Co sprawia, że "Granica" Zofii Nałkowskiej była odbierana w swoim czasie jako powieść nowatorska, mimo że formalnie autorka posłużyła się strukturą powieściową zbudowaną na doskonale znanych w tradycji prozatorskiej schematach fabularnych i zabiegach kompozycyjnych? Przede wszystkim warto podkreślić, że w pisarka osiągnęła swój artystyczny cel dzięki faktycznemu zespoleniu formy utwory z jego treścią, co powoduje, że sens zewnętrzny dzielą odpowiada jego problematyce, podkreślając zasadnicze idee.
W celu wzbudzenia w czytelniku postawy analitycznej wobec przedstawianych wydarzeń i postaci, pisarka zastosowała prosty chwyt literacki, a mianowicie inwersję czasową. Początek powieści stanowi krótka uwaga dotycząca końca kariery Zenona Ziembiewicza, po czym narracja wraca niejako do punktu wyjścia, każąc prześledzić główne momenty z życia bohatera, w odpowiedzi na zasadnicze pytanie: "dlaczego losy Zenona potoczyły się właśnie w ten sposób?"
Nałkowska jednak zrezygnowała z narracji jednowątkowej zastępując ją wielowątkową, która może sprawiać problemy czytelnicze ze względu na splatanie ze sobą wielu motywów, postaci, historii, choć nadal to przypadek Zenona pozostaje w centrum powieści. Zabieg ten ma jednak głębszy sens ideowy, ponieważ właśnie dzięki wprowadzeniu wielowątkowej narracji, Nałkowska może pokazać swojego bohatera i jego losy z wielorakiej perspektywy. Wątki związane z życiem biedoty czy romansem z Justyną odgrywają niebagatelna rolę w procesie zrozumienia motywacji głównego bohatera przez czytelnika. Łączy się to również z ideologicznym wymiarem powieści, w której Nałkowska stała się rzeczniczką nowej psychologii czy filozofii człowieka, w przyszłości nazwanej egzystencjalizmem, która zadaje pytanie o granice samopoznania jednostki oraz jej relacje wobec innych.
Stąd wynika metoda, którą posługuje się narrator w powieści, zderzania ze sobą różnych, często przeciwstawnych punktów widzenia, pozwalających na jak szeroką analizę losów i charakteru samego Zenona.
Ponadto, posiadając cechy powieści społecznej, "Granica" dokonuje trudnej i niejednoznacznej oceny skomplikowanych problemów socjologicznych takich jak zależność jednostki od obowiązujących norm i stereotypów, wpływ polityki na życie człowieka, zagadnienie konformizmu życiowego i wygodnictwa, kwestie odpowiedzialności moralnej tych, którzy dzierżą władzę oraz przede wszystkim ograniczoności oceny własnych poczynań.
