Utwór "Oda do młodości" został napisany przez młodego człowieka. Adam Mickiewicz miał wtedy 22 lata. A na powstanie utworu niewątpliwie wpłynął układ jego losów. Urodzony w 1798 roku pod Nowogródkiem poeta był wówczas absolwentem wileńskiego uniwersytetu. Lata 1817 - 1823 są związane z jego aktywnym uczestnictwem w życiu tajnych kół Towarzystwa Filomatów i Filaretów. To właśnie z myślą o przyjaciołach z tego kręgu napisał dwa młodzieńcze utwory: "Pieśń filaretów" i "Odę do młodości". Ta druga początkowo niezrozumiana, stała się tekstem programowym - manifestem artystycznym i ideologicznym romantyków. Jak wiele innych wierszy poety z tego okresu także i ten formą swą zbliża się bardziej do wyznaczników epoki oświecenia i jej klasycystycznych upodobań.

Bardzo widoczny jest wpływ poprzedniej epoki i jej kanonów na kształt utworu. Zarówno jeśli chodzi o kształt formalny utworu, jak i treściowy. Widać tu główne idee oświecenia: przekonanie o sile postępu cywilizacji i myśli ludzkiej, pragnienie szczęścia i wiara, że "słabość" można pokonać siłą młodości. Podmiot liryczny mówi: "gwałt niech się gwałtem odciska", aby pobudzić do działania ospałych i niezdecydowanych. Także genologicznie - oda jest gatunkiem często występującym w dobie oświecenia. Charakteryzuje się on uroczystym, podniosłym stylem, który podejmował w ówczesnym czasie tematy istotne dla historii i życia społecznego - jest pochwałą bohaterów, wielkich czynów i wydarzeń. Bardzo wyraźnie obecna jest mitologia w tym utworze. Widać to między innymi, kiedy młodość porównana zostaje do ambrozji - napoju bogów, pozwalającego im zachować nieśmiertelność: "Młodości! Takie nektary żywota". Utwór w pewien sposób jest także zanurzony w nurcie liryki apelu, bowiem podmiot wzywa młodych do pielęgnowania tego skarbu, do jej świadomego wykorzystania w służbie społeczeństwu i narodowi. Stawia on trudne wymagania. Między innymi żąda wyrzeczenia prywatnych, indywidualnych działań, a nastawienie na dążenie do szczęścia całego narodu i ludzkości. Tylko energia i siła charakterystyczne dla młodości, a także jedność i wspólnota są w stanie przemienić świat. Niewątpliwym sukcesem autora utworu jest to, że swoje postulaty potrafił także zrealizować w swojej twórczości artystycznej. Bo "Oda do młodości" to wiersz, który jest pełen dynamiki, ciągłej zmiany obrazów, niezwykłego bogactwa, ożywienia, emanuje z niego entuzjazm, jest naprawdę pobudzającym tekstem - wyzwalającym pozytywne emocje i chęć działania. Nakreślony został także obraz zepsutego, przestarzałego środowiska przeciwników idei romantycznych. Odchodzącemu pokoleniu wytyka się egoizm, opieszałość w dążeniu do wyzwolenia, martwotę, ignorowanie uczuć, zacofanie, nudę, brak otwartości i horyzontów. Świat, który ma być wykreowany siłą młodości jest całkowitym przeciwieństwem tego skostniałego, sztywnego środowiska. Jest on wielobarwny, żywy, prowadzony siłą uczucia, emocji, postępu, współdziałania.

Wiersz spuentowany został optymistycznie, wiarą w odrodzenie, w nadzieję nowego świata. Jest to więc utwór rewolucyjny, o burzycielskich, ale i odnowieniowych zapędach. Młodość to przecież "jutrzenka swobody", "zbawienia słońce". Bardzo przemawiającym obrazem jest wizja świata, który może być przez młodych ludzi poruszony ii pchnięty na nowe tory.

Utwór realizuje także postulaty poetyki romantycznej poprzez zaznaczanie indywidualizmu podmiotu mówiącego w wierszu, a także przez z wielkim przejęciem wyrażane przekonanie o sile uczuć. "Tam sięgaj, gdzie wzrok nie sięga, łam, czego rozum nie złamie" - w taki sposób do odwagi i śmiałości wzywa podmiot. Jest to wołanie o wolność, uniezależnienie każdego człowieka, co ma doprowadzić do wyzwolenia całego narodu. Stawia się tutaj ludziom wymaganie życia świadomego, aktywnego, bogatego. Pojawia się więc tutaj obrazoburcze w stosunku do przekonań ludzi oświecenia hasło, że są siły większe od rozumu, a są nimi po prostu miłość, młodość, przyjaźń, jedność. Młodość jest ideałem, do którego zwraca się podmiot w formie apostrofy:

"Młodości! Ty nad poziomy

Wylatuj, a okiem słońca"

"Ludzkości całe ogromy

Przeniknij z końca do końca"

"Razem, młodzi przyjaciele!...

W szczęściu wszystkiego są wszystkich cele."

"Tam sięgaj, gdzie wzrok nie sięga,

Łam, czego rozum nie złamie,

Młodości!... Orla twych lotów potęga

Jako piorun twoje ramię".

Jest to więc praktycznie gloryfikacja młodości.

Nadzieję dla świata pokłada się w możliwości odnowy jego skostniałej skorupy. Można dokonać tego przez dostrzeżenie wartości niezależności każdej osoby, jej swobody czucia, myślenia i działania po swojemu. "Oda do młodości" przez swoje reformatorskie zapędy została prawdziwym manifestem uczuć i przekonań kolejnego pokolenia młodych Polaków. Wiara w siłę młodości, postrzeganie jej w kategoriach daru i prawie boskiej mocy sprawia, że utwór ten ma także siłę oddziaływania na współczesne młode pokolenie. Na niej możemy wzlecieć ponad zło, nudę, brzydotę, konformizm i brutalność tego świata.

Mijają wieki. Przeminął czas romantyków. Nastał czas postmodernizmu. Dzisiejsza młodzież trudno scharakteryzować. Zarzuca się jej często konsumpcjonizm, konformizm, brak ambicji. Z drugiej strony dostrzec można roztrwanianie daru młodości przez młodych ludzi, którzy w pogoni za wykształceniem, zdobyciem zawodu, zadowalającej pracy, w dążeniu do zapewnienia sobie, jak najlepszej dorosłości poświęcają młodość - dorastają szybko - tłumią w sobie odgłosy młodości. Tak jakby nie była ona pełno[prawnym okresem w życiu człowieka, a jedynie przygotowaniem, przystankiem w drodze do dorosłości. Wielu z nas nie pozwala sobie na szaleństwo, na oddanie namiętności, poddanie sile uczucia.

Może więc bunt, jaki wznieca autor "Ody do młodości" staje się szczególnie aktualny dzisiaj. Może trzeba z powrotem dostrzec urok i piękno młodości. Może dzisiaj trzeba głos podmiotu z "Ody…" czytać jako wezwanie do dania samemu sobie prawa do tej młodości.

To prawda, że za niektóre decyzje podjęte w młodości trzeba potem konsekwentnie odpowiadać w dorosłości, ale trzeba także w tym okresie poprzedzającym dojrzałość wykorzystać szansę i poznać, spróbować, doświadczyć wszystkiego, czego się da. Jeśli tylko jest to prawdziwe. W młodości mamy się przecież nauczyć wybierać to, co dobre, zbudować swój obraz świata, stworzyć trwałe więzi przyjaźni z innymi, nauczyć współdziałać, odpowiadać za siebie i nie poddawać. Ale mamy także dobrze się bawić i być sobą.

To właśnie odkrył młody Mickiewicz i na to chciał zwrócić uwagę swoich bliskich. "Oda do młodości" jest ponadczasowa i wieczna, jak sama młodość. Słyszymy często, że jesteśmy przyszłością świata - dokładnie to w XIX wieku powiedział Mickiewicz swoim utworem.

Odwaga i zdolność do przekraczania barier i granic - właściwa młodym ma być także sposobem na odkrywanie świata pozazmysłowego - wewnętrznego, duchowego, uczuciowego. Młodość to wieczna siła twórcza. Od nas zależy, czy ją wykorzystamy. Heroizm, poświęcenie, bohaterstwo są sensowne tylko wtedy, jeśli służą dobrym celom i ideałom. Wolność i miłość są nimi niewątpliwie. Jest nią także młodość, co wyraził tak dobitnie i pięknie autor "Ody do młodości". Należy ją pielęgnować. Współcześnie szczególnie łatwo ją zagubić w dążeniu do odpowiedniego "ustawienia się" na starcie do dorosłości, kariery. Nie zgubmy po drodze tego wielkiego daru. Zachowajmy młodość w sobie. Pozwólmy jej czasem dojść do głosu. Tej młodości, która się porywa "z motyką na słońce" i zawsze za głośno śmieje.

"Młodości! Ty nad poziomy

Wylatuj.

Młodości! Orla twych lotów potęga,

Jako piorun twoje ramie."