Poeta, malarz, rzeźbiarz, myśliciel. Wybitny człowiek, który u współczesnych nie znalazł zrozumienia i zmagał się z trudnym losem- tak może wyglądać "wizytówka" Norwida.

Cyprian Kamil urodził się 24 IX 1821 roku w Laskowie-Głuchach, pochodził z ubogiej rodziny szlacheckiej. Studiował za granicą: w Dreźnie, Monachium , Florencji, m.in. w pracowni rzeźbiarskiej Luigi Pampaloniego.

Pobyt we Włoszech przyniósł mu wielką, lecz nieodwzajemnioną miłość do Marii Kalergis. W czasie kilkuletniego pobytu w Rzymie wszedł w znajomości z Adamem Mickiewiczem, Zygmuntem Krasińskim i Józefem Bohdanem Zaleskim. Później poznał Juliusza Słowackiego, Fryderyka Chopina, Iwana Turgieniewa i Aleksandra Hercena.

W latach 1852-54 przebywał w Stanach Zjednoczonych. Była to typowa podróż "za chlebem".

Bieda, osamotnienie, cierpienie (pod koniec życia zmagał się z postępującą głuchotą), nadwrażliwość, mądrość - to stałe elementy jego jakże romantycznej biografii. Za życia niedoceniony, zmarł w Ivry koło Paryża 23 maja 1883 roku. Spoczywa na cmentarzu w Montmorency koło Paryża.

Romantyczny jest nie tylko życiorys Norwida, ale i jego literackie korzenie. Reprezentant tzw. drugiego, ostatniego pokolenia romantyków. W swojej twórczości ukazywał zalety i wady epoki.

Najpłodniejszy okres twórczości artysty to lata 1847-1883. Wielcy romantycy kończyli kariery (Mickiewicz umiera w 1855, Słowacki w 1849, a Krasiński w 1859 roku). W okresie tym w literaturze francuskiej pojawiły się już tendencje parnasistowskie i symboliczne, w Polsce zaś - rodził się realizm krytyczny i ideologia pozytywizmu.

Twórczości Norwida nie można jednoznacznie podporządkować żadnemu z powyższych nurtów. Poeta ten wyróżniał bowiem dwie współczesności: kalendarzową i obywatelską. I im podporządkowywał swoje utwory.

Pierwsza współczesność to epoka romantyzmu, jego schyłkowa faza, narodziny tendencji pozytywistycznych. Jako człowiek żyjący w danym momencie historycznym, jest poeta członkiem społeczności, wyrazicielem ówczesnego światopoglądu i tendencji artystycznych. Jako obywatel - Norwid strzegł swoje życie i twórczość przed publiką, w wierszach przekraczał romantyczne i pozytywistyczne granice, wybiegał ku współczesności.

Świat rozumiał jako system znaków, które są ważniejsze niż otaczające nas pozory. Te powszechne, zwyczajne zdarzenia, wymagają właściwego odczytania. Ich sens tkwi we wtórnym znaczeniu, niedostrzegalnym na pierwszy rzut oka.

Zatem głównym celem poezji jest poszukiwanie i poznawanie prawdy, ukrytej pod pozorami codzienności.

Bardzo ważne są w tym poszukiwaniu przemilczenia, traktowane przez poetę na równi, a nawet wyżej od poetyckiego słowa. Tak częste w poezji Norwida niedookreślenie zjawisk i rzeczy mogą wyjaśnić dopiero przyszłe pokolenia. (np. pochód idei generała Bema w "Bema pamięci żałobnym - rapsodzie").

Norwid ukazuje ludzki rozwój, który dokonuje się poprzez dodawanie nowych wartości do dotychczasowych osiągnięć. W ten sposób ludzkość może dojść do upragnionej doskonałości i jedności.

Słowo ma moc czynu, artysta jest pracownikiem, ale i twórcą, kreatorem. Każda - wykonywana z miłością i oddaniem praca - uszlachetnia człowieka, praca niewolnicza- przeczy ludzkiej godności.

Sztuka jako najwyższa forma pracy musi zostać połączona z pięknem i prawdą - tylko wtedy artysta-rzemieślnik zbliża się do ideału ("Promethidion").

W ten sposób można krótko scharakteryzować artystyczny program autora "Fortepianu Szopena". Wybiega on - jak widzimy - poza epokowe granice.

Teorię znaku realizował Norwid przez wprowadzanie do utworów rozbudowanych, oryginalnych skojarzeniowo przenośni. Interpretacja jego wieloznacznych utworów nie jest łatwa, ale daje możliwość indywidualnego odczytania, uczestniczenia w poszukiwaniu prawdy. Poeta burzy niejednokrotnie rytmiczne i wersyfikacyjne systemy wiersza, stosuje przenośnie, anafory. Norwid wprowadza do swoich wierszy słowa -klucze, neologizmy, archaizmy. Jednocześnie jest wierny tradycji i staje się twórcą awangardowym.

Jest poetą pogranicza wielkich epok: romantyzmu i pozytywizmu, ale swoją twórczością wybiega w przyszłość: ku modernizmowi, współczesności.

Związki Norwida z romantyzmem:

  • wiara w moc poetyckiego słowa, motywy tyrtejskie ("Bema pamięci żałobny - rapsod"), przekonanie o wyjątkowości artysty, jego boskiej naturze (słowo ma twórczą moc, pisanie to praca, ale i akt kreacji)
  • dynamiczne i dialektyczne ujmowanie zjawisk
  • synkretyzm rodzajowy i gatunkowy (łączenie różnych form)
  • historyzm (motywy antyczne, klasyczne, odwołania do przeszłości)
  • uniwersalne rozumienie przeszłości: "Przeszłość - jest dziś, tylko cokolwiek dalej"
  • mitograficzne rozumienie kultury polskiej ("Moja piosnka [II]" , "Język-ojczysty")
  • kult wybitnych jednostek ("Coś ty Atenom zrobił, Sokratesie", "Do obywatela Johna Brown", "Fortepian Szopena")
  • idealizm

Związki Norwida z pozytywizmem:

  • odrzucenie idei "sztuki dla sztuki", motyw artysty-rzemieślnika
  • użyteczna rola poezji ("Promethidion")
  • tendencje moralizatorsko-dydaktyczne

Związki Norwida z klasycyzmem:

  • dbałość o ścisłość i precyzję wypowiedzi (intelektualna odpowiedzialność)
  • dyskursywny charakter poezji
  • dbałość o zamkniętą kompozycję utworu (istnieją liczne odstępstwa, kompozycję otwartą ma chociażby "Bema pamięci żałobny - rapsod")
  • kunsztowność, harmonia utworu
  • odwoływanie się do tradycji (motywy mitologiczne, biblijne, słowiańskie)

Norwid - prekursorem awangardowych nurtów literackich:

  • symbolizm teorii znaku
  • teoria niedopowiedzenia
  • poszukiwanie oryginalnych rozwiązań kompozycyjnych
  • wizyjność.