motorycznych.

h) 2 - stan organizmu, w którym dochodzi do utraty kontroli motorycznej, występuje ponad to znaczne ograniczenie procesów myślowych.

i) 3 - stan organizmu, który charakteryzuje się znacznymi zaburzeniami psychoruchowymi, dochodzi do zawrotów głowy oraz wymiotów; znacznych zaburzeń równowagi ciała;

j) 4 - stan organizmu, w którym dochodzi do zaburzeń koordynacji niemalże wszystkich ruchów; następuje znaczne osłabienie na bodźce zewnętrzne oraz pojawiają się skłonności do głębokiego snu.

k) 5 - stan organizmu, w którym dochodzi do całkowitej utraty świadomości, organizm zaczyna szybciej tracić ciepło, osłabia się akcja serca, może także dojść do porażenia układu oddechowego, występuje wysokie prawdopodobieństwo śmierci.

l) 6 - stan organizmu , w którym najczęściej na skutek porażenia kompleksu oddechowo-krążeniowego dochodzi do zgonu.

Alkohol wpływa inaczej na ludzi młodych, inaczej na starszych. Tak natomiast przedstawiają się konsekwencje spożywania alkoholu w różnych fazach życia ludzkiego organizmu: a) alkohol, kiedy jest spożywany przez kobietę, będącą w ciąży, oddziałuje także na płód, może tutaj dojść do: upośledzenia wzrostu płodu, upośledzenia wagi płodu, opóźnienia rozwoju psychomotorycznego, licznych wad wrodzonych, wad w wyglądzie zewnętrznym, poronienia, urodzenia przedwczesnego; b) alkohol spożywany przez dzieci i młodzież w wieku szkolnym może powodować: zaburzenia w uczeniu się, hamować rozwój emocjonalny, hamować rozwój intelektualny, zwiększać ryzyko uzależnienia się od różnych substancji chemicznych, zarówno alkoholu jak i narkotyków; c) alkohol spożywany przez osoby dorosłe powodować może: wydłużenie się czasu reakcji na różne bodźce zewnętrzne, zaburzenia ostrości widzenia, zaburzenia słuchu, obniżenie się sprawności fizycznej ( przykładami są tutaj wyniki sportowe: lampka wina wypita przed biegiem na 100 metrów może powodować, że dany zawodnik straci około dwa metry w stosunku do poprzednich wyników, wypicie jednej trzeciej litry wina, dziesięć minut przed startem obniża sprawność fizyczną przy podnoszeniu ciężarów o około szesnaście procent, natomiast dwa kufle piwa, mogą o dwadzieścia procent wydłużyć czas wchodzenia na szczyt góry), dochodzi do obniżenia się sprawności umysłowej człowieka. Jak wskazują powyższe przykłady spożywanie alkoholu, szczególnie kiedy jest on konsumowany w nadmiernych ilościach ma bardzo negatywny wpływ na ludzki organizm. Skutki o charakterze negatywnym widoczne są bowiem zarówno w sferze intelektualnej (umysłowej), emocjonalnej jak i fizycznej. Leczenie z choroby alkoholowej zaś to proces skomplikowany oraz długotrwały. Szczególnie zagrożona wydaje się tutaj dzieci oraz młodzież, gdyż proces jej leczenia przebiega wolniej i jest znacznie trudniejszy, aniżeli osób dorosłych; ponad to konsekwencje spożywania alkoholu w tak młodym wieku są o wiele gorsze aniżeli w wieku dorosłym.