"Lalka" Bolesława Prusa to panoramiczna powieść realistyczna. Prezentuje panoramę miasta, Warszawy, społeczeństwa oraz sytuacji poszczególnych jego warstw.

 Poetyka powieści realizuje zasady realizmu, nawiązuje też do konwencji naturalistycznych (opis Powiśla - dzielnicy nędzy), a także do konwencji baśniowych (Wokulski herosem). Pisarz wykorzystuje ponadto elementy symbolizmu (scena z posążkiem gladiatora triumfującego, ulubiona przez Izabelę), nie stroni od humoru (niektóre wydarzenia czy postaci ukazane są w żartobliwy sposób). 

Cechy "Lalki" charakterystyczne dla realizmu: 

- opis przestrzeni i osób- tłem wydarzeń jest wiernie odtworzone miasto; pisarz zamieszcza w dziele Łazienki, Krakowskie Przedmieście, Powiśle, Nalewki, Służewiec (pozostaje wierny topografii i geograficznym nazwom), realizm szczegółów (wystawa sklepu Wokulskiego, kreacja Izabeli), prezentacja otoczenia postaci, co pośrednio ją charakteryzuje (opis sypialni panny Łęckiej), 

- narrator- dwugłos narracji, główny tok wydarzeń przedstawia jednak narrator trzecioosobowy, obiektywny, który często oddaje głos bohaterom, co sprawia, iż powieść staje się utworem dialogicznym; narracja jest fragmentaryczna, bardzo często nie respektuje zasad chronologii,

 - realizm czasu- Bolesław Prus pilnuje prawidłowości podawanych dat, kwesta w Łazienkach czy spektakl teatralny to wydarzenia rzeczywiste, zgodne z informacjami zamieszczonymi w ówczesnej prasie, 

- obecność epizodów- dają dodatkowe informacje o wydarzeniach, 

- kreacja postaci - bohaterowie przedstawieni są bezpośrednio (przez opis) i pośrednio (przez działania, wypowiedzi), są postaciami "żywymi", zindywidualizowanymi, posiadają oryginalną psychikę. 

Nowatorstwo w powieści polega na wprowadzeniu narracji o charakterze dwugłosowym (o wydarzeniach dowiadujemy się od narratora trzecioosobowego, ale także z pamiętnika subiekta Rzeckiego utrzymanego w konwencji gawędy), nowatorstwem jest także "otwarta kompozycja" dzieła (właściwie nie wiemy, co stało się z Wokulskim) czy psychologizacja bohaterów. 

"Lalka" Bolesława Prusa jest powieścią wielowątkową, która prezentuje losy bohaterów na szerokim tle obrazu społeczeństwa polskiego drugiej połowy XIX wieku. Zakończenie utworu jest pesymistyczne. Umierają ludzie reprezentujący wartości, pozostają karierowicze oraz ci, którzy nie potrafią znaleźć dla siebie miejsca w społeczeństwie.