Komunikacja jest procesem przebiegającym pomiędzy nadawcą a odbiorcą, polegającą na transformowaniu i zrozumieniu treści zawartej w komunikacie. Efektywny komunikat występuje wtedy, kiedy wypowiedziana treść jest zgodnie z intencją nadawcy przekazu zrozumiana. Proces komunikowania się pełni funkcję oceny i przekazania wiadomości, nazywany jest metakomunikacją. Działa on przy pomocy rozbudowanych informacyjnych kanałów, które nazywają się siecią komunikacyjną nieformalną i formalną.

Formalna sieć komunikacji obejmuje łańcuchy informacji, które są związane z realizacją zadania grupowego. Wyróżnia się różne rodzaje sieci komunikacyjnych, dzieląc je z racji efektywności funkcjonowania uczestników grupy. Typy te różnią się szybkością, dokładnością, przydatnością dla menagera czy satysfakcją uczestników grupy.

Nieformalna sieć komunikacyjna daje swobodny przepływ informacji wszelkiego typu wg subiektywnych kryteriów. Najbardziej rozpowszechniona jest w grupach zadaniowych gdzie występuje w formie sieci gronowej, jej cechą jest selektywność odbiorców komunikatu.

Patologiczne sieci komunikacyjne powiązane są z wadliwą komunikacją międzyludzką i społecznym postrzeganiem lub przerywaniem komunikacji. W jej skład wchodzą 3 typy: komunikacja wybiórcza, mur milczenia oraz syndrom myślenia grupowego.

Komunikacja wybiorcza to sieć z cechami tendencyjności w przekazywaniu informacji pomiędzy liderem a resztą i każdym z osobna członkiem grupy. Komunikacja ta ma w części formalny charakter a w części przybiera formy nieformalne w postaci domysłów i plotek. Przywódca stara się pozyskiwać informacje o swych podwładnych spoza jego grupy zadaniowej, czyli od tzw. życzliwych osób i tych najlepiej poinformowanych. Działacze tracą zaufanie do siebie samych oraz do lidera.

Mur milczenia charakteryzuje się zerwaniem komunikacji pomiędzy członkami grupy i poszczególnymi członkami z grupy a ich liderem.

Syndrom myślenia grupowego - to ograniczenie dyskusji co do kilku opcji, unika się powtórnej analizy preferowanych rozwiązań oraz lekceważy warianty odrzucone na początku. Korzysta się tutaj ze zbyt małej ilości ekspertów, zainteresowanie obejmuje fakty i opinie podtrzymujące przyjęty wariant rozwiązania oraz lekceważy się albo unika opinii przeciwnych. Powodami pojawiania się syndromu myślenia grupowego mogą być:

  • Izolacja ekspertów,
  • Spójność grupy,
  • Preferowanie rozwiązań własnych przez lidera,
  • Omijanie wątpliwości i ostrzeżeń,
  • Wiara w morale grupy,
  • Naciska na tych członków grupy, którzy przeciwstawiają się grupowym stereotypom,
  • Autocenzura, która ma na celu minimalizację wątpliwości grupowych oraz konformizm albo przypuszczenie, iż milczenie oznacza wyraz zgody.

Sposoby minimalizowania objawów myślenia grupowego:

  • Akceptowanie przez lidera krytycyzmu własnych opinii,
  • Zwołanie kilku niezależnych od siebie grup decyzyjnych odnośnie jednego problemu,
  • Podzielenie grupy na trzy lub kilka podgrup oraz działanie pod innym kierownictwem,
  • Umiejętność korzystania z ekspertów,
  • Zatrudnienie osoby myślącej inaczej niż pozostali członkowie grupy,
  • Nie lekceważenie haseł ostrzegawczych ze strony rywali,
  • Po dojściu do porozumienia zorganizowanie spotkania tzw. "drugiej szansy".

A więc przy sporej spójności grupy oraz jej odizolowania od innych grup, uczestnicy wbrew swej własnej woli staną się cenzorami własnego logicznego myślenia.

Zagadnieniem odrębnym w komunikacji interpersonalnej to etyczne jej aspekty, które są związane z manipulowaniem informacją dokonującą zmian w strukturze poznawczej człowieka niezgodnie z jego wolą. Sposoby manipulacji zachowaniem człowieka przy użyciu informacji są najczęściej znane jako "wypranie mózgu" albo rzadziej "zniszczenie struktur poznawczych". Nazwy te są powiązane wyłącznie z procedurami komunistycznymi manipulacji zachowaniem człowieka przy pomocy presji psychologicznej, która obejmuje przesłuchiwanie, indoktrynację oraz eksploatację. Szczegółowe techniki "prania mózgu" obejmują"

  • Całkowite albo częściowe odizolowanie od zasobów informacji,
  • Doprowadzenie do psychicznego i fizycznego wyczerpania,
  • Wywołanie lęków oraz desperacji celem załamania osobowości,
  • Degradacja ludzkiej godności celem wyzwolenia poprzez nowe informacje,
  • Przemoc, tortury fizyczne oraz psychiczne celem załamania opornych,
  • Reformacja umysły przez perswazję albo prace przymusową.

Bezpośrednie efekty "prania mózgu" są sklasyfikowane w trzech aspektach:

  • Emocjonalnym,
  • Behawioralnym,
  • Poznawczym.

Długoterminowe efekty "prania mózgu" ukazują:

  • Zmienność nastrojów,
  • Brak zrównoważenie emocjonalnego, agresywność,
  • Zmiany osobowościowe,
  • Zmiany w strukturze systemów wartości.

Osobną formą komunikacji interpersonalnej są negocjacje. Negocjacje to wszelkie rozmowy, których celem są uzgodnienia wspólnych stanowisk w danych sprawach albo metody dzięki którym przynajmniej dwie osoby uzyskają możliwie korzystne warunki z częściowego konfliktu jaki dzieli te osoby. Negocjacja zatem to proces, który obejmuje następujące etapy:

  • Wstępny - jest uzależniony od negocjatorów, dostrzegania racjonalnych korzyści obustronnych,
  • Właściwy - jest uzależniony od czynników takich jak: gotowość obu ze stron do ustępstw, cech charakterów negocjujących, profesjonalnego przygotowania, zdolności negocjacyjnych, itd.,
  • Końcowy - obejmuje obiektywny wynik negocjacji oraz subiektywne odczucie sukcesu.

Efektywność negocjacji jest zależna od strategii w przekazywaniu informacji przez negocjujących. Najbardziej typowymi argumentami są argumenty tzw. kija lub marchewki, które sugerują albo same korzyści albo same straty.

Nierzadko zapomina się, iż informacje, które są przekazywane w sposób niewerbalny przy pomocy gestykulacji, dotyku, kontaktu fizycznego, mimiki twarzy, kontaktu wzrokowego są również bardzo istotne.

Mimika twarzy jest źródłem informacji odnośnie stanów emocjonalnych oraz postaw, np. sympatia albo wrogość. Badacze stwierdzili, iż występuje 6 rodzajów mimiki, które odpowiadają następującym emocjom: zdziwienie, szczęście, strach, gniew, smutek, pogarda. Mówca za pomocą swoich gestów oraz odsuwania do tyłu włosów, czy przewracania długopisu bardzo usprawnia komunikacje. Ciało pochylone do przodu przez osobę siedzącą może oznaczać wyraz zainteresowania wypowiedziami osoby mówiącej. Wszelkie zachowanie wobec innej osoby określa oraz modyfikuje relacje pomiędzy nimi.

Komunikacja interpersonalna werbuje przynajmniej dwie osoby zaś wspólny słownik nadającego komunikat i jego odbiorcę rzadko daje gwarancję sukcesu w komunikacji. To co jest mówione i czynione rzadko wywiera wpływ na pozostałych ludzi. Z zasady lepiej jest przekazać wiadomość innej osobie czy grupie osób poprzez "twarzą w twarz" niż przekazywać to przez pismo. Proces komunikacji jest czasem jednokierunkowy, czyli nadający przedstawia informacje bez oczekiwań, że zostaną potwierdzone przez odbierającego, albo dwukierunkowe - nadający uzyska potwierdzenie przekazywanej informacji, np. poprzez pytania zadawane przez odbiorcę. W życiu, pracy komunikujemy się i ta komunikacja jest kluczowa w naszym codziennym działaniu i egzystencji, niezależnie czy wyrażona jest w sposób niewerbalny czy werbalny.