Pierwsza pomoc

Wstęp

Przesłanką istnienia obowiązku udzielenia pierwszej pomocy jest zaistnienie koniecznej sytuacji. Sytuacją konieczną nazywamy wypadki, nagłe pogorszenie zdrowia człowieka, katastrofy. Obowiązek udzielenia pierwszej pomocy odnosi się do każdego człowieka, którego życie jest zagrożone, w tym samobójców.

Ratowanie poszkodowanego nie może się wiązać z niebezpieczeństwem zagrożenia życia ratownika. Jeżeli życie osoby ratującej jest zagrożone, to powinien on wezwać na pomoc inne osoby, które pomogą bez narażenia własnego życia.

W tej pracy kontrolnej opisuje się ogólne zasady udzielenia pierwszej pomocy, ratowanie życia w przypadku różnych sytuacjach ratowania życia, oraz opisuje rany i złamania.

Rozdział I

Resuscytacja krążeniowo-oddechowa

1. Pierwsza pomoc przy zatrzymaniu akcji serca u osób dorosłych.

W przypadku podejrzenia zatrzymania akcji serca należy sprawdzić tętno po obu stronach szyi. Jeśli jest ono niewyczuwalne należy niezwłocznie rozpocząć masaż serca. Zalecana głębokość uciśnięć mostka to 4,5 - 5,5 cm . Przy zatrzymaniu akcji serca i krążenia należy wykonywać jednocześnie masaż serca i sztuczne oddychanie.

W tym celu należy poszkodowanego ułożyć na twardym podłożu, uklęknąć koło niego i położyć obydwie ręce na jego mostku. Ramiona powinny pozostać wyprostowane.

Gdy ratownik jest jeden postępujemy według schematu podanego poniżej:

1) Odchylamy głowę poszkodowanego.

2) Przykładamy nasze usta do ust poszkodowanego zatykamy nos i dokonujemy głębokiego wydechu wprost do ust leżącego.

3) Zaczynamy masaż serca wykonując około 15 uciśnięć mostka.

4) Kolejno wdech i czynność powtarzamy aż do przywrócenia oddechu i krążenia.

Gdy jest dwóch ratowników:

1.Rozpocząć od dwóch oddechów, po czym powinno następować na zmianę pięć ucisków serca wykonywanych przez jednego ratownika (80 na minutę) i jeden wdech wykonywany przez drugiego ratownika; w odstępach mniej więcej jednominutowych sprawdzać tętno.

Należy pamiętać ze akcje reanimacyjna prowadzi się do przybycia pomocy lekarskiej.

Resuscytacja krążeniowo - oddechowa - to szereg zabiegów ratunkowych, w czasie gdy doszło do zatrzymania funkcji serca i oddychania.

Czynności życiowe:

-A -AIRWAY (drożność)

-B -BREATHING (oddech)

-C -CIRCULATION (krążenie)

Brak oddechu: Zatrzymanie oddechu może nastąpić po wpadnięciu do wody, utracie świadomości, porażeniu prądem lub zażyciu trucizn. Jeśli ofiara jest nieprzytomna i wydaje się, że nie oddycha, najważniejsze jest przywrócenie oddechu za pomocą metody usta-usta zastosowanej przed przybyciem lekarza i przed opatrywaniem innych urazów. Wyjątkiem jest zachłyśnięcie. Metodę usta-usta można stosować wobec starszych dzieci, ale u niemowląt i małych dzieci należy stosować metody alternatywne.

W przypadku dwóch ratowników obaj powinni klęczeć naprzeciw siebie (po obu stronach ofiary wypadku), aby sobie nawzajem nie przeszkadzać. Jeden, na wysokości głowy - wdmuchuje powietrze , a drugi, na wysokości klatki piersiowej poszkodowanego - wykonuje masaż serca w tempie 100 uciśnięć na minutę.

2. Sztuczne oddychanie metodą usta-usta.

Pierwsza czynnością jest ułożenie poszkodowanego na stabilnym podłożu w pozycji leżącej na plecach. Następnie odchylenie głowy do tylu i jednoczesne udrożnienie jamy ustnej. Ewentualne wyciągniecie przedmiotów mogących powodować zadławienie(proteza, koraliki). Osoba udzielająca pierwszej pomocy klęka za poszkodowanym odchylając żuchwę z głową ku górze i dołowi. Nachyla się nad nim w celu wdmuchnięcia zaczerpniętego powietrza. Prawidłowo wykonana czynność wdmuchnięcia jest potwierdzana poprzez podniesienie się klatki piersiowej leżącego. Podczas wdmuchnięcia należy zatkać nos poszkodowanego. Częstość z jak powinno to należy to wykonać wynosi 12 wydechów na minutę. (u noworodków 40 razy na minutę). Jednoczesne należy monitorować oddech poszkodowanego.

3. Resuscytacja krążeniowo-oddechowa u niemowląt i małych dzieci.

W razie braku oddechu należy objąć swoimi ustami usta i nos niemowlęcia i wykonać 5 wdechów. Trzeba to robić delikatnie i spokojnie, wdmuchując do płuc dziecka jednorazowo około 25 ml powietrza. W przypadku braku tętna trzeba niezwłocznie przystąpić do masażu serca. Dwa palce jednej ręki przykłada się do mostka tuż pod linią sutek i uciska się energicznie na głębokość około 13 mm, w tempie 5 uciśnięć w ciągu 3 sekund.

W przypadku małych dzieci resuscytacja przebiega podobnie jak u osób dorosłych, z tym że jeżeli dziecko nie oddycha, wykonuje się 5 wdechów zastępczych, wdmuchując jednorazowo około 30 ml powietrza.

Rozdział II

Ratowanie poszkodowanych w różnych sytuacjach zagrożenia życia

1. Pierwsza pomoc w przypadku porażenia prądem.

  Porażenie prądem elektrycznym, do którego dochodzi najczęściej z powodu nieostrożności, nieodpowiedzialności oraz braku wyobraźni. Również często porażenie jest spowodowane wadami urządzeń, ale wady te wynikają głównie z ludzkiego błędu. Prąd elektryczny powoduje po pierwsze oparzenie w miejscu porażenia oraz po drugie, wpływa na funkcje wszystkich tych tkanek w obrębie, których powstają i są przewodzone impulsy elektryczne. Do takich tkanek należy przede wszystkim mięśniówka serca, układu pokarmowego oraz tkanka nerwowa (szczególnie w obrębie samego mózgu). Zakres skutków porażenia jest zależny przede wszystkim od natężenia, napięcia oraz czasu ekspozycji na działanie prądu. Ponadto wilgotna skóra znacznie lepiej przewodzi prąd niż sucha, gdyż woda jest dobrym przewodnikiem prądu elektrycznego. Jeżeli ciało jest zwilżone lub mokre to w zależności od natężenia i czasu działania prąd w najlepszym przypadku może spowodować w miejscu działania poparzenie. Przy wysokim natężeniu i długim czasie prąd może nie tylko zabić, ale również doprowadzić do zwęglenia ciała. Związane jest to ze składem ludzkiego ciała, to znaczy w ponad 80% składa się ono z wody, dlatego prąd bardzo dobrze się po nim rozchodzi i nawet przy nieduży natężeniu może spowodować wewnętrzne oparzenie. Przede wszystkim jednak prąd w pierwszej kolejności powoduje zaburzenie powstawania i przewodzenia impulsów elektrycznych w sercu, mięśniach oraz układzie nerwowym. Zaburzenia elektromotoryczne w obrębie serca skutkują jego zatrzymaniem. Jednocześnie dochodzi do porażenia mięśni oddechowych, co skutkuje zatrzymaniem oddychania. Porażona osoba traci przytomność oraz kurczy się gwałtownie, co jest skutkiem porażenia mięśni, które w wyniku tego kurczą się. Jeżeli taka osoba trzyma źródło prądu w dłoni to w wyniku skurczu mięśni przewód elektryczny zostaje w niej zaciśnięty. Dlatego bardzo trudne bywa odłączenie takiej osoby od źródła prądu, a w miejscu porażenia występuje oparzenie, które może być rozległe.

Ratowanie takiej osoby powinno zacząć się od jak najszybszego odłączenia jej od źródła prądu z jednoczesnym zachowaniem dużej ostrożności, aby samemu nie zostać porażonym. Najważniejsze to natychmiastowe przerwanie dopływu prądu przez jego wyłączenie, a jeżeli nie jest to możliwe to porażoną osobę należy odciągnąć od prądu. Jeżeli nie da się odłączyć dopływu prądu, to przed ratowaniem należy się zabezpieczyć przed porażeniem przez odizolowanie się za pomocą dostępnych doraźnie materiałów izolacyjnych. Najlepszymi takimi materiałami są gumowe rękawice oraz buty, ale takie zabezpieczenie może w nagłym wypadku w danym miejscu nie być dostępne. Można się zabezpieczyć grubą warstwą odzieży, którą należy owinąć ręce i stanąć na materiale dobrze izolującym, na przykład na suchej desce. Trzeba pamiętać, że izolator, jakim się zabezpieczymy musi być bezwzględnie suchy, gdyż woda jest przewodnikiem i możemy ulec porażeniu. Osobę porażoną trzeba wyciągnąć poza źródło prądu trzymając ją za odzież, a następnie natychmiast podjąć odpowiednie działania reanimacyjne, gdyż najczęściej dochodzi do zatrzymania oddychania i porażenia akcji serca - migotanie komór lub ustanie akcji (bez względu na to, serce takie nie pompuje krwi). Należy rozpocząć sztuczną wentylację płuc metodą usta - usta, a jeżeli krążenie też uległo zatrzymaniu to robimy masaż serca, który polega na rytmicznym i silnym uciskaniu mostka obiema dłońmi na nim położonymi. Stosunek uciśnięć na mostek do wdechów powietrza do płuc, jeżeli ratuje jedna osoba, powinien wynosić 30 do 2 (30 uciśnięć na dwa wpompowania powietrza). Takie zabiegi należy prowadzić do skutku, czyli do momentu przywrócenia akcji serca i uzyskania samodzielnego oddechu przez porażoną osobę.

2. Pierwsza pomoc w przypadku omdlenia.

 Omdlenie jest nagłą, krótkotrwałą utratą przytomności pojawiającej się wskutek niedotlenienia mózgu, ale charakteryzuje się zachowaniem w miarę prawidłowej czynności układu krążenia. Przyczyny omdlenia mogą być bardzo różne, ale najczęstsze to: stres, emocje, przemęczenie, zakażenia, niedożywienie, szok psychiczny, krytyczne okresy życia jak dojrzewanie, ciąża, przekwitanie, spadek ilości tlenu w atmosferze, duży wysiłek fizyczny, bardzo silny ból (kolka nerkowa, zabiegi), choroby układu sercowo - naczyniowego, anemie, cukrzyca, przyjmowanie niektórych leków. Do poważniejszych przyczyn omdlenia należą między innymi: choroby układu nerwowego, krwotoki, migotanie komór, zawał mięśnia sercowego i wiele innych. Omdlenie często jest poprzedzone dość charakterystycznymi objawami jak: zmiana koloru skóry (zblednięcie), mroczki przed oczami, głębokie westchnienia, zawrót w głowie, spadek napięcia mięśni, nagła potliwość, ślinotok, przyśpieszenie oddychania. Zwykle szybko powraca świadomość, ale często pozostaje po nim ból głowy, uczucie zmęczenia, zawroty. Jeżeli będziemy świadkiem omdlenia to należy taką osobę albo położyć i wtedy odgiąć jej głowę do góry i w bok, albo w pozycji siedzącej ułożyć jej rękę w okolicach przepony, a drugą na kark i następnie robić głębokie skłony. Należy bezwzględnie zapewnić dobry dostęp świeżego powietrza. Następnie należy rozluźnić odzież oraz zwilżyć twarz i szyję wodą, a nogi unieść powyżej poziomu ciała.

3. Pierwsza pomoc w przypadku zawału serca.

Zawał mięśnia sercowego najczęściej prowadzi do utraty świadomości w skutek ustania krążenia i niedotlenienia komórek mózgu. Bardzo szybko po ustaniu krążenia, bo już po 3 - 5 minutach, dochodzi do nieodwracalnej martwicy neuronów kory mózgowej, dlatego też akcję reanimacyjną należy podjąć natychmiast. Najczęstszymi objawami ataku serca są: ból (czasami nie ból, ale ucisk, albo pieczenie) w klatce piersiowej promieniujący w okolice szyi i ramienia, a nawet przedramienia, utrata przytomności, pocenie, nudności, zatrzymanie oddechu, słabe i płytki tętno lub jego brak, co świadczy o zatrzymaniu akcji serca. Pierwsza pomoc powinna zacząć się od zawiadomienia służb medycznych, a następnie można podjąć akcję reanimacyjną w postaci masażu serca: dłonie skrzyżowane, położone na jedne trzeciej wysokości mostka, uciskamy mocno i rytmicznie. Stosunek ucisku na mostek do wdechów powietrza do płuc osoby ratowanej metodą "usta - usta" w przypadku samodzielnej reanimacji to 30 ucisków na 2 wdechy. Jeżeli jednak osoba nie straciła świadomości, albo przynajmniej oddycha, należy taką osobę usadowić w wygodnej dla niej pozycji, rozluźnić ubranie, ograniczyć jej ruchy i zapewnić dostęp świeżego powietrza.

4. Pierwsza pomoc w przypadku niedocukrzenia krwi.

Osobę chorą na cukrzycę nazywa się diabetykiem. Diabetyk musi dbać o równowagę między ilością cukru w diecie a ilością wstrzykiwanej insuliny.

Funkcjonowanie mózgu w hipoglikemii jest zaburzone. Chory może czuć się osłabiony, odczuwać zawroty głowy, być przygnębiony, czasem agresywny, sprawiać wrażenie osoby nietrzeźwej. Może wystąpić drżenie mięśni, pocenie się, płytki oddech. Skóra staje się blada, zimna i lepka, a tętno mocne, napięte.

Większość osób chorych na cukrzycę zdaje sobie z tego sprawę i jeśli opuszczą posiłek lub zmęczą się, to zjadają kostkę cukru lub glukozę w tabletce, aby szybko podwyższyć stężenie cukru we krwi. Między rzeczami chorego możemy zwykle znaleźć ampułki z insuliną i strzykawkę do jej podawania, paski testowe do oznaczania stężenia glukozy we krwi i w moczu, bransoletkę lub kartę informującą o chorobie, tabletki glukozy lub kostki cukru. Jeżeli przy chorym znajdziemy któryś z tych przedmiotów, to jest to bardzo prawdopodobne, że choruje na tą chorobę.

Udzielając pierwszej pomocy, należy natychmiast wezwać pomoc kwalifikowaną. Przytomnemu  podaje się osłodzony napój lub kostkę cukru, czekoladę itp. Jeżeli stan poszkodowanego poprawia się, to należy podać mu więcej słodyczy i pozostawić w spokoju do powrotu dobrego samopoczucia lub przybycia pogotowia.

Przy przedłużającym się wysokim stężeniu cukru we krwi (hiperglikemii) chory może stracić przytomność i wpaść w stan śpiączki. Oznakami śpiączki cukrzycowej są: sucha skóra, szybkie tętno, głęboki ciężki oddech, wyczuwalny zapach acetonu w oddechu chorego. Chory wymaga natychmiastowej pomocy lekarskiej.

5. Pierwsza pomoc w przypadku utonięcia.

Utonięciem nazywamy śmierć przez uduszenie w środowisku płynnym. Do utonięć dochodzi, gdy człowiek nieumiejący pływać wpadnie do głębokiej wody, choć zdarza się , że nawet świetny pływak może utonąć. Przyczyną utonięcia może być wyczerpanie, atak serca, atak epilepsji, skurcz mięśni, niewydolność krążeniowo-oddechowa.

Podczas tonięcia często dochodzi do oziębienia organizmu. Sprzyja to ratowaniu życia, ponieważ oziębienie spowalnia procesy przemiany materii, a tym samym wydłuża okres w którym mimo niedoboru tlenu możliwe jest skuteczne odratowanie ofiary wypadku.

Po wyciągnięciu poszkodowanego na brzeg należy udzielić mu pierwszej pomocy:

Ułożyć go na twardym podłożu Usunąć ewentualne ciała obce z jamy ustnej Przystąpić do kontroli czynności oddechowych W przypadku braku czynności życiowych, przystąpić do natychmiastowej resuscytacji krążeniowo-oddechowej, którą należy prowadzić do przybycia karetki pogotowia.

W każdym przypadku ratowania tonącego konieczna jest fachowa pomoc, ponieważ u poszkodowanego może dojść do ciężkich powikłań, związanych z nagromadzeniem się wody w płucach.

6. Pierwsza pomoc przy oparzeniach

W zależności od czynników działających na tkanki powierzchniowe oparzenia dzielmy na: termiczne, elektryczne i chemiczne.

Termiczne są spowodowane wysoka temperaturą długotrwale działającą na tkankę.

Elektryczne prądem, a chemiczne substancjami żrącymi.

W zależności od głębokości uszkodzonej tkanki poparzenia dzielmy na :

I stopnia- charakteryzują się występowaniem obrzęku, zaczerwienia skóry i towarzyszącym mu bólem,

II stopnia- dodatkowo mogą pojawić się bąble z płynem surowiczym,

III stopnia- występowanie martwicy skory, która przybiera barwę biała, lub brunatną,

Postępowanie:

Odizolowanie poszkodowanego od czynnika parzącego; oparzenia części ciała schłodzić pod bieżącą wodą przez 15 min; przy oparzeniach wodą i parą zdjąć odzież rozcinając ją odpowiednio, aby nie urazić uszkodzenia tkanek. Zdjąć ozdoby z rąk i szyi; po ochłodzeniu owija się oparzenia powierzchni ciała gazą lub czystą tkaniną; w przypadku oparzenia ręki lub stopy można ją owinąć folią kuchenną lub włożyć do foliowej torebki na czas transportu; jeżeli oparzone są palce, należy rozdzielić je opatrunkiem. Poszkodowanego ułożyć tak, aby część oparzona była uniesiona i zabezpieczona przed dodatkowymi urazami. Nie stosować spirytusu, nie smarować maściami, tłuszczami, kremem, przekłuwać pęcherzy; nie malować oparzonej skóry barwnikiem - powstaną trwałe przebarwienia. Poszkodowanemu przytomnemu podać środki przeciwbólowe, zapewnić mu spokój i wsparcie psychiczne; wezwać pogotowie lub zawieść poszkodowanego do szpitala.

Rozdział III

Skaleczenia, krwotoki, złamania

1. Pierwsza pomoc w przypadku złamania kości lub uszkodzenia stawów.

Złamania kości są skutkiem urazów lub patologicznych zmian w kościach. Można wyróżnić trzy typy złamań, a mianowicie:

a.  otwarte, które charakteryzują się uszkodzeniem tkanek otaczających kość wraz z uszkodzeniem skóry. Ten typ złamań jest najpoważniejszy, ponieważ złamana kość lub jej odłamki, może uszkodzić pobliskie naczynia prowadząc do krwotoku, oraz pobliskie nerwy, co skute bardzo silnym bólem,

b.  zamknięte, w których nie dochodzi do przerwania otaczających tkanek, ale mogą być to złamania z przemieszczeniem, które też może uszkodzić otaczające tkanki,

c. śródstawowe, w których dochodzi do powstania szpary złamania do jamy stawowej.

Złamanie zamknięte lub śródstawowe można rozpoznać u osoby, u której:

- występuje silny ból przy dotykaniu obrażonego miejsca lub przy próbie poruszenia złamaną kończyną oraz po krótkim czasie pojawia się obrzęk,

- ruchy złamaną kończyną są ograniczone lub patologiczne,

- złamana kończyna straciła swój pierwotny kształt,

- pojawia się ruchomość w złamanej kończynie poza stawem.

W przypadku złamań kości kończyn pierwsza pomoc polega na unieruchomieniu takiej kończyny bez jej nastawiania. Do unieruchomienia można użyć każdego dostępnego w danej chwili materiału, który zagwarantuje usztywnienie. Unieruchomienie ma na celu zapobiegnięciu wzajemnemu przemieszczaniu się kości, co jest źródłem bólu oraz może doprowadzić do wielu powikłań, a polega na takim usztywnieniu danej kończyny, aby nie były możliwe ruchy w dwóch sąsiednich stawach.

Jeżeli natomiast mamy do czynienia ze złamaniem otwartym to ranę należy przykryć jałowym opatrunkiem, ale bez jakiegokolwiek ucisku i następnie unieruchomić dwa sąsiednie stawy. Unieruchomioną kończynę należy ułożyć powyżej linii ciała, co zwolni narastanie obrzęku.

Oto kilka przykładów złamań i sposobów udzielania pierwszej pomocy:

- złamanie sklepienia czaszki - charakteryzuje się silnym bólem głowy i najczęściej raną na głowie (czoło lub część owłosiona). Pierwsza pomoc polega na ułożeniu rannego w taki sposób, aby nie uszkodzić dodatkowo rany i staramy się ograniczyć jego ruchy, a następnie wzywamy pogotowie,

- złamanie żuchwy charakteryzuje się występowaniem silnego bólu przy ruchach żuchwą. Często występują dodatkowe obrażenia w postaci wybitych zębów, ran jamy ustnej i warg. W pierwszej kolejności powinniśmy usadowić przytomnego chorego tak, aby podpierał rękami głowę lub ułożyć go w pozycji bocznej ustalonej (szczególnie w przypadku krwawień),

- złamanie żeber charakteryzuje się silnym bólem występującym podczas oddychania, chorego należy usadowić w najdogodniejszej dla niego pozycji, która jednocześnie nie utrudni oddychania,

- złamanie kręgosłupa występuje najczęściej z jednoczesnym uszkodzeniem rdzenia kręgowego, co powoduje porażenie ruchów i brak czucia. Bardzo często osoba, taka oddaje mimowolnie mocz i kał. Nie powinno się ruszać takiej osoby tylko wezwać pomoc,

- złamanie miednicy jest niebezpieczne, ponieważ często towarzyszy mu uszkodzenie narządów wewnętrznych, co może powodować krwotoki wewnętrzne. Objawia się bólem podczas wykonywania ruchów kończynami dolnymi, osoba nie może się wyprostować. Takiej osobie należy podłożyć wałki pod kolana i szybko wezwać pogotowie,

- złamanie kości udowej charakteryzuje się silnym bólem, patologicznym wyglądem kończyny i niemożnością ruchów. Kończynę unieruchamiamy bez zmieniania jej pozycji,

- złamanie kości podudzia jak każde złamanie charakteryzuje się silnym bólem i podobnie jak złamanie kości udowej kończyna może wyglądać patologicznie wraz z pojawieniem się patologicznych ruchów i niemożnością jej obciążania, postępujemy jak przy każdym złamaniu,

- złamanie obojczyka charakteryzuje się opadnięciem barku, ograniczoną ruchomością i silnym bólem. W ramach pierwszej pomocy unieruchamiamy obojczyk trójkątną chustą,

- złamanie kości ramiennej i kości przedramienia objawia się podobnie jak złamanie kości kończyn dolnych i w związku z tym podobnie postępujemy.

Należy pamiętać, że każde skręcenie czy zwichnięcie traktujemy jak złamanie i w taki sam sposób postępujemy.

2. Krwawienia zewnętrzne.

  Krwotoki zewnętrzne z tętnic lub żył powstają najczęściej w skutek urazów mechanicznych, na przykład wypadków samochodowych. W przypadku krwotoku z tętnicy krew jest jasna i wypływa gwałtownie, pulsacyjnie. Natomiast krwotoki z żył charakteryzują się tym, że krew jest ciemna i wypływa stopniowo. W każdym z takich przypadków należy natychmiast udzielić pierwszej pomocy, gdyż masywna utrata ponad 1 litr, krwi może doprowadzić do wstrząsu, a nawet śmierci. Należy jak najszybciej założyć opaskę uciskową na tętnicę doprowadzającą krew w miejscu jej pojedynczego przebiegu (przed rozgałęzieniem). Opaska uciskowa może być wykonana z dowolnego materiału, najczęściej służy temu pasek od spodni itp. W przypadku krwotoku z kończyny dolnej opaskę uciskową zakładamy na tętnicę udową, a w przypadku krwotoku z kończyny górnej - na ramię. Jeżeli doszło do amputacji kończyny wskutek urazu, to opaskę uciskową stosujemy możliwie jak najbliżej rany. Na ranę nie należy nakładać waty ani ligniny. Bez względu na rodzaj krwotoku chorego należy jak najszybciej przetransportować do szpitala.

3. Krwawienia wewnętrzne

Najczęstszymi przyczynami krwotoków wewnętrznych są wypadki komunikacyjne, tępy uraz, upadek z wysokości lub samoistne pęknięcie naczynia krwionośnego. W zależności od miejsca uszkodzenia i gromadzenia się krwi rozróżniamy krwotoki:

Do jamy czaszki Do żołądka Do jamy otrzewnej Z płuc do oskrzeli Krwotoki śródtkankowe

Krwotoków wewnętrznych nie można zatamować. Można jedynie zmniejszyć ich skutki przez zastosowanie odpowiedniego ułożenia, a potem trzeba kontrolować czynności życiowe (tętno i oddech) i szybko wezwać pogotowie.

Krwotok do jamy czaszki – poszkodowany zwykle traci przytomność lub ma mocno zaburzoną świadomość. Może wystąpić porażenie mięśni, utrata mowy oraz rozszerzenie źrenic. Poszkodowanego należy ułożyć w pozycji półleżącej, z uniesionym tułowiem

Krwotok do żołądka – występuje silny ból w okolicy żołądka, wymioty treścią o zabarwieniu brunatnym, przypominającą fusy grubo zmielonej kawy. Poszkodowanego należy ułożyć w pozycji leżącej z uniesionym tułowiem i podkurczonymi nogami (z wałkiem pod kolanami) i wezwać pogotowie.

Krwotok do jamy otrzewnej – silny ból brzucha oraz twarde, niedające się uścisnąć powłoki brzuszne. Należy poszkodowanego ułożyć z uniesionym tułowiem i podkurczonymi nogami, z wałkiem pod kolanami.

Krwotok z płuc do oskrzeli – silna duszność, ból, utrudnione oddychanie, odkrztuszanie w czasie kaszlu jasnoczerwonej, spienionej krwi. Poszkodowanego trzeba ułożyć w pozycji półsiedzącej z podparciem pod plecy (aby poszkodowany mógł się podeprzeć rękami).

Krwotoki śródtkankowe – uszkodzenie dużych naczyń krwionośnych odłamkami złamanych kości. Występuje ból, obrzęk, siniak oraz miejscowe zgrubienie kończyny. Pierwsza pomoc polega na ułożeniu w odpowiedniej do miejsca urazu pozycji i unieruchomieniu kończyny.

4. Skaleczenia i rany

Rany dzielimy na kilka rodzajów:

a. Otarcia – powstają przy stycznym działaniu na skórę przedmiotu o szorstkiej powierzchni lub w kontakcie z podłożem. W takiej ranie często znajduje się piasek, drobne ciała obce, różne zanieczyszczenia. Udzielając pomocy, trzeba dokładnie przemyć otarte miejsce wodą z mydłem, używając do tego celu gazika lub miękkiej szczoteczki.

b. Cięte – powstają na wskutek działania przedmiotów ostrych. Mają gładkie, równe brzegi. Silne krwawienie powoduje wypłukanie bakterii z rany i jej okolicy, co zmniejsza zagrożenie zakażenia. Opatrując rany cięte należy dążyć przede wszystkim do zbliżenia i zaciśnięcia brzegów rany.

c. Płatowe – powstają wówczas, gdy uraz mechaniczny zadziałał stycznie do powierzchni ciała, w wyniku czego jego płat został odcięty (oderwany) lub wisi na fragmencie skóry. Udzielając pomocy należy „przykleić” odcięty fragment i założyć opatrunek, najlepiej śrubowy zaginany.

d. Rąbane – powstają wskutek działania z dużą siłą ostrego narzędzia, w wyniku czego dochodzi do uszkodzenia nie tytko tkanek miękkich, ale także kości. Udzielając pomocy, trzeba dążyć do opanowania krwotoku. Zranioną część ciała, przykrytą czystym opatrunkiem, unosi się powyżej poziomu serca. Opatrunek przymocowuje się ściśle, unieruchamia się go za pomocą bandaża lub złożonej chusty trójkątnej.

e. Kłute – powstają w wyniku działania z dużą siłą ostro zakończonych przedmiotów. Otwór rany jest mały, krwawienie zewnętrzne niewielkie, natomiast krwawienie wewnętrzne może być obfite, w zależności od wielkości i rodzaju uszkodzonych naczyń krwionośnych lub narządów. Udzielając pomocy, należy zwrócić szczególną uwagę na pozycję, w jakiej zastano poszkodowanego. Po opatrzeniu rany i odpowiednim jej ułożeniu, w zależności od miejsca urazu, należy zadbać o jak najszybszą pomoc medyczną. Życie poszkodowanego, który doznał ran kłutych, jest zagrożone.

f.  Szarpane – powstają w wyniku rozerwania tkanek pod wpływem zadziałania przedmiotów tępych, kanciastych, zakrzywionych, często zardzewiałych i zabrudzonych. Rany szarpane charakteryzuje również ubytek tkanki, której fragmenty mogły zostać na przedmiotach powodujących uraz.

g. Miażdżone – powstają w wyniku silnego urazu tępym narzędziem. Są wypełnione skrzepłą krwią i limfą, często zawierają ciała obce. Brzegi są nieregularne, o skąpym krwawieniu. Otaczające ranę tkanki są zgniecione, zmiażdżone, obrzmiałe, niedokrwione, a często obumarłe. W ranie mogą być widoczne pokruszone odłamy kostne. Podczas udzielania pierwszej pomocy należy pamiętać o delikatnym opatrzeniu rany.

Zakończenie

W zakres pierwszej pomocy przedmedycznej wchodzą takie czynności jak (istotna kolejność):

1. zabezpieczenie miejsca wypadku
2. sprawdzenie stanu poszkodowanego (podstawowych funkcji życiowych – krążenia, oddechu i świadomości, zlokalizowanie odniesionych urazów)
3. zapewnienie sobie pomocy, wezwanie pogotowia ratunkowego lub innych specjalistycznych służb ratowniczych
4. prowadzenie resuscytacji krążeniowo-oddechowej, zatamowanie krwotoków i działanie przeciwwstrząsowe
5. wykonanie pozostałych/innych czynności ratunkowych zależnych od stanu poszkodowanego
6. ułożenie poszkodowanego w pozycji bezpiecznej (jedynie jeżeli poszkodowany jest nieprzytomny)

Ze względu na brak specjalistycznego wykształcenia, świadek zdarzenia u poszkodowanego zajmuje się tylko tym, co najważniejsze, udziela tylko niezbędnej pomocy.

Pamiętajmy o wykonywaniu tych podstawowych czynności, gdyż dzięki pierwszej pomocy udzielonej poszkodowanym w chwili wypadku, możemy uratować czyjeś ludzkie życie.

Bibliografia

„Przysposobienie obronne” –Bogusława Breitkopf, Mirosław Marciniak, Zbigniew Worwa

Źródła

www.bryk.pl

www.wikipedia.pl

www.gazetawyborcza.pl

www.google.pl

www.ściąga.pl

www.gazetawrocławska.pl

www.pierwszapomoc.pl

www.ezdrowie.pl

www.zdrowie.pl