Skóra - stanowi zewnętrzną powłokę ciała, jest barierą oddzielającą nasz ustrój od środowiska zewnętrznego. Jednocześnie pośredniczy w wymianie wielu substancji organicznych między środowiskiem zewnętrznym a wewnętrznym - to znaczy skóra pozostaje w ścisłym, stałym i wzajemnym oddziaływaniu z biologicznymi funkcjami naszego organizmu a każdym działaniem jakie bezpośrednio skierowane jest na skórę.

FUNKCJE SKÓRY

Możemy wyróżnić pięć zasadniczych funkcji skóry:

  1. ochrona przed wypływem zewnętrznych czynników mechanicznych, fizycznych, chemicznych i biologicznych.
  2. ochrona przed utratą wody - funkcja ta jest związana głównie z warstwą blaszek glikolipidów, które uniemożliwiają parowanie wody.
  3. funkcja termoregulacyjna - regulacja temperatury ciała poprzez oddawanie ciepła bądź zatrzymywania go w organizmie.
  4. miejsce wydalania z organizmu szkodliwych metabolitów np. mocznika
  5. ostania ważna funkcja to synteza witaminy D3 - cholekalcyferolu. Do syntezy tej witaminy dochodzi w skórze pod wpływem działania promieni nadfioletowych, które powodują przemianę 7-dehydrocholesterolu w witaminę D3.

BUDOWA SKÓRY

Skóra - cutis, gr. derma składa się z dwóch warstw:

  1. naskórka (epidermis)
  2. skóry właściwej (cutis vera)

Skóra rozciąga się na warstwie tkanki łącznej właściwej luźnej - powszechnie określaną jako tkankę podskórną (gr. hypodermis). Grubość skóry waha się w granicach od 0,3 do 0,4 mm. Wartości te ulegają zmianom w zależności od okolicy ciała, wieku i płci. Najgrubsza skóra znajduje się na karku, grzbiecie, dłoniach i stopach). Szacuje się że łączna powierzchnia skóry wynosi około 2 m2.

Podobnie zróżnicowana jest grubość tkanki podskórnej. Może być cienka czyli zbudowana jedynie z tkanki łącznej właściwej luźnej bądź zawierać przeważającą ilość tkanki tłuszczowej luźnej. Grubość tkanki podskórnej również zależy od okolicy ciała, płci i wieku ale też, a może przede wszystkim od sposobu odżywianiu i rodzaju wykonywanej pracy.

Do skóry należą również tak zwane przydatki skóry - czyli gruczoły łojowe i potowe, włosy i paznokcie - powstają one nabłonka tworzącego naskórek.

Do najczęstszych zmian skórnych dochodzi w wyniku niekorzystnego działania czynników fizycznych na skórę.

Skóra człowieka jest nieustannie narażona na różnego rodzaju związki chemiczne bądź fizyczne w działające z różnym nasileniem. Czynniki te są znoszone i tolerowane do pewnych granic. Zbyt długotrwałe bądź intensywne działanie tego rodzaju bodźców na skórę jest przyczyną zaburzeń w jej funkcjonowaniu.

Rodzaje uszkodzeń skóry wynikające z działania wysokiej temperatury:

  1. oparzenia - działanie wysokiej temperatury - powyżej 58oC. W zależności od stopnia uszkodzenia skóry wyróżniamy:
  • oparzenie I stopnia - przejściowy rumień, zaczerwienie, pieczenie i ból.
  • oparzenie II stopnia - objawy I stopnia plus dodatkowo pęcherze wypełnione płynem surowiczym.
  • oparzenie III stopnia - uszkodzeniu ulega naskórek i skóra właściwa. Tworzą się ubytki a po wyleczeniu pozostają blizny.
  • oparzenie IV stopnia - zwęglenie tkanek. Stopień oparzenia mogący bezpośrednio zagrażać życiu człowieka. Przyczyną tego typu poparzenia jest głownie płomień, roztopiony metal.

Do szczególnego rodzaju uszkodzeń skóry dochodzi również w wyniku bezmyślnego korzystania z uroków lata a więc nadmierne opalanie się. Wiadomo już, że przebywanie na słońcu w godzinach południowych nawet z zastosowaniem preparatów przeznaczonych do stosowania na skórę podczas opalania się jest wysoce nie wskazane i szkodliwe dla naszej skóry. Wówczas dochodzi do oparzeń nawet i II stopnia.

Uszkodzenia skóry wynikające z działania niskiej temperatury

1.odmrożenie

  • odmrożenie I stopnia - rumień, ból, obrzęk.
  • odmrożenie II stopnia - pęcherze surowicze lub krwawe. Silny ból.
  • odmrożenie III stopnia - głęboka martwica tkanek. Zmiany chorobowe wymagające długotrwałego leczenia.

Uszkodzenie naskórka bądź warstw skóry właściwej w wyniku powikłań są wynikiem nieprawidłowego procesu pielęgnacyjnego. Znajomości podstawowych zasad higieny, ale też i podatności na niektóre choroby skóry, spadku odporności, wieku i ogólnej kondycji zdrowotnej człowieka.

ZAKAŻENIA ROPNE SKÓRY

Należą do najczęstszych i najpospolitszych chorób skóry. Wywołuje je bakterie (głównie gronkowce i paciorkowe) stałe przebywające na naszej skórze. W pewnych sprzyjających warunkach - brak higieny osobistej, spadek odporności - bakterie te stają się dla naszej skóry chorobotwórcze.

Przebieg ropnego zakażenia skóry jest bardzo różnorodny, zależy od rodzaju wywołującej go bakterii i ogólnego stanu zdrowia człowieka.

Najczęściej spotykane ropne zakażenia skóry:

  • Liszajec
  • liszajec pęcherzykowy noworodków - pęcherzyca noworodków
  • ropne zapalenie mieszków włosowych
  • czyraczność
  • ropne zapalenie gruczołów potowych
  • ropne zapalenie skóry

GRZYBICE SKÓRY

Zmiany skórne wywołane przez grzyby chorobotwórcze. Zakażeniu grzybami najczęściej ulegają naskórek, włosy i paznokcie. Grzybice skóry są zakaźne. Szerzą się poprzez bezpośredni kontakt z osobą chorą lub przedmiotami codziennego użytku osoby chorej. Najczęściej występujące grzybice to:

  • grzybica strzygąca skóry owłosionej i nieowłosionej
  • promienica
  • grzybice powierzchniowe skóry nieowłosionej:

* łupież pstry

* łupież rumieniowy

* grzybica naskórkowa

* grzybica pachwin i międzypalcowa

* grzybica potnicowa dłoni i stóp

ZAKAŻENIA DROŻDŻAKOWE

to szczególny rodzaj zakażeń skóry wywołany przez grzyby z rodzaju Candida - drożdżki występują jako saprofity naszych błon śluzowych jamy ustnej czy przewodu pokarmowego oraz skóry. W warunkach dla siebie sprzyjających np. duża wilgotność, maceracja naskórka, obfite fałdy skórne u osób otyłych, dochodzi wzmożonego rozwoju drożdżaków i zakażenia skóry:

  • grzybica paznokci
  • kandydiaza błon śluzowych

CHOROBY WYWOŁANE PRZEZ PASOŻYTY ZWIERZĘCE

*głowowa

*odzieżowa

*łonowa

CHOROBY ŁOJOTOKOWE SKÓRY

Tego rodzaju choroby wywołane są przez zaburzenia w pracy gruczołów łojowych skóry. Nadmierna czynność tych gruczołów prowadzi do łojotoku. Często zmiany te są związane z wiekiem dojrzewania płciowego. Również nieprawidłowości w pracy układu pokarmowego np. zaparcia mają wpływ na pracę gruczołów łojowych.

Łojotok jak wynik prawidłowo funkcjonujących gruczołów jest naturalnym procesem fizjologicznym. Problemem staje się jedynie jego nadmierna produkcja. Dochodzi wówczas do takich chorób jak:

  • łupież łojotokowy
  • trądzik pospolity
  • trądzik różowaty
  • łojotokowe zapalenie skóry

Szczególnym przypadkiem zamian skórnych będących wynikiem zaniedbań pielęgnacyjnych są odleżyny.

Odleżyna to pewien obszar martwicy tkanek. Z kolei martwicą określamy miejscową śmierć narządu, tkanek lub komórek w żywym ustroju. Z problemem odleżyn spotykamy się najczęściej u ludzi przewlekle chorych, unieruchomionych w łóżku, nieprzytomnych. Proces powstawania odleżyn przebiega bardzo szybko. Niewłaściwa pielęgnacja chorego prowadzi do głębokich, patologicznych zmian skóry będących powodem kolejnych schorzeń.

Omawiając temat dotyczący różnego rodzaju zmian skórnych warto wspomnieć o problemach niemowlaków i noworodków. Skóra bardzo małych dzieci jest delikatna, wyjątkowo wrażliwa a wraz z tym bardzo podatna na podrażnienia, reakcje uczuleniowe.

Do najczęstszych zmian skórnych małych dzieci należą:

  • atopowe zapalenie skóry
  • łojotokowe zapalenie skóry
  • ciemieniucha
  • pokrzywka
  • potówki
  • prosaki
  • pieluszkowe zapalenie skóry
  • trądzik niemowlęcy