I. Aspekty prawne udzielania pierwszej pomocy przedmedycznej
1. Aspekty psychologiczne.
] Osoba udzielająca pierwszej pomocy często spotyka się z:
- rodziną,
- świadkami zdarzenia.
] Ratownik zawsze najpierw zajmuje się poszkodowanym, a w drugiej kolejności osobami trzecimi.
] Czasem o odczuciach poszkodowanego informuje wyraz twarzy, niekiedy należy zwrócić uwagę na:
- postawę,
- gesty,
- ruchy itd.
] Ratownik musi się wczuć w sytuację osoby poszkodowanej, powinien ją uspokoić i utwierdzić w przekonaniu, że już nic jej nie grozi.
2. Aspekty cywilnoprawne.
] Podstawowe czynności wykonywane na miejscu wypadku przed przybyciem:
- lekarza,
- pogotowia ratunkowego,
- wykwalifikowanych osób, mające na celu ratowanie zdrowia bądź życia ludzi, którzy odnieśli obrażenia albo nagle zachorowali, nazywa się pierwszą pomocą przedlekarską.
] Zawsze należy postępować zgodnie z zasadą primum non nocere – po pierwsze, nie szkodzić.
] Podstawowym dokumentem normującym zasady udzielania pierwszej pomocy przedmedycznej jest ustawa z 25 lipca 2001 r. o Państwowym Ratownictwie Medycznym (DzURP nr 113 z 9 października 2001 r.).
II. Materiały i środki do udzielania pierwszej pomocy
1. Torba medyczno-sanitarna.
] Torba medyczno-sanitarna powinna być wyposażona:
- w niezbędny zestaw leków,
- materiałów opatrunkowych,
- sprzęt trwały,
- latarkę elektryczną.
] Torba medyczno-sanitarna jest wyposażona tak jak apteczka domowa. Należy ją okresowo przeglądać, żeby usunąć przeterminowane leki.
] Zarówno w apteczce domowej, jak i torbie medyczno-sanitarnej, powinny się znaleźć leki, których używa się wyłącznie w pomocy doraźnej w sytuacjach typowych, kiedy nie ma wątpliwości, jaki preparat należy podać.
Do takich leków należą:
- przeciwbólowe:
- pyralgina,
- pabialgina,
- tabletki od bólu głowy,
- apap,
b) przeciwgorączkowe:
- apap,
- aspiryna C,
- paracetamol,
- pyralgina,
c) przeciw chorobie lokomocyjnej:
- aviomarin,
- cucolino,
d) łagodzące ból gardła:
- sebidin,
- neoangin,
- chlorchinaldin,
e) rozkurczowe
(stosowane przy bólach brzucha):
- no-spa,
- wegantalgin,
f) przeciwgrypowe:
- polopiryna S,
- rutinoscorbin,
- scorbolamid,
g) nasercowe:
- milocardin (uspokajające),
- cardiamid (pobudzające),
h) krople do nosa,
i) środki do dezynfekcji okolic ran:
- woda utleniona,
- jodyna,
j) środki stosowane przy obrzękach i stłuczeniach:
- alacet,
- altacet,
k) środki używane przy użądleniach:
- soda oczyszczona
- amoniak,
l) łagodzące stany zapalne:
- riwanol,
m) stosowane przy pogryzieniach:
- nadmanganian potasu.
] Apteczka domowa powinna być wyposażona też w:
- maści:
- cynkowa
- ichtiolowa,
b) zasypki:
- dermatoz,
- pabiamid,
c) kostkę szarego mydła o właściwościach bakteriobójczych.
] Wszystkie leki należy przechowywać w ich opakowaniach w suchym, ciemnym, niedostępnym dla dzieci miejscu.
2. Środki opatrunkowe.
] W apteczce domowej i torbie medyczno-sanitarnej należy przechowywać zapas bandaży i innych materiałów niezbędnych do udzielania pierwszej pomocy.
Należą do nich:
a. bandaże dzianinowe i elastyczne różnych wielkości,
b. chusty trójkątne,
c. jednorazowe chusteczki do przecierania rąk,
d. kompresy i opaski z gazy,
e. osłony cylindryczne (tzw. codofix),
f. wata, lignina, podpaski higieniczne,
g. opatrunki sterylne (gaza jałowa),
h. plaster samoprzylepny z opatrunkiem oraz wodoodporne plastry kryte tkanina,
i. rękawiczki gumowe lub foliowe.
3. Materiały trwałe.
a. agrafki,
b. nożyczki (nieużywane do innego celu),
c. szczypczyki (pęseta),
d. termometr lekarski,
e. gruszka gumowa,
f. szpatułki do uciskania języka (mogą być wykorzystane jako szyny do unieruchamiania złamanych palców),
g. termometr dla dzieci poniżej 5. roku życia (do pomiaru temperatury Opatrunek odbycie),
h. kieliszek lekarski.
] Udzielając pierwszej pomocy w warunkach domowych, można wykorzystać różne materiały oraz przedmioty gospodarstwa domowego. Należy pamiętać jednak Opatrunek tym, że przydatne będą wyłącznie do czasu przybycia pomocy fachowej lub podczas transportu do szpitala.
4. Opatrunek osobisty.
] Opatrunek osobisty jest podstawowym opatrunkiem żołnierza podczas działań wojennych. Obecnie jest produkowany w dwóch wersjach:
a. w opakowaniu wodoodpornym (dla wojska i służb obrony cywilnej),
b. w opakowaniu papierowym dwuwarstwowym (z wewnętrzną warstwą wyjałowioną: dostępny w każdej aptece).
] Składa się z opaski dzianinowej i dwóch umocowanych na niej poduszek, które stanowią gotowy opatrunek (wata owinięta gaza).Jedna poduszka jest przymocowana na stałe do końca bandaża, drugą można przesuwać wzdłuż opaski. Strona, która można chwytać w czasie opatrywania ran, jest oznaczona kolorową nitką. W skład wchodzi również agrafka z nitką do mocowania opatrunku.
5. Apteczka samochodowa.
] Apteczka samochodowa powinna być wyposażona wyłącznie w niezbędne materiały i środki do udzielania pierwszej pomocy podczas wypadków komunikacyjnych (nie jest wskazane umieszczanie w niej środków farmakologicznych).
] W każdym samochodzie powinny się również znajdować:
- ratunkowy zestaw opatrunkowy,
- koc przeciwwstrząsowy,
- kołnierz stabilizujący kręgosłup.
] W skład ratunkowego zestawu opatrunkowego wchodzą:
a. cztery chusty trójkątne ze stilonu lub folii,
b. cztery agrafki,
c. ostrze skalpela,
d. trzy opatrunki gazowe ¼ m.
e. dwa bandaże uciskowe,
f. jeden odcinek codofiksu do opatrywania głowy,
g. dwa odcinki codofiksu do opatrywania ręki,
h. cztery odcinki plastra opatrunkowego,
i. maseczka do prowadzenia oddechu zastępczego („R!”),
j. rękawiczki jednorazowe.
6. Zioła.
] Od pewnego czasu dużym powodzeniem cieszą się zioła, mieszanki i nalewki ziołowe, które łagodzą i leczą rożne dolegliwości.
- Żelem aloesowym smaruje się oparzenia i miejsca pogryzień przez owady,
- Babka płesznik jest używana jako środek przeczyszczający,
- Napar z bzu czarnego, mięty pieprzowej i krwawnika pospolitego (mieszanka równych ilości tych ziół) pity 5 razy dziennie zmniejsza ból zatok,
- Gorący napar z dziewanny drobnolistnej można pić 5 razy dzienni, by złagodzić kaszel,
- Dzieciom polecana jest goryczka,
- Herbata lub napar z mięty pieprzowej pomaga niestrawności lub biegunce,
- Odwar z korzeni mniszka lekarskiego działa przeczyszczająco,
- Naparem z szałwii lekarskiej można płukać gardło i dziąsła,
- Herbata z kopru włoskiego wskazana jest w dolegliwościach żołądkowych jako środek rozkurczowy, ponadto ma działanie wykrztuśne,
- Kwiat lipy działa uspokajająco, napotnie, łagodzi napięcie nerwowe.
] Zioła można kupić luzem i samodzielnie przygotować mieszanki do stosowania w określonych schorzeniach. Nie można zapomina, ze zioła – podobnie jak leki dostępne bez recepty – to silne środki i należy używać ich ostrożnie.
