Prawo międzynarodowe określa, że państwo suwerenne, posiada własne terytorium, ludność go zamieszkującą oraz niezależną i w pełni suwerenną władzę państwową. Przyglądając się wszystkim tym punktom, należy jednak zaznaczyć, że trzeci z wymienionych elementów, jest w tej definicji najmniej istotny. W XXI wieku, na świecie istnieje 195 państw i organizacji o charakterze międzynarodowym. Warto jednak zaznaczyć, że liczba ta jest przybliżona, ponieważ trudno jest dokładnie zbadać, ile z tych państw spełnia warunki zapisane w prawie międzynarodowym.
Kontynentem, o największej liczbie państw jest z pewnością Afryka (53). Nie należy tutaj jednak wliczać terenów Sahary Zachodniej, które mają nieuregulowany status prawny, choć nieformalnie znajdują się pod kontrola Maroka.. W 1976 roku, została proklamowana na tym terenie Arabska Demokratyczna Republika Sahary, która posiada poparcie sporej części państw afrykańskich, a także nielicznych spośród państw świata. Aby uporządkować status Sahary Zachodniej, Organizacja Narodów Zjednoczonych, planuje przeprowadzenie na tym terenie referendum.
Na kontynencie azjatyckim, obecnie jest 47 państw, nieco mniej natomiast znajduje się w samej Europie (43 państwa). MW tym miejscu, należy nie zapominać, że państwa należące do Federacji Rosyjskiej, leżące na terenie Azji, również wliczono w poczet państw europejskich. Inaczej postąpiono z Kazachstanem, który znalazł się w rejonie państw azjatyckich. W Ameryce Północnej i Środkowej, leży 24 państwa, w Australii ii Oceanii 16, podobna ich liczba znajduje się także w Ameryce Południowej.
Najbardziej podzielonym politycznie kontynentem jest Europa, ona również posiada najdłuższe granice, w przeliczeniu na jednostkę powierzchni.
Liczba państw sukcesywnie i powoli się zmienia. Najwyższy jej przyrost odnotowano w wieku XX. Dla porównania, zgodnie z danymi przedstawionymi w książce "Podstawy geografii ekonomicznej" w roku 1900 na całym świecie było tylko 55 państw, a w sto lat później już 195. (Podstawy geografii ekonomicznej, red. J. Wrona, J. Rok, Warszawa 2001).
Powstanie nowych państw, wiązało się głownie z likwidacją kolonializmu, co miało miejsce końcem lat pięćdziesiątych i początkiem sześćdziesiątych miedzy innymi w Afryce. Doskonałym symbolem tych przemian, jest nazwa którą określa się w historii współczesnej rok 1960 - "Rok Czarnej Afryki". Do zwiększenia się liczby państw na świecie, przyczynił się również rozpad Bloku Socjalistycznego, a zwłaszcza wielokulturowego i wielonarodowego Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich., Czechosłowacji oraz Jugosławii. Wiele państw, rozpoczęło również starania, zmierzające do połączenia się w jeden silny organizm polityczny. Takie natężone działania, obserwować można było zwłaszcza w latach pięćdziesiątych i sześćdziesiątych ubiegłego wieku. To właśnie wtedy powołano do życia Zjednoczona Republikę Arabską, w skład, której weszły Egipt i Syria, Tanganika z Zanzibarem, tworząc Tanzanię. Warto pamiętać, że wiele spośród tych organizmów państwowych, miało bardzo krótko swój żywot. Spotkało to właśnie Zjednoczona Republikę Arabską, która przetrwała zaledwie trzy lata (1958-1961).
Bardzo istotną cezurą okazał się rok 1990. Doszło wówczas do połączenia nie tylko Jemeńskiej Republiki Arabskiej z Jemeńską Republiką Ludowo Demokratyczną (powstał Jemen), ale również Niemieckiej Republiki Demokratycznej z Republiką Federalną Niemiec.
Największym państwem świata jest Federacja Rosyjska, która liczy 17,1milionów kilometrów². Jest tym samym jest 11 milionów razy większa jak Monako (1,57 kilometrów ²) i 40 milionów razy większe jak Watykan (0,44 km²). Polska jest krajem o łącznej powierzchni 312,7 tysięcy kilometrów ². Daje jej to 9 miejsce na kontynencie europejskim i 69 na świecie. Nie wypadamy źle w świetle naszych sąsiadów. Wprawdzie zdecydowanie większa jest Ukraina (blisko dwa razy taka jak Polska) oraz nieco większe Niemcy, ale pod względem powierzchni Polska przewyższa p 1/3 Białoruś, jest cztery razy większa jak Czechy, pięć razy jak Litwa i 6 razy jak Słowacja. Do największych państw na świecie należą Rosja, Kanada, Chiny, Stany Zjednoczone, Brazylia, Australia, Indie, Argentyna, Kazachstan i Sudan..
Przyglądając się mapie politycznej świata, należy zauważyć, że najliczniejsze są państwa małe, czyli takie, które zajmują mniej niż 100 tysięcy kilometrów ². Zajmują one przede wszystkim całą Europę, nie ma ich natomiast na kontynencie południowoamerykańskim.
Wśród państw, są także tzw. mini państwa. Wśród nich wymienić należy przede wszystkim Watykan, Monako, San marino, Lichtenstein, Maltę oraz Angorę.
W szczególnej sytuacji znajduje się Watykan, który jest państwem kościelnym. Zajmuje on 44 hektary powierzchni. Jego powstanie wiąże Sie z papiestwu należnych mu terytoriów i przyłączeniem ich do Rzymu, co nastąpiło w roku 1870. Władze Kościoła katolickiego, tego nie uznały, a papież ogłosił się więźniem Watykanu. Sytuacja ta utrzymywała Sie nieprzerwanie do roku 1929. Wtedy właśnie, na mocy podpisanego porozumienia, papież otrzymał w posiadanie Watykan, który od tej pory jest nazywany jest Stolicą Apostolską.
W Afryce mini - państwa to: Maledywy, Singapur, Bahrajn, w Afryce natomiast Seszele. W Ameryce Północnej i środkowej Saint Lucię, Grenadę, Saint Vincent, Grenadyny, Barbudę, Antiguę i Barbados.
Istnieją też miasta - państwa. Obok Watykanu i Monako, miastem - państwem jest Singapur. Do lat dziewięćdziesiątych, jednostką polityczną o odrębnym statusie był Berlin Zachodni. Był on enklawą. Pojęcie to oznacza pewien obszar, który jest otoczony ze wszystkich innymi państwami. Do dnia dzisiejszego, za enklawę uważa Sie Watykan i San Marino oraz Lesotho, które leży na terenie Republiki Południowej Afryki.
"Należy pamiętać - pisze cytowany już autor -, że analizowana wielkość terytorium to tylko jeden i wcale nie najważniejszy czynnik określający potencjał gospodarczy i strategiczno - polityczny państwa. Ważne są również między innymi położenie geograficzne i klimat, odsetek użytków rolnych, ilość i dostępność bogactw naturalnych, drożność kraju. Najważniejszy wydaje się jednak stopień wykorzystania zasobów środowiska przyrodniczego przez społeczeństwo w danym okresie historycznym". (Podstawy geografii ekonomicznej, red. J. Wrona, J. Rok, Warszawa 2001).
Dobrym tego przykładem jest Egipt, który jest państwem o bardzo dużej powierzchni, ale jego potencjał rolniczy jest wykorzystywany w zaledwie trzech procentach i obejmuje ziemie w delcie rzeki Nil.
Ludność i warunki życia
|
7000 p.n.e.
|
10
|
|
4500 p.n.e.
|
20
|
|
2500 p .n. e
|
40
|
|
1000 p.n.e.
|
80
|
|
Początek naszej ery
|
160
|
|
900
|
320
|
|
1700
|
600
|
|
1850
|
1160
|
|
1900
|
1580
|
|
1910
|
1700
|
|
1920
|
1810
|
|
1930
|
2070
|
|
1940
|
2240
|
|
1950
|
2525
|
|
1960
|
2990
|
|
1970
|
3610
|
|
1980
|
4450
|
|
1990
|
5300
|
|
1999
|
5978
|
|
2000
|
6055
|
|
2001
|
6134
|
Źródło: Świat w liczbach 2003/2004, Warszawa 2003
Powierzchnia i ludność świata według kontynentów
|
Kontynenty
|
Powierzchnia w tys. km²
|
Ludność w mln w 2001 r
|
Gęstość, zaludnienie osób na 1 km ²
|
|
Świat
|
135,6
|
6 134
|
45,2
|
|
Europa
|
23,0
|
726
|
31,5
|
|
Azja
|
31,8
|
3720
|
117,0
|
|
Afryka
|
30,3
|
813
|
26,8
|
|
Ameryka Północna i Środkowa
|
24,2
|
493
|
20,4
|
|
Ameryka Południowa
|
17,8
|
351
|
19,7
|
|
Oceania
|
8,5
|
31
|
3,6
|
Źródło: Świat w liczbach 2003/2004, Warszawa 2003
Powierzchnia największych krajów świata, w 2001 r.
|
Rosja
|
17 075
|
|
Kanada
|
9 976
|
|
Chiny
|
9 597
|
|
Stany Zjednoczone Ameryki
|
9 363
|
|
Brazylia
|
8 512
|
|
Australia
|
7 713
|
|
Indie
|
3 288
|
|
Argentyna
|
2 767
|
|
Kazachstan
|
2 717
|
|
Sudan
|
2 506
|
|
Algieria
|
2382
|
|
D. R. Kongo
|
2345
|
|
Arabia Saudyjska
|
2150
|
|
Meksyk
|
1958
|
|
Indonezja
|
1919
|
|
Libia
|
1760
|
|
Iran
|
1648
|
|
Mongolia
|
1567
|
|
Polska
|
312, 7
|
Źródło: Świat w liczbach 2003/2004, Warszawa 2003
Ludność najludniejszych krajów świata
|
Chiny
|
1 277,8
|
|
Indie
|
1017,5
|
|
USA
|
284,8
|
|
Indonezja
|
214,8
|
|
Brazylia
|
172, 5
|
|
Rosja
|
144,6
|
|
Pakistan
|
144,9
|
|
Bangladesz
|
140,3
|
|
Japonia
|
127,3
|
|
Nigeria
|
116,9
|
|
Meksyk
|
101,7
|
|
Niemcy
|
82,3
|
|
Filipiny
|
77,1
|
|
Egipt
|
67,8
|
|
Turcja
|
68,6
|
|
Iran
|
64,5
|
|
Etiopia
|
65,3
|
|
Tajlandia
|
62,9
|
|
Francja
|
59,2
|
|
Wielka Brytania
|
59,5
|
|
Włochy
|
57,9
|
|
Ukraina
|
49,1
|
|
Polska
|
38,6
|
Źródło: Świat w liczbach 2003/2004, Warszawa 2003
Ważniejsze języki według liczby ludności posługującej się danym językiem
|
Języki
|
W mln
|
|
Chiński
|
1300
|
|
Hindi, urdu
|
460
|
|
Angielski
|
400
|
|
Hiszpański
|
360
|
|
Arabski
|
200
|
|
Bengalski
|
200
|
|
Indonezyjski
|
180
|
|
Portugalski
|
176
|
|
Rosyjski
|
160
|
|
Niemiecki
|
100
|
|
Pendżabski
|
100
|
|
Japoński
|
95
|
|
Tamilski
|
90
|
|
Telugu
|
70
|
|
Koreański
|
70
|
|
Francuski
|
67
|
|
Polski
|
44
|
Źródło: Świat w liczbach 2003/2004, Warszawa 2003
Ludność miejska w niektórych krajach
|
Singapur
|
100
|
|
Belgia
|
96
|
|
Holandia
|
92
|
|
Izrael
|
90
|
|
Wielka Brytania
|
89
|
|
Niemcy
|
87
|
|
Argentyna
|
86
|
|
Korea
|
85
|
|
Australia
|
85
|
|
Nowa Zelandia
|
84
|
|
Szwecja
|
83
|
|
Brazylia
|
80
|
|
Japonia
|
78
|
|
Kanada
|
76
|
|
USA
|
77
|
|
Francja
|
75
|
|
Kuba
|
73
|
|
Rosja
|
72
|
|
Meksyk
|
71
|
|
Łotwa
|
71
|
|
Kolumbia
|
68
|
|
Szwajcaria
|
68
|
|
Litwa
|
68
|
|
Białoruś
|
68
|
|
Ukraina
|
68
|
|
Bułgaria
|
67
|
|
Czechy
|
66
|
|
Włochy
|
66
|
|
Finlandia
|
64
|
|
Węgry
|
63
|
|
Turcja
|
62
|
|
Polska
|
62
|
|
Holandia
|
61
|
|
RPA
|
60
|
|
Słowacja
|
57
|
|
Rumunia
|
54
|
|
Algeria
|
49
|
|
Egipt
|
44
|
|
Nigeria
|
16
|
|
Pakistan
|
32
|
|
Indonezja
|
38
|
|
Chiny
|
30
|
|
Indie
|
26
|
|
Bangladesz
|
24
|
|
Brukina Faso
|
19
|
|
Kenia
|
16
|
|
Etiopia
|
14
|
Źródło: Świat w liczbach 2003/2004, Warszawa 2003
|
Kraje
|
Powierzchnia w tys.km2
|
Ludność
|
Stolica lub główne miasto
| ||
|
W tys.
|
Na 1km2
|
Nazwa
|
Ludność w tys.
| ||
|
Europa
|
23005985
|
726000
|
31,5
| ||
|
Albania
|
28,7
|
3145
|
109
|
Tirana
|
279
|
|
Andora
|
0,5
|
90
|
192
|
Andorra La Vella
|
21
|
|
Austria
|
83,9
|
8075
|
96
|
Wiedeń
|
1925
|
|
Belgia
|
30,5
|
10264
|
336
|
Bruksela
|
1121
|
|
Białoruś
|
207,6
|
10147
|
49
|
Mińsk
|
1699
|
|
Bosnia i Hercegowina
|
51,1
|
4067
|
80
|
Sarajewo
|
360
|
|
Bułgaria
|
110,9
|
7952
|
72
|
Sofia
|
1174
|
|
Chorwacja
|
56,5
|
4655
|
82
|
Zagrzeb
|
981
|
|
Czechy
|
78,9
|
10224
|
130
|
Praga
|
1181
|
|
Dania
|
43,1
|
5333
|
124
|
Kopenhaga
|
1379
|
|
Estonia
|
45,2
|
1364
|
30
|
Tallin
|
400
|
|
Finlandia
|
338,1
|
5178
|
15
|
Helsinki
|
956
|
|
Francja
|
551,5
|
59191
|
107
|
Paryż
|
9645
|
|
Grecja
|
132,0
|
10020
|
76
|
Ateny
|
3112
|
|
Hiszpania
|
506,0
|
40266
|
80
|
Madryt
|
5091
|
|
Holandia
|
41,5
|
15930
|
384
|
Amsterdam (siedziba rządu-Haga)
|
1003
|
|
Irlandia
|
70,3
|
3841
|
55
|
Dublin
|
977
|
|
Islandia
|
103,0
|
281
|
3
|
Reykiawik
|
175
|
|
Lichtenstein
|
0,2
|
33
|
206
|
Vaduz
|
5
|
|
Litwa
|
65,2
|
3482
|
53
|
Wilno
|
576
|
|
Luksemburg
|
2,6
|
442
|
171
|
Luksemburg
|
81
|
|
Łotwa
|
64,6
|
2355
|
36
|
Ryga
|
759
|
|
Macedonia
|
25,7
|
2044
|
79
|
Skopje
|
541
|
|
Malta
|
0,3
|
392
|
1241
|
Valletta
|
7
|
|
Mołdawia
|
33,7
|
3639
|
108
|
Kiszyniów
|
655
|
|
Monako
|
0,002
|
34
|
17436
|
Monako
|
1,2
|
|
Niemcy
|
357,0
|
82357
|
231
|
Berlin
|
5064
|
|
Norwegia
|
323,9
|
4513
|
14
|
Oslo
|
975
|
|
Polska
|
312,7
|
38641
|
124
|
Warszawa
|
1610
|
|
Portugalia
|
92,0
|
4033
|
109
|
Lizbona
|
3447
|
|
Rosja
|
17075,4
|
144664
|
8
|
Moskwa
|
8546
|
|
Rumunia
|
238,4
|
22408
|
94
|
Bukareszt
|
2009
|
|
San Marino
|
0,006
|
27
|
443
|
San Marino
|
2,4
|
|
Serbia i Czarnogóra
|
102,2
|
10538
|
103
|
Belgrad
|
1598
|
|
Słowacja
|
49,0
|
5403
|
110
|
Bratysława
|
447
|
|
Słowenia
|
20,3
|
1992
|
98
|
Lublana
|
271
|
|
Szwajcaria
|
41,3
|
7170
|
174
|
Berno
|
319
|
|
Szwecja
|
450,0
|
8833
|
20
|
Sztokholm
|
1661
|
|
Ukraina
|
603,7
|
49112
|
81
|
Kijów
|
2629
|
|
Watykan
|
0,0004
|
0,8
|
1930
|
X
| |
|
Węgry
|
93,0
|
10188
|
110
|
Budapeszt
|
1812
|
|
W. Brytania
|
242,9
|
59542
|
245
|
Londyn
|
7175
|
|
Włochy
|
301,3
|
57948
|
190
|
Rzym
|
3824
|
Źródło: Świat w liczbach 2003/2004, Warszawa 2003
