Renesans do Polski przywieźli architekci i rzeźbiarze włoscy , których sprowadzili do Polski Aleksander Jagiellończyk i Zygmunt Stary. Władcy zamierzali zbudować dla siebie nową siedzibę, dlatego początek renesansu w sztuce polskiej datujemy na około 1504 rok. Zamek królewski w Krakowie jest oparty na modelu florenckim. Posiada charakterystyczny , arkadowy dziedziniec i trójkondygnacyjne krużganki.

Mistrzami , którzy wzięli na siebie wprowadzenie nowego stylu do Polski byli Franciszek Florentczyk , twórca nagrobka Jana Olbrachta oraz Bartłomiej Berecci, twórca mauzoleum na Wawelu.

W okresie renesansu nowy wygląd uzyskał także Zamek Królewski w Warszawie.

W tym czasie budowle były wznoszone na podobieństwo budowli antycznych , na planie figur geometrycznych , kwadratu , lub koła.

Jednym z najpiękniejszych architektonicznych wytworów renesansu jest poznański ratusz z ozdobną attyką , jest to dzieło innego renesansowego architekta ,Jana Chrzciciela Quadro

Bartłomiej Berrecci był autorem Kaplicy Piotra Tomnickiego , a także znajdującego się w krakowskim kościele Mariackim oratorium Kauffmanów.

Renesansowe wpływy widać w zamku w Niepołomicach . W okresie renesansu rozbudowywano budowle , wzniesione wcześniej , tak stało się z krakowskimi Sukiennicami i z zamkiem w Pieskowej Skale, który wzbogacono o typowo renesansowe elementy , takie jak loggia widokowa.

Jedną z najbardziej reprezentatywnych budowli renesansowych jest zamek w Zamościu .

Fundatorem Zamościa był Jan Zamoyski , kanclerz Rzeczpospolitej , który w roku 1578 zlecił włoskiemu architektowi budowę Zamościa. Włoski architekt Bernardo Morando kierował tym urbanistyczno - architektonicznym przedsięwzięciem , jakim było powstawanie tego renesansowego miasta , o kształcie pięcioboku.

W architekturze II połowy XVI zaczął pojawiać się manieryzm , z wyrafinowanymi , finezyjnymi kompozycjami. Budowlą tego typu jest wzniesiony przez Florentczyka Santi Guci zamek Mirów w Książu Wielkim, a także zamki w Baranowie i Krasiczynie.W tym okresie powstał w Ujeździe zamek Krzyżtopór.

Oprócz budowli monumentalnych wznoszono także kamienice miejskie , w tym okresie powstały kamienica Czarna we Lwowie, kamienica Bonerów w Krakowie i kamienice w Kazimierzu.

W okresie manieryzmu znacznie wzbogaciła się architektura Gdańska.Powstała Zbrojownia , jej twórcą był Antoni van Opbergen , w tym czasie powstał Ratusz Miejski w Gdańsku, Arsenał , Złota Brama .

Manierystyczne są także lwowskie kaplice Boimów i Kampianów.

Najlepszym mistrzem rzeźby działającym na terenie renesansowej Polski był Bartłomiej Berrecci

Był mistrzem nagrobka przyściennego , przedstawiającego zmarłego w pozie człowieka śpiącego wspartego na ramieniu. Na tej zasadzie został stworzony nagrobek Zygmunta I , Barbary Tarnowskiej , Nagrobek Janów Tarnowskich. Innym mistrzem nagrobku był Jan Maria Padovano , jego dłuto stworzyło nagrobki Jana Tarnowskiego w Tarnowie , Piotra Gamrata w Katedrze Wawelskiej.

Jednym z najsłynniejszych przykładów rzeźby renesansowej są drewniane głowy , przedstawiające ludzi różnych stanów , znajdujące się w kasetonach stropowych sali Poselskiej na Wawelu . Ich autorem wrocławski artysta jest Sebastian Tauerbach .

Rzeźba manierystyczna wykształciła nowego rodzaju zdobienia , bardziej fantazyjne , bogate w ornamentykę.

Ten typ rzeźby nagrobkowej prezentuje znajdujący się w katedrze na Wawelu nagrobek biskupa Andrzeja Zebrzydowskiego, a także znajdujące się w kaplicy Zygmuntowskiej, nagrobki Zygmunta Augusta i Anny Jagiellonki , które wyszły spod dłuta wybitnego rzeźbiarza Santi Gucci.

W okresie renesansu rozwinęło się malarstwo miniaturowe i zdobnictwo. Przykładami wytworów taj dziedziny sztuki są Pontyfikał Erazma Ciołka, Kodeks Behema, Graduał Jana Olbrachta .

Mistrzem w miniatorstwie był Stanisław Samostrzelnik, ozdobił on między innymi Modlitewnik Zygmunta I , Modlitewnik Olbrachta Gasztołda , Ewangeliarz Piotra Tomickiego .

Malarstwo rozwijało się znacznie słabiej , aniżeli rzeźba i architektura . Obrazy religijne dla kościołów wykonywali głównie przyjezdni malarze niemieccy, jak Hans Suss czy Michael Lentz.

Fryzy na wawelskich krużgankach i komnatach są przykładami polichromii renesansowej

W II połowie XVI wieku znacznie rozwinęło się malarstwo portretowe, jego mistrzem był Marcin Kober .

W okresie renesansu powstały słynne arrasy wawelskie, których kolekcja liczyła 345 tkanin , dziś pozostało ich tylko 142.

W roku 1520 norymberski ludwisarz H. Beham, wykonał słynny krakowski dzwon Zygmunta.

W tym czasie powstał także ornat Piotra Kmity , na którym w misterny sposób zostały wyhaftowane sceny przedstawiające życie świętego Stanisława.