Edukacja kulturalna jest to całościowy proces służący rozwojowi i doskonaleniu wszystkich sfer człowieka: fizycznej, intelektualnej, etycznej, moralnej, estetycznej, społecznej itd. Na edukację kulturalną składają się m.in.:
- Wychowanie estetyczne
- Aktywność artystyczna - jest to aktywność nie tylko twórców dzieł sztuki ale również odbiorcy, dla którego sztuka jest źródłem emocji i przeżyć.
Najpopularniejsze z instytucji życia kulturalnego dorosłych to przede wszystkim domy kultury. Podstawowe cechy tych ośrodków to:
- zlokalizowanie w dużym obiekcie,
- Ośrodki kultury w większości przypadków posiadają kilkanaście pomieszczeń takich jak: sala widowiskowo-kinowa, pracownie specjalistyczne, biblioteki, czytelnie, sale ekspozycyjne, kawiarnie i pomieszczenia klubowe itp.
- odpowiednio liczna i wykwalifikowana kadra, odpowiednie specjalistyczne przygotowanie tej kadry do organizowania i realizacji zajęć kulturalno-oświatowych.
- Skupienie szeregu małych grup rozwijających działalność kulturalno-oświatową i animacyjną, zaliczamy do nich - zespoły artystyczne, kluby miłośnicze,
- Realizacja określonych usług technicznych i organizacyjnych na rzecz ruchu społecznego,
- Dysponowanie absolutnie autonomią programową
Domy kultury prowadzą wielokierunkową działalność edukacyjno-oświatową i kulturalną. Do ich podstawowych działań zaliczyć można:
- Edukacja kulturalna społeczeństwa i wychowanie poprzez sztukę
- Rozwój amatorskiego ruchu artystycznego oraz zainteresowania wiedzą i sztuką
- Rozwój folkloru, rękodzieła ludowego i artystycznego poprzez np. tworzenie zespołów folklorystycznych, opracowywanie pieśni i tańców swoich regionów,
- Zaspokajanie potrzeb oraz zainteresowań kulturalnych
- Praca oświatowa polegająca na organizowaniu rożnego rodzaju kursów, wykładów o odczytów, konferencji i seminariów, dyskusji a także spotkań z wybitnymi ludźmi,
- Organizowanie widowisk, wesel regionalnych, dożynek, tradycji świątecznych itp.
- Prowadzenie zajęć dydaktyczno-wychowawczych o określonym profilu takich jak: zespoły artystyczne, koła zainteresowań i kluby hobbistyczne
- Organizowanie występów zespołów artystycznych, zarówno zawodowych jak i amatorskich
- Organizacja czytelnictwa
- Rozpowszechnianie filmu
- Organizowanie wystaw - niekiedy są to stałe galerie wystawiennicze, gdzie eksponowane są wystawy prac zawodowych artystów jak i amatorów
- Przygotowywanie imprez turystycznych i sportowo-rekreacyjnych, towarzyskich jak i rozrywkowych, do których należą: bale taneczne, gry, zabawy, dyskoteki. Są one dobrym sposobem wdrażającym wielu dorosłych do kultury zabawy i dobre zorganizowanej rozrywki
- Pomoc w działalności merytorycznej zespołom amatorskim, grupom twórczym, stowarzyszeniom kultury i indywidualnym artystom. Udzielanie konsultacji artystycznych, prawnych i organizacyjnych dotyczących działalności samorządowych instytucji samorządowych oraz organizowanie kursów z wybranej dziedziny działalności animacyjnej np. tańca, teatru itp.
Współczesne domy kultury utrzymują się z różnych źródeł takich jak:
- Dotacje budżetowe instytucji patronackiej (np. samorządy lokalne, spółdzielnia, stowarzyszenie kultury, związek zawodowy)
- Sponsoring
- Zdobywają środki własne z opłat za uczestnictwo w niektórych imprezach, opłat za wynajem sal czy dzięki działalności gospodarczej np. wydawniczej oraz gastronomicznej np. bufet
- Darowizny
Domy kultury można podzielić wg kryterium przestrzeni geograficznej na:
- Wojewódzkie
- Powiatowe
- Miejskie
- Dzielnicowe
- Osiedlowe
- Gminne
- Zakładowe
Wojewódzkie domy kultury organizują przede wszystkim uczestnictwo w kulturze i animują życie kulturalne mieszkańców społeczności miasta wojewódzkiego oraz doskonalą kadrę zawodową pracowników instytucji kultury w województwie. Natomiast pozostałe ośrodki kultury skupiają się na działalności kulturalno-oświatowej i animacji kulturalnej ludności powiatów, dzielnic itp.
Wszystkie powyżej przedstawione cechy jakimi odznaczają się domy kultury i ich dążenie do wzrostu intensywności kontaktu ludzi dorosłych z kulturą poprzez działania edukacyjne, pracę oświatową i wychowawczą sprawiły, że t właśnie te instytucje są głównymi ośrodkami edukacji ogólnokształcącej dorosłych.
Poza domami kultury ważną rolę w aktywności kulturalnej dorosłych spełnia m.in. teatr. Pełni on funkcję artystyczno-estetyczną, terapeutyczną, wychowawczą, poznawczą i komunikacyjną. Teatr pozwala zrozumieć świat, siebie oraz innych, kształtować osobowość człowieka, uczestniczyć dorosłemu w kulturze, czerpać wiadomości o różnych dziedzinach sztuki takich jak: muzyka, plastyka, słowa itp., oczywiście teatr jest również rodzajem zabawy.
