Utwory o wsi to wizje sielankowe- chwalące wiejskie życie , prezentujące sielskie obyczaje i harmonię z natura. Do takich należy "Pieśń świętojańska o sobótce" Jana Kochanowskiego. Jest to jedna z najpiękniejszych pieśni poety. Tematykę do niej poeta zaczerpnął z wierzeń ludowych- z pogańskiego święta Kupały, które obchodzono w noc św. Jana. "Pieśń świętojańska o Sobótce" to obszerny poemat o wsi, autor wyraża swój stosunek do otaczającego go świata i człowieka. W utworze przejawia się renesansowa radość życia, wesołość, ale także pochwała spokoju, który człowiekowi zapewniają otaczająca go przyroda i życie na wsi. Kochanowski przedstawia obraz ziemianina, który dba o swoja rodzinę, pracuje ale też docenia uroki życia wiejskiego w trakcie wolnego czasu. Widać wyraźny w utworze wpływ filozofii Epikura i stoików.
W "Żywocie człowieka poczciwego" Mikołaja Reja zauważyć można humanistyczny optymizm cieszącego się życiem człowieka. Rej uczy jak wychowywać młodzież, jak żyć i gospodarować w wieku dojrzałym, jak być dobrym ziemianinem. Szczęście człowieka widzi w życiu w zgodzie z prawem natury, chwali wieś i wiejskie życie, korzystanie z dóbr natury. Nie ma w tym życiu miejsca na obowiązki żołnierskie, obowiązki obywatelskie. Życie ziemianina uzależnione jest od pór roku, ziemianin powinien cieszyć się życiem i miłować otaczającą go przyrodę. W utworze widać wpływy filozofii Epikura i pieśni Horacego.
Drugie ujęcie wsi to wizje realistyczne, prezentujące konflikty społeczne na wsi, trud pracy rolników, okrucieństwo dozorców, wykorzystywanie chłopów. Przytoczyć tu można : "Krótką rozprawę między Panem, Wójtem a Plebanem" Mikołaja Reja. Autor pokazuje ówczesne życie polityczne, społeczne i obyczajowe. Dyskutują tu przedstawiciele różnych stanów społecznych: kleru, szlachty i chłopów. Rej krytykuje te stany, przedstawia charakterystykę szesnastowiecznego społeczeństwa, satyrę na szlachtę i księży. Szlachtę obwinia o hazard, rozrzutność, obojętność wobec ojczyzny. Kler atakuje za chciwość, bogaty tryb życia, zepsucie, zaniedbanie obowiązków duszpasterskich. Obserwujemy w utworze problematykę polityczną, religijną oraz społeczną. Dzięki krytyce szlachty i kleru poznajemy realia Polski XV wieku.
"Żeńcy" Szymona Szymonowica ukazują trud pracy, okrucieństwo dozorcy, konflikty społeczne. Jest to realistyczny obrazek z życia wsi pańszczyźnianej. Szymonowic przedstawił ciężką dolę pańszczyźnianego ludu, realistycznie ukazuje trud pracy w polu. Piętnuje okrucieństwo pilnujących. Bohaterkami utworu są dwie wiejskie dziewczyny- Oluchna i Pietrucha. Pod nadzorem urzędnika odrabiają pańszczyznę na szlacheckim polu. Autor przedstawia obrazy katowania dziewcząt przez dozorcę. "Żeńcy" to opis życia na wsi, opis pełen tragizmu i tym samym charakteryzujący utwór jako antysielankę.
