Mickiewicz urodził się 24 grudnia 1798 roku w Zaosiu koło Nowogródka, gdzie od 1807 do 1815 roku uczęszczał do szkoły prowadzonej przez dominikanów. Okres dzieciństwa przyniósł kilka mocnych przeżyć. W roku 1811 wybuchł w Nowogródku pożar, co Mickiewicz - jako trzynastoletni chłopiec - długo pamiętał. Rok po tym wydarzeniu natomiast zmarł ojciec poety.
W 1815 roku Adam wyjeżdża do Wilna, aby tutaj wstąpić na uniwersytet. Początkowo studiuje na wydziale matematycznym, później jednak przenosi się na Wydział Literatury i Sztuk Wyzwolonych. Wśród wykładowców uczelni Mickiewicz spotkał takie osobistości jak: Leona Borowskiego (profesor poezji), Joachima Lelewela (historyk), czy Ernesta Groddecka (filolog klasyczny).
Podczas studiów poeta należy do Towarzystwa Filomatów - tajnej organizacji skupiającej młodych studentów. W późniejszym czasie powstały również inne: Związek Przyjaciół i Koło Promienistych, na czele którego stanął Tomasz Zan. Organizacje wywierały bardzo duży wpływ na poziom moralny, kulturę i świadomość społeczno - polityczną młodzieży.
W tym czasie powstają pierwsze wiersze mające charakter programowy. Jednym z nich jest "Oda do młodości" stanowiąca utwór przełomowy w twórczości Mickiewicza (utwór wzywa do zbiorowego działania i stawia przed młodym pokoleniem szczytne cele) i nasycona ogromnym ładunkiem uczuciowym. Nieco inny ton ma "Pieśń Filaretów", która brzmi pogodnie i chociaż tez wzywa do realizacji szczytnych celów ma odmienny charakter, a także formę i budowę.
W okresie studenckim duży wpływ na twórczość Adama wywarły wydarzenia 1818 roku. W czasie wakacji spędzonych w Tuhanowiczach młodzieniec poznaje nigdy nie spełnioną miłość swojego życia, która niemalże przez całe życie pozostaje w sferze jego największych pragnień. Miłością tą jest Maryla Wereszczakówna, której rodzice nie zgodzili się na małżeństwo z ubogim studentem i wydali ją za mąż za bogatego ziemianina - Wawrzyńca Puttkamera.
Po ukończeniu studiów Mickiewicz wyjeżdża do Kowna, aby tutaj objąć posadę nauczyciela. Praca go jednak nie satysfakcjonuje i podejmuje ją tylko po to, aby spłacić dług wobec uniwersytetu, którego był stypendystą. Są to lata przykrego osamotnienia poety, a do trosk nauczycielskich dochodzą jeszcze inne: w roku 1820 umiera ukochana matka poety.
Dwa lata później po nieszczęsnym wydarzeniu ukazuje się w Wilnie I tom "Poezji" zawierający wielki manifest polskiego romantyzmu - "Ballady i romanse", których nowatorstwo artystyczne idzie w parze z postępowością poglądów poety. Mickiewicz sięgnął tutaj nie tylko po tematy ludowe, ale wprowadził również elementy historii i natury.
W drugim tomie poezji opublikowanym w 1823 roku znalazła się "Grażyna" - poemat, który wyrósł z zainteresowania starożytną Litwą, a także chęcią ocalenia ludowej literatury w języku litewskim. W tym samym roku miało miejsce także inne ważne wydarzenie: władze carskie natrafiły na ślad tajnych organizacji młodzieżowych, co pociągnęło za sobą poważne konsekwencje. Na mocy wyroku, który ogłoszono w sierpniu, dwudziestu filomatów i filaretów zostało skazanych na wygnanie w głąb Rosji. Wśród skazańców znalazł się również Mickiewicz. W październiku 1824 roku opuścił Litwę na zawsze i wyjechał do Petersburga. Tutaj zawarł szereg znajomości, które odegrały ważną rolę w jego dalszym życiu. Szczególnie zbliżył się do grupy postępowych pisarzy rosyjskich, skupiających się wokół literackiego czasopisma "Gwiazda Polarna". Rok później ci sami ludzie dokonają tragicznie dla nich zakończonego zamachu stanu.
W 1825 roku Mickiewicz znalazł się wraz z towarzyszami w Odessie. Podróż ta trwała niespełna dziewięć miesięcy, a szczególnie ważna okazała się wycieczka na Krym, odbyta w towarzystwie małżeństwa Sobańskich, brata Karoliny Sobańskiej - Henryka Rzewuskiego, generała Witta i Boszniaka. Pamiątką po tej podróży stały się "Sonet Krymskie", wydrukowane w Moskwie 1826 roku.
Po pobycie w Odessie i na Krymie Mickiewicz skierowany zostaje do Moskwy celem objęcia posady etatowego urzędnika w kancelarii gubernatora ks. Golicyna. Posada ta jak się jednak okazało była fikcyjna. Ks. Golicyn był miłośnikiem literatury pięknej i darzył ogromną sympatią przydzielonego mu na służbę poetę. Mickiewicz miał więc sporo czasu na przygotowanie poezji do druku i utrzymywanie towarzyskich stosunków z rosyjską inteligencją. W gronie jego dobrych znajomych znalazł się m.in. Aleksander Puszkin.
Największym dziełem poetyckim, jakie powstało podczas pobytu Mickiewicza w Rosji był "Konrad Wallenrod", po długich staraniach ogłoszony drukiem w Petersburgu w roku 1828.
Po opuszczeniu Rosji Mickiewicz pragnie przedostać się do walczącej Polski, co jednak kończy się niepowodzeniem. W 1839 roku udaje się do Lozanny, aby tam prowadzić wykłady z literatury łacińskiej. Nieco wcześniej jednak poznaje Celinę Szymanowską, a którą zawiera związek małżeński. Związek ten nie należy jednak do najbardziej udanych.
W 1840 roku Mickiewicz przerywa pracę w Lozannie i obejmuje nowo utworzoną katedrę literatury słowiańskiej w College de France w Paryżu. Latem 1841 roku poznaje Towiańskiego, z który przez długi czas utrzymuje kontakt ( przyłącza się do koła towiańskiego).
Wiosną 1848 roku Mickiewicz wyjeżdża do Rzymu i tutaj próbuje stworzyć własny legion polski. Nastepnie wraca do Paryża, gdzie redaguje "Trybunę Ludów". Od 1852 roku pracuje na stanowisku bibliotekarza, a trzy lata później - w roku 1855 wyjeżdża do Konstantynopola, gdzie umiera 26 listopada tego samego roku.
Zwłoki poety zostały pochowane na cmentarzu w Montmorency. W roku 1890 przetransportowano je do Polski i złożono na Wawelu.
Twórczość w skrócie:
- 1820 - "Oda do młodości"
- 1822 - "Ballady i romanse"
- 1823 - "Grażyna", "Dziady" cz. II i IV
- 1828 - "Konrad Wallenrod"
- 1832 - "Dziady" cz. III
- 1834 - "Pan Tadeusz"
